Patryk Strzałkowski

Nie tylko opieka, ale "odbudowywanie" przyrody - to cel przełomowego prawa, nad którym pracuje Unia Europejska. W Polsce nowa koalicja rządząca obiecuje "renaturyzację" rzek. Co w praktyce kryje się za takimi hasłami? Dobrze widać to wokół rzeki Małej, która daje wielki przykład działań dla przyrody.

Ile mamy w Polsce parków narodowych? Gdy pytamy o to ekologów i ekspertów od ochrony przyrody, najczęściej słyszymy: za mało! A wiele z tych istniejących jest do tego zbyt mała. Nowa koalicja rządząca deklaruje, że chce to zmienić. Ale sprawa nie jest taka prosta i potrzebne są systemowe zmiany.

Nie wiadomo, kiedy dojdzie do zakończenia walk w Strefie Gazy. Ale już teraz pewne jest, że nawet po końcu wojny nie zakończy się kryzys humanitarny. W mieście Gaza uszkodzony jest co drugi budynek. Ogromna część Palestyńczyków zostanie bez dachu nad głową, w zrujnowanych miastach - o ile w ogóle będą mogli do nich wrócić.

Przy obecnym tempie pompowania gazów cieplarnianych do atmosfery czeka nas więcej ekstremalnej pogody, topnienia lodowców i wzrostu poziomu morza - ostrzega Światowa Organizacja Meteorologiczna. W corocznym raporcie stwierdziła, że poziom CO2 i innych gazów ogrzewających Ziemię znów osiągnął rekordowy poziom.

O "złamanych obietnicach" i zawiedzionych nadziejach mówią obrońcy praw zwierząt. Pod wpływem lobby producentów mięsa zapowiadany przez UE zakaz chowu klatkowego może trafić do szuflady. Komisja Europejska zobowiązała się zbadać wpływ takiego zakazu i przygotować odpowiednie przepisy po tym, jak otrzymała petycję z ponad 1,4 miliona podpisów. Przedstawiciele tej inicjatywy rozważają kroki prawne wobec KE.

"Przemoc ze strony osadników rośnie w tempie wykładniczym" - ostrzega Izraelskie Centrum Praw Człowieka. W ciągu ostatnich tygodni Izraelczycy z nielegalnych osiedli na palestyńskim Zachodnim Brzegu w ponad 100 miejscach atakowali palestyńskich sąsiadów. Organizacje pozarządowe z Izraela piszą, że dzieje się to za wiedzą, a nawet przyzwoleniem wojska i policji, oraz w czasie, gdy uwaga wszystkich skupia się przede wszystkim na wojnie w Gazie.

Miesiąc po wstrząsającym filmie "Zdychy" o pracy na fermie największego producenta jaj w Unii Europejskiej publikujemy opowieść kolejnego jej pracownika. - Kierownik mówił nam, że musimy pracować bez dnia przerwy. Kury? Nikt tam nie dbał o zwierzęta - mówi Imad.

- Chcemy zerwać z uzależnieniem od samochodów, ale nie traktujemy ich jako wroga. Chodzi o to, żeby odzyskać przestrzeń publiczną, miejską, dla ludzi - mówi nam prof. Carlos Moreno, urbanista i twórca słynnej koncepcji miasta 15-minutowego. Jego pomysł doczekał się nawet teorii spiskowych, ale Moreno przyznaje, że propozycje transformacji miast budzą nawet agresję. - Zmiana naszego sposobu myślenia zajmie lata - mówi.

Lekarze bez Granic informują o katastrofalnej i wciąż pogarszającej się sytuacji w Strefie Gazy. Po ataku Hamasu, który zabił 1200 osób w Izraelu, trwa blokada i masowy ostrzał palestyńskiej enklawy. Jak informują Lekarze bez Granic, izraelski nalot zniszczył jeden ze wspieranych przez organizację szpitali, a inny pocisk trafił i zniszczył karetkę, która przewoziła ranną osobę.

Rośnie liczba ofiar po obu stronach konfliktu w Izraelu i Gazie. Docierają nowe informacje o zbrodniach Hamasu, a Izrael bombarduje palestyńskie miasta. "Nie ma usprawiedliwienia dla takich zbrodni, ani wtedy, gdy popełniane są w kontekście walki o wolność od ucisku, ani wtedy, gdy próbuje się je usprawiedliwić jako zwalczanie terroryzmu" - pisze Izraelskie Centrum Praw Człowieka.

