Patryk Strzałkowski

Rosja dokonała inwazji na Ukrainę. Sytuacja jest bardzo trudna do przewidzenia i zmienia się szybko. Jedno jest jasne - mieszkańcy Ukrainy jak nigdy potrzebują pomocy w różnych formach. Dlatego Gazeta.pl wspólnie z Polskim Centrum Pomocy Międzynarodowej pracuje nad zapewnieniem pomocy humanitarnej. Każdy może pomóc.

- To nowa odsłona tej wojny, która trwa od 2014 roku - mówi o eskalacji na wschodzie Ukrainy Piotr Andrusieczko, korespondent Outriders, który w ostatnim tygodniu był w Donbasie. Podkreśla, że trudno przewidzieć dalsze ruchy Rosji, ale nowa otwarta wojna jest możliwa. - Dobrze wiemy, jak wyglądają rosyjskie "misje pokojowe" - dodaje.

Stany Zjednoczone po wycofaniu się z Afganistanu i przejęciu władzy przez talibów zamroziły siedem miliardów dolarów rezerw, jakie afgański bank centralny ma w USA. To przyczyniło się do kryzysu finansowego. Teraz Joe Biden chce, by połowa tych środków trafiła do rodzin ofiar terroryzmu. To kradzież - mówią i talibowie, i ich przeciwnicy. Kraj zmaga się z zapaścią gospodarczą, która powoduje skrajną biedę i głód.

Przyczyny zmian klimatu bywają odległe, jak wielkie kopalnie czy wycinki lasów na innych kontynentach. Ale są też bliskie. Nowe badanie pokazuje, że do ocieplenia przyczynia się metan ulatniający się z domowych kuchenek na gaz. To małe źródło gazów cieplarnianych w porównaniu do kopalń i elektrowni. Ale ten przykład pokazuje, że zielona transformacja niesie wiele korzyści. Bo gazówki w domach psują nie tylko klimat, ale też nasze zdrowie.

Nakarmić dziecko, czy zjeść coś samemu? Ryzykować śmierć z głodu, czy sprzedać własną nerkę? To decyzje, przed którymi stają kolejni mieszkańcy Afganistanu. Prawie pół roku po przejęciu władzy przez talibów i odcięciu z dnia na dzień zagranicznej pomocy kraj jest w potężnym kryzysie. Coraz więcej jest apeli o to, by wznowić wsparcie dla mieszkańców i nie poddawać ich "zbiorowej karze" za czyny talibów.

Gdy słyszy się o energii odnawialnej, najczęściej na myśl przychodzą wiatraki i panele fotowoltaiczne. Jednak największym źródłem w UE - w tym w Polsce - jest... spalanie biomasy. Czyli m.in. drewna. W Polsce wykorzystanie drewna do produkcji prądu wzrosło 140 razy przez ostatnie kilkanaście lat. To nie tylko zagraża lasom, ale jest też kluczowe z punktu widzenia ochrony klimatu - przekonują eksperci. Sytuację napędzają unijne przepisy i dotacje.

USA i niektóre inne kraje wycofują rodziny dyplomatów z Ukrainy wobec groźby wojny. Jednak na wschodzie kraju - gdzie wojna trwa od 2014 roku - nie widać paniki. Strach, stres i trudności towarzyszą mieszkańcom strefy przy linii frontu codziennie od lat - mówi nam pracująca na miejscu Hanna Pomohalowa z PAH. Polska organizacja niesie pomoc zagrożonym - na różne sposoby - mieszkańcom Donbasu.

Od straszącego zwierzęta hałasu po gatunki inwazyjne - rozpoczęta właśnie budowa muru na granicy z Białorusią zagrozi środowisku. Szczególnie jednym z najbardziej wyjątkowych przyrodniczo miejsc Polski i Europy - Puszczy Białowieskiej. Płot przetnie szlaki migracyjne, co będzie fatalne w skutkach dla wielu gatunków. Rząd chce łagodzić to m.in. przez specjalne przejścia - nie wiadomo jednak, jak będą funkcjonować.

Europa przyspiesza odchodzenie od węgla pomimo trwającego kryzysu energetycznego. Po ostatnich deklaracjach Słowenii i Czech pozostajemy jedynym krajem Unii bez daty odejścia od węgla i jedynym, który planuje spalać go jeszcze w latach 40. Gra idzie nie tylko o klimat: bez planu transformacji ucierpi nasza gospodarki i regiony górnicze. Może to być też paliwo dla polexitu.

Sposobów na radzenie sobie z drożyzną jest wiele, a ten najbardziej oczywisty to oszczędzanie. Gdy mówimy o cenach prądu i gazu - oszczędzanie energii. Teraz warto robić to nie tylko by zmniejszyszyć rachunki, ale też nasz ślad węglowy. Sposobów jest wiele i nie wszystkie są oczywiste.

