Patryk Strzałkowski

- To niewiarygodny przykład dehumanizacji - mówi Vincenzo Porpiglia z Lekarzy bez Granic o udokumentowanych przypadkach umieszczania min przeciwpiechotnych w szpitalach w Ukrainie. Organizacja pokazuje, że pełnoskalowa inwazji Rosji na Ukrainę wiąże się z atakami i niszczeniem placówek ochrony zdrowia, a na terenach okupowanych - blokowaniem dostępu do nich ludziom potrzebującym pomocy.

Najnowszy raport naukowców nt. zmian klimatu to nie tylko ostrzeżenie, ale też "instrukcja przetrwania" dla ludzkości. Wybraliśmy pięć najważniejszych informacji, które każdy - absolutnie każdy - powinien znać. Badacze piszą m.in., że nie ma wątpliwości co do tego, że człowiek ociepla klimat i pędzimy w niebezpiecznym kierunku. Ale są dowody, że możemy zmienić kurs.

Rozumiemy, że plastik jest problemem, ale wciąż nie wiemy, co trzeba z tym robić - to główne wnioski z analizy polskich badaczy. Sprawdzając to, co o ograniczeniu problemu śmieci pisze się w internecie, zauważyli, że najważniejsze rozwiązania przyciągają... najmniej uwagi.

To, co obecnie jemy, jest nie do pogodzenia z utrzymaniem stabilnego klimatu i umiarkowanie bezpiecznej do życia planety, pokazuje nowe badanie. Gazy cieplarniane z produkcji żywności - głównie czerwonego mięsa - wystarczą, by ocieplić klimat Ziemi o 1,5 stopnia Celsjusza. Co z tym zrobić? Do ścięcia emisji o ponad połowę nie potrzeba weganizmu, ale konieczna jest zmiana diety na... zdrowszą.

Po tym, jak Palestyńczyk zabił dwóch Izraelczyków, mieszkańcy osiedla na okupowanym Zachodnim Brzegu masowo zaatakowali społeczność palestyńską. Dzień później zastrzelono innego Izraelczyka, a w ubiegłym tygodniu izraelska armia zabiła 10 i raniła ponad 100 Palestyńczyków w mieście Nablus. Fala przemocy wzbiera równocześnie z planami nowego rządu Binjamina Netanjahu wobec okupowanych terenów palestyńskich.

Rok wojny w Ukrainie to nie tylko cierpienie ludzi, zniszczenie miast i infrastruktury, ale też klęska ekologiczna. Rosyjska inwazja niszczy przyrodę, zagraża chronionym gatunkom, zatruwa wodę i glebę i odpowiada za tyle gazów cieplarnianych, co emituje cała Holandia.

Osoby, według których nie ma globalnego ocieplenia, stają się coraz rzadszym gatunkiem. Ale to nie znaczy, że denializm klimatyczny zupełnie przestał być problemem. Przyjął raczej nową formę: narracji o opóźnianiu. Coraz rzadziej możemy słyszeć, że "klimat się nie zmienia", ale coraz częściej, że "ktoś inny powinien się tym zająć", bez paliw kopalnych nie ma dobrobytu, a najważniejsze są nasze indywidualne działania, a nie to, co robią wielkie korporacje. Otóż nie.

Co najmniej 600 rannych, pola wyłączone z użytku i zagrożony obszar wielkości połowy Polski - to skutki ogromnego wykorzystania min w czasie rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Mieszkający w Polsce Ukraińcy opracowują nową metodę, która sprawi, że rozminowywanie ma być szybsze i bezpieczniejsze. Do ich wykrywania mają posłużyć specjalnie przerobione drony.

- Otrzymuję pliki z wymienionymi imiennie setkami osób, które zginęły - mówi dr Mansour Alatrash, syryjski lekarz. W kraju od 12 lat toczy się wojna. Teraz do zniszczeń, fatalnej infrastruktury, wysiedleń, biedy, kryzysu gospodarczego i cholery doszły skutki potężnego trzęsienia ziemi, którego epicentrum był w sąsiedniej Turcji. A pomoc dla Syryjczyków jest bardzo utrudniona.

Skutki zmian klimatu widzimy już dziś, ale to młode osoby mają przed sobą całe życie na rozgrzanej planecie. I to oni są twarzą globalnego ruchu klimatycznego. Jednak nowy sondaż pokazuje, że w Polsce to wcale nie młodzi przejmują się klimatem najbardziej - a wręcz przeciwnie.

