Patryk Strzałkowski

Sposobów na radzenie sobie z drożyzną jest wiele, a ten najbardziej oczywisty to oszczędzanie. Gdy mówimy o cenach prądu i gazu - oszczędzanie energii. Teraz warto robić to nie tylko by zmniejszyszyć rachunki, ale też nasz ślad węglowy. Sposobów jest wiele i nie wszystkie są oczywiste.

Kryzys klimatyczny już tu jest. Na koniec 2021 roku to zdanie możemy wypowiedzieć bez cienia wątpliwości, na podstawie twardych danych, naukowych dowodów i tego, co widać gołym okiem. Rośnie poziom dwutlenku węgla, rośnie temperatura globu i rośnie przepaść - bo inaczej tego nie można nazwać - między pilnością i skalą planetarnego kryzysu a działaniami (nie)podejmowanymi przez ludzi u władzy.

Ta zima będzie najtrudniejsza od lat dla żyjących w Libanie syryjskich uchodźców oraz milionów Libańczyków, którzy przez gigantyczny kryzys popadli w skrajne ubóstwo. Dzięki akcji Zaopiekowani PCPM i Gazeta.pl uda się pomóc grupie szczególnie narażonych rodzin. Poza wsparciem materialnym darczyńcy przekazali im także słowa wsparcia i otuchy.

Senator Joe Manchin ogłosił, że nie poprze sztandarowego projektu administracji Joe Bidena, "Build Back Better". Tym sposobem praktycznie zawetował jedną z najważniejszych inicjatyw swojej własnej partii. To poważny cios dla klimatu, demokratów i kolejny znak zapowiadający triumfalny powrót republikanów do władzy.

- Dzień po wybuchu zaczęliśmy sprzątać dom. Zatrzymaliśmy każdy kawałek drewna, kamienia, każdy fragment sztukaterii, połamane drzwi - opowiada Yasmin Dagher, libańska architektka. Fragmenty zniszczonego przez potężny wybuch w porcie domu nie miały być pamiątkami tragicznego dnia. Chodziło o to, by łączyć je jak puzzle i wykorzystać do odbudowy. Dagher należy do grupy walczącej o ochronę zabytków Bejrutu, które ucierpiały 4 sierpnia 2020 roku.

- Z czego żyjemy? Z długów i paczek żywnościowych - odpowiada Houda - i tego, co zarobi Odey. Uchodźczyni z Syrii od pięciu lat mieszka w Libanie. Straciła męża, jej starszy syn został ranny i do dziś cierpi z tego powodu. Młodszy - Odey - od trzech lat pracuje na całą rodzinę. Ma trzynaście lat.

W czasie rozmów z dotkniętymi kryzysem Libańczykami nie pojawia się temat zmian klimatu - to nie one odpowiadają za to, że większość z nich żyje poniżej granicy ubóstwa. Jednak skutki ocieplenia są tam tym bardziej odczuwalne. Bez prądu nie ma jak chłodzić się w coraz gorętsze lato. Pożary niszczą lasy, a niefunkcjonujące państwo nie ma jak sobie z nimi radzić. Ceny jedzenia rosną, a jego lokalna produkcja spada. Zmiany klimatu nie tylko nakładają się, ale potęgują zagrożenia.

Nidy, uchodźczyni z Syrii, nie stać na ogrzanie mieszkania. - Zostają nam kołdry i ciepłe ubrania. Na teraz, póki nie jest aż tak zimno - mówi. Dodaje, że choć odczuwa kryzys w Libanie, to najbardziej obawia się o dzieci. Wojna przerwała jej studia, zniszczyła życie. - Wszystko, przez co przeszłam, mogę znieść. Ale nie zniosę patrzenia na to, jak moje dzieci mogą stracić szansę na edukację.

Czy mam nadzieję na poprawę? Mam tylko nadzieję, że przeżyję do przyszłego miesiąca - mówi Hiba, pielęgniarka z Bejrutu. Jej pensja jeszcze trzy lata temu pozwalała utrzymać rodzinę. Teraz jest warta mniej niż 50 dolarów, kobieta może wybierać: zapłacić za mieszkanie czy jedzenie. Kryzys w Libanie wpędził miliony ludzi w głębokie ubóstwo. Większość myśli o wyjeździe z kraju.

Starsi, żyjący w strachu i ubóstwie - mieszkańcy strefy przy linii frontu w Donbasie będą najbardziej zagrożeni w przypadku ewentualnej eskalacji wojny na Ukrainie. Jednak dla nich nie będzie to nowa wojna, bo ta rozpoczęta w 2014 roku wcale się nie skończyła. W strefie, gdzie codziennością są miny i ostrzały, a nierzadko jedyny kontakt z człowiekiem zapewniają pracownicy humanitarni, pozostali już głównie ci, którzy nie chcą lub nie mogą wyjechać - mówi Joanna Szukała z PAH.