Kryzys klimatyczny już tu jest. Na koniec 2021 roku to zdanie możemy wypowiedzieć bez cienia wątpliwości, na podstawie twardych danych, naukowych dowodów i tego, co widać gołym okiem. Rośnie poziom dwutlenku węgla, rośnie temperatura globu i rośnie przepaść - bo inaczej tego nie można nazwać - między pilnością i skalą planetarnego kryzysu a działaniami (nie)podejmowanymi przez ludzi u władzy.

Ta zima będzie najtrudniejsza od lat dla żyjących w Libanie syryjskich uchodźców oraz milionów Libańczyków, którzy przez gigantyczny kryzys popadli w skrajne ubóstwo. Dzięki akcji Zaopiekowani PCPM i Gazeta.pl uda się pomóc grupie szczególnie narażonych rodzin. Poza wsparciem materialnym darczyńcy przekazali im także słowa wsparcia i otuchy.

Senator Joe Manchin ogłosił, że nie poprze sztandarowego projektu administracji Joe Bidena, "Build Back Better". Tym sposobem praktycznie zawetował jedną z najważniejszych inicjatyw swojej własnej partii. To poważny cios dla klimatu, demokratów i kolejny znak zapowiadający triumfalny powrót republikanów do władzy.

- Dzień po wybuchu zaczęliśmy sprzątać dom. Zatrzymaliśmy każdy kawałek drewna, kamienia, każdy fragment sztukaterii, połamane drzwi - opowiada Yasmin Dagher, libańska architektka. Fragmenty zniszczonego przez potężny wybuch w porcie domu nie miały być pamiątkami tragicznego dnia. Chodziło o to, by łączyć je jak puzzle i wykorzystać do odbudowy. Dagher należy do grupy walczącej o ochronę zabytków Bejrutu, które ucierpiały 4 sierpnia 2020 roku.

- Z czego żyjemy? Z długów i paczek żywnościowych - odpowiada Houda - i tego, co zarobi Odey. Uchodźczyni z Syrii od pięciu lat mieszka w Libanie. Straciła męża, jej starszy syn został ranny i do dziś cierpi z tego powodu. Młodszy - Odey - od trzech lat pracuje na całą rodzinę. Ma trzynaście lat.

W czasie rozmów z dotkniętymi kryzysem Libańczykami nie pojawia się temat zmian klimatu - to nie one odpowiadają za to, że większość z nich żyje poniżej granicy ubóstwa. Jednak skutki ocieplenia są tam tym bardziej odczuwalne. Bez prądu nie ma jak chłodzić się w coraz gorętsze lato. Pożary niszczą lasy, a niefunkcjonujące państwo nie ma jak sobie z nimi radzić. Ceny jedzenia rosną, a jego lokalna produkcja spada. Zmiany klimatu nie tylko nakładają się, ale potęgują zagrożenia.

Nidy, uchodźczyni z Syrii, nie stać na ogrzanie mieszkania. - Zostają nam kołdry i ciepłe ubrania. Na teraz, póki nie jest aż tak zimno - mówi. Dodaje, że choć odczuwa kryzys w Libanie, to najbardziej obawia się o dzieci. Wojna przerwała jej studia, zniszczyła życie. - Wszystko, przez co przeszłam, mogę znieść. Ale nie zniosę patrzenia na to, jak moje dzieci mogą stracić szansę na edukację.

Czy mam nadzieję na poprawę? Mam tylko nadzieję, że przeżyję do przyszłego miesiąca - mówi Hiba, pielęgniarka z Bejrutu. Jej pensja jeszcze trzy lata temu pozwalała utrzymać rodzinę. Teraz jest warta mniej niż 50 dolarów, kobieta może wybierać: zapłacić za mieszkanie czy jedzenie. Kryzys w Libanie wpędził miliony ludzi w głębokie ubóstwo. Większość myśli o wyjeździe z kraju.

Starsi, żyjący w strachu i ubóstwie - mieszkańcy strefy przy linii frontu w Donbasie będą najbardziej zagrożeni w przypadku ewentualnej eskalacji wojny na Ukrainie. Jednak dla nich nie będzie to nowa wojna, bo ta rozpoczęta w 2014 roku wcale się nie skończyła. W strefie, gdzie codziennością są miny i ostrzały, a nierzadko jedyny kontakt z człowiekiem zapewniają pracownicy humanitarni, pozostali już głównie ci, którzy nie chcą lub nie mogą wyjechać - mówi Joanna Szukała z PAH.

Migranci, którzy wciąż są w polskich lasach, są w bardzo ciężkim stanie - relacjonuje lekarka Olga Szymon, która jako wolontariusza Polskiej Misji Medycznej pracowała w przychodni w Białowieży. Niektórzy znajdowani przez aktywistów w lesie cudzoziemcy nie są w stanie chodzić. Lekarka podkreśliła, że wraz z nadejściem zimy coraz więcej ludzi może umierać w lasach.