Wiosłonos chiński, ostronosa żaba z Australii to niektóre z gatunków uznanych za wymarłe w 2022 roku. A obok nich wymarły zapewne setki, o których nawet nie zdążyliśmy się dowiedzieć. Dzikie ssaki - słonie, żyrafy, jelenie, wilk - stanowią już tylko niewielki procent życia na Ziemi, a przez ludzi tracimy kolejne gatunki.

Wiatraki hałasują, giną na nich ptaki, a lokalne społeczności są przeciwne - takie opinie można usłyszeć od polityków, którzy sprzeciwiają się zmianie przepisów dot. budowy farm wiatrowych. Odwiedziliśmy Margonin, gdzie znajduje się druga co do wielkości farma wiatrowa w Polsce. Mieszkańcy mówią, że do wiatraków się przyzwyczaili - a burmistrz wylicza korzyści dla gminy.

Sejm przyjął nowelizację ustawy o Sądzie Najwyższym i już zabrał się do pracy nad kolejnym projektem, który ma wypełnić warunki do wypłaty pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) postawione przez Komisję Europejską. To tzw. ustawa wiatrakowa. Bez zapisów z projektu, który do tej pory był w sejmowej "zamrażalce", Polska nie dostanie pieniędzy z Brukseli.

Kryzys klimatyczny potrafi zmienić domy ludzi w pułapkę. - Ludzie na terenach dotkniętych powodzią nie mają jedzenia, nie mają wody i często nie mają możliwości wydostania się stamtąd - mówi David Odee, szef biura PAH w Sudanie Południowym. Afryka Wschodnia była w tym roku dotykana i przez powodzie, i rekordową suszę. Reagowanie na klęski klimatyczne to coraz większa część pracy organizacji pomocowych.

Mimo powszechnego poparcia dla energii wiatrowej, w PiS wciąż jest grupa twardych przeciwników blokujących jej rozwój. Poseł Jan Krzysztof Ardanowski niemal jednym tchem wymienił ich argumenty, od "infradźwięków" po "pole magnetyczne". Większość tego, co mówił minister, opiera się nie na faktach, a mitach.

- A co, kiedy wiatr nie wieje? - chciał się dowiedzieć Andrzej Duda od aktywistki Dominiki Lasoty, która pytała go o zieloną transformację Polski. Taki moment, o który martwił się prezydent, przyszedł do Polski i nie tylko pod koniec listopada. I co gdybyśmy zamiast węgla mieli przede wszystkim wiatraki i panele, a przyszłaby tzw. dunkelflaute? Choć nie jest to łatwe, są plany, jak sobie z tym radzić.

Bez prądu, bez wody, niektórzy bez domu. U progu zimy miliony ludzi w Ukrainie są w skrajnie trudnej sytuacji ze względu na wcześniejsze zniszczenia wojenne oraz nowe ataki Rosji. - Cały czas ludziom towarzyszy niepewność. Nikt nie jest w stanie czegokolwiek zaplanować - mówi nam Olga Vergeles z PAH. Organizacja spieszy się z zapewnieniem podstawowej pomocy, by nasi sąsiedzi przetrwali zimę.

Wciąż jesteśmy na drodze do katastrofalnego poziomu ocieplenia klimatu, a niektóre zagrożenia mogą być nieodwracalne. Żeby tego uniknąć, trzeba pilnie odejść od węgla, gazu i ropy. A co, jeśli się nie uda? Od dawna mówi się o pomysłach tzw. geoinżynierii, czyli sztucznego ochładzania Ziemi. Pomysły budzą skrajne obawy. Ale teraz Biały Dom wspiera badania nad nimi.

Spółka PGNiG Termika musi ujawnić, ile pieniędzy przekazała na antyunijną kampanię dotyczącą cen prąd - takie orzeczenie wydał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. O informację ws. przekazanej kwoty wnioskował senator KO Krzysztof Brejza, jednak spółka kilka miesięcy temu odmówiła.

Od śmierci i łamania praw pracowników, przez oskarżenia dot. korupcji, po kwestie praw człowieka - organizacja mistrzostw świata w Katarze jest serią kontrowersji. Tym, co miało poprawić wizerunek, jest rzekoma ekologia. Mundial ma być "zrównoważony" i "neutralny klimatycznie". Ale podstawy tych twierdzeń są równie mocne, co dom postawiony na piasku katarskiej pustyni. A greenwashing Kataru może wręcz uderzyć w globalną walkę ze zmianami klimatu.