Ostatnie wiersze Adama Mickiewicza, zamykające jego twórczość liryczną, powstały w Lozannie w latach 1839-1840. Są przykładem liryki refleksyjnej. W następnych latach Adam Mickiewicz zajął się działalnością polityczną, publicystyką i prozą.
Inspiracją do napisania tego wiersza był widok jeziora Leman, nad którym mieszkał Adam Mickiewicz podczas pobytu w Lozannie. Liryk przedstawia refleksję poety nad przemijaniem. Kolejno opisane są ukazujące się krajobrazy: tafla jeziora, obłoki i odbijające się w wodzie błyskawice. Podczas gdy woda jeziora trwa, odbijający się w niej świat przemija. To, co ukazuje się w wodzie - skały, obłoki, światło błyskawice - jest ulotne, krótkotrwałe. Zdaniem Adama Mickiewicza poezja służy obrazowaniu, odbijaniu świata. Wiersze zachowują to, co ulotne, przemijające.
Wiersz ten opowiada o tęsknocie człowieka za tym, co bezpowrotne. Podmiot liryczny zestawia przeszłość z teraźniejszością. Siebie przedstawia jako ,,trupa". Całkowicie pochłonęła go tęsknota za ojczyzną - obecny jest ciałem, natomiast umarła w nim zdolność do wzruszeń. Często przebywa w "ojczyźnie myśli" - gdzie rosną jodły, latają motyle i wróble. To kraina radości i beztroski. Liryk ukazuje tęsknotę Adama Mickiewicza za utraconą ojczyzną - krajem szczęścia i spokoju.
Wiersz rozpoczyna się i kończy tym samym wersem: "Polały się łzy me czyste, rzęsiste". Utwór stanowi podsumowanie całego życia poety. Adam Mickiewicz spogląda w przeszłość, którą z perspektywy czasu dzieli na trzy okresy - dzieciństwo, młodość i wiek męski. Wspomina najszczęśliwszy okres - radosne, "sielskie, anielskie dzieciństwo". Wspomina pełną marzeń młodość, która jest "chmurna i durna". Wiek męski, najbardziej twórczy dla mężczyzny czas określa natomiast "wiekiem klęski". Próba rozliczenia dotychczasowego życia poety wypada bardzo pesymistycznie. Adam Mickiewicz podważa wartość tego, co osiągnął do tej pory; przyznaje się do klęski.
Liryki Lozańskie - bibliografia