Trwają walki między palestyńską organizacją Hamas i Izraelem. Po raz pierwszy od dekad doszło do ataku na taką skalę na terytorium Izraela, w tym walk na lądzie wokół Strefy Gazy. Hamas dokonał ostrzału rakietowego, a Izrael bombarduje budynki w strefie. Trwają też protesty i starcia na palestyńskim Zachodnim Brzegu. Zobacz sytuację na mapie.

"Neutralny dla klimatu" hamburger, "bezemisyjne" przejazdy taksówką - wkróce takich komunikatów zobaczymy mniej. Unia Europejska przygotowała przepisy, które zabronią firmom twierdzenia, że są przyjazne dla klimatu, jeśli nie mają na to twardych dowodów. Prawo ma uderzyć w greenwashing, czyli wprowadzanie konsumentów w błąd.

W tym roku ONZ powiedział "sprawdzam" krajom świata, które w 2015 roku zobowiązały się dążyć do zatrzymania zmiany klimatu. Test można uznać za oblany: wciąż nie jesteśmy na drodze do tego, żeby wystarczająco szybko ścinać emisje i zatrzymać ocieplenie na w miarę bezpiecznym poziomie. A czas ucieka.

Po katastrofalnym w skutkach trzęsieniu ziemi w Maroku trwa akcja poszukiwawczo-ratownicza. Rośnie liczba ofiar, a wielu rannych jest w ciężkim stanie. Polska Akcja Humanitarna wysyła swój zespół reagowania natychmiastowego.

"Nienasycony apetyt na tanie mięso i inną żywność pochodzenia zwierzęcego napędzają eskalację kryzysów klimatycznych, zdrowotnych i przyrodniczych" - alarmuje nowy raport. Polska nie jest tu wyjątkiem. Przeciwnie, w mało którym kraju UE je się tak dużo mięsa, a produkujemy go jeszcze więcej, bo ogromna część idzie na eksport. Wiele negatywnych konsekwencji zostaje za to u nas.

Odnawialne źródła energii są w Ukrainie coraz bardziej postrzegane nie tylko jako rozwiązanie ekologiczne, ale też wzmacniające bezpieczeństwo. Bo nawet w przypadku ataków na sieć energetyczną panele fotowoltaiczne dalej zapewniają elektryczność. Choć nikt nie wie, kiedy skończy się wojna, to "zielona odbudowa" już się rozpoczęła.

- Ostatnie miesiące pokazały, co oznacza brak działań na rzecz ochrony klimatu - powiedział prof. Zbigniew M. Karaczun o pożarach, powodziach i falach upałów obserwowanych tego lata. Ponieważ w sprawach klimatu nie ma czasu do stracenia, polskie organizacje oczekują jasnej deklaracji od kandydatów w wyborach. Chodzi o poparcie dla 16 konkretnych decyzji, które nowy rząd mógłby podjąć już w pierwszych 100 dniach pracy.

W tym roku do szkół miała wejść edukacja klimatyczna. Na razie jest nowy podręcznik do HiT-u, w którym jego autor Wojciech Roszkowski porusza temat zmiany klimatu. A raczej dezinformuje na ten temat: powiela mity, pokazuje nieaktualne dane oraz kuriozalne argumenty. Treści w podręczniku, z którego mogą korzystać szkoły, są sprzeczne nawet z tym, co znajdziemy na rządowych stronach dotyczących edukacji ekologicznej.

Polska jest transportową potęgą. Jednak sektor samochodów ciężarowych - podobnie jak osobowych - czeka przyspieszająca transformacja. Bez stawiania na elektryczne pojazdy Polska straci konkurencyjność w sektorze, który zatrudnia setki tysięcy ludzi, ostrzegają eksperci. Konieczne jest wsparcie państwa.

Środek nocy i nagle ze snu wyrywa warkot silnika - to problem szczególnie dotkliwy latem, kiedy otwieramy okna, a ulice są głośniejsze. Takie "letnie" hałasy, np. ścigających się motocyklistów, są nie tylko uciążliwe, ale też szkodliwe dla zdrowia. - Nieregularny sen mieć konsekwencje dla ciśnienia krwi, układu odpornościowego, zagrożenia cukrzycą - mówi dr n. med. Tadeusz Jędrzejczyk.