Migranci, którzy wciąż są w polskich lasach, są w bardzo ciężkim stanie - relacjonuje lekarka Olga Szymon, która jako wolontariusza Polskiej Misji Medycznej pracowała w przychodni w Białowieży. Niektórzy znajdowani przez aktywistów w lesie cudzoziemcy nie są w stanie chodzić. Lekarka podkreśliła, że wraz z nadejściem zimy coraz więcej ludzi może umierać w lasach.

System handlu emisjami to jedno z głównych narzędzi, przy pomocy których Unia Europejska chce osiąnąć cel neutralności klimatycznej. Działa on od lat, ale dopiero ostatni robi się o nim głośno. Po gwałtownych wzrostach w ostatnich kilku latach - i szczególnie w tym roku - cena uprawnień do emisji jest 10 razy większa niż jeszcze w 2017 roku. Jak wpływa - i wpłynie - to na naszą rzeczywistość?

Migranci, którzy znajdują się w lesie po polskiej stronie granicy, "trafiają albo do szpitala, albo do obozu, gdzie mogą ubiegać się o azyl" - powiedział premier Mateusz Morawiecki. Ta wypowiedź dla niemieckiej prasy nie ma jednak pokrycia w faktach. W rzeczywistości polskie służby ignorują wnioski azylowe i wywożą takie osoby na Białoruś - jak mówią aktywiści, czasem są to osoby, które były w szpitalu z powodu hipotermii.

Nieco ponad cztery miesiące temu Kolumbia Brytyjska zmagała się z rekordowymi upałami i - w ich następstwie - pożarami. Teraz prowincję na zachodzie Kanady niszczą powodzie i osuwiska. To pokazuje, że związane ze zmianami klimatu kataklizmy nie tylko mogą następować jeden po drugim, ale też napędzać się wzajemnie. Według ekspertów pożary mogły przyczynić się do zmian w glebie, powodujących silniejszą erozję i osuwiska.

Mateusz Morawiecki "stał się obciążeniem, a nie wartością dodaną" i "zamiast poszerzać elektorat, zaczął zjadać zasoby PiS" - takie oceny znalazły się w pochodzącym z wycieku mailu, który miał otrzymać polityk PiS Joachim Brudziński. Autor maila twierdzi m.in., że "aferę premii przyznanych przez Szydło wywołał Morawiecki" oraz że "zdradził w sprawie przyjmowania imigrantów", a z jego winy "wielki atut PiS-u, czyli obrona Polski przed uchodźcami, wyparował".

W czasie zamieszek na granicy Polski i Białorusi w stronę polski rzucano m.in. granaty hukowe. Według niezależnych kanałów białoruskich widać, że były to produkowane w Czechach granaty - takie, jakich używają białoruskie służby. To ma potwierdzać doniesienia, że służby przekazały granaty migrantom i/lub że wśród atakujących byli białoruscy funkcjonariusze.

Nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych wpłaciły na kampanię PiS i Mateusza Morawieckiego osoby zatrudnione w spółkach Skarbu Państwa - wynika z ustaleń dziennikarzy TVN 24, którzy dotarli do potwierdzeń przelewów. Chodzi o kampanię wyborczą w 2019 roku.

Kraje Unii Europejskiej wolałyby - szczególnie od 2015 roku - by chcący się tu dostać migranci, byli zatrzymywani daleko przed faktyczną granicą. Ale takie zrzucanie kwestii migracji na inne kraje daje pole do szantażu, co robiła Turcja, a teraz Białoruś - mówi dr Maciej Stępka. Mamy rozwiązania wobec tej sytuacji, ale Polski rząd stawia na zarządzanie strachem i budowanie poczucia zagrożenia.

Rząd może nie mieć rozwiązania dla kryzysu na granicy, ale ma rozwiązanie na to, jak zbijać na nim polityczny kapitał - zarządzanie strachem. Migranci są dehumanizowani i przedstawiani jako zagrożenie. To nie tylko może budować poparcie dla władzy i uzasadniać niehumanitarne działania wobec tych ludzi, ale też tworzyć powody do stosowania specjalnych środków.

Większość z nas uważa, że dbanie o środowisko to element patriotyzmu. Ale co to dokładnie znaczy - szczególnie w dobie kryzysu klimatycznego? Ważne są nie tylko ekologiczne postawy w życiu codziennym, ale też zabieganie o zmiany systemowe na rzecz zatrzymania zmian klimatu i degradacji środowiska - pisze dr Andrzej Kassenberg.