Treść utworu:
W ciemnej, wilgotnej izbie mieszka Filip Mostowiak z żoną i trzema synami - Wickiem, Felkiem i Piotrusiem. Filip jest woźnicą. Rodzina żyje skromnie, ponieważ niewielkie zarobki wydawane są na leczenie chorej żony Filipa - Anny. Pewnego dnia Filip Mostowiak traci pracę przy wożeniu piasku i żwiru. Sytuacja zmusza go do sprzedaży niektórych sprzętów domowych (łóżka, poduszki, krzesła). W mieszkaniu często pojawia się handlarz, który ogląda, wycenia różne rzeczy. Aby kupić mięso dla chorej żony, Filip sprzedaje swój kożuch.
W ręce żydowskiego handlarza trafia też rondel, żelazko i moździerz - przedmioty uważane za rzeczy niezwykłe, ponieważ używane były tylko z okazji świąt. Stratę tych sprzętów bardzo przeżywa chora Anna, natomiast syn Felek zastanawia się, co jeszcze można sprzedać. Targowanie się z handlarzem jest dla chłopca zabawą.
Sytuacja rodziny staje się tragiczna, kiedy muszą sprzedać starą szkapę. Dzieci uwielbiają konia, traktują go jak członka rodziny. Nie dopuszczają do siebie myśli o rozstaniu z nim.
Postępująca choroba matki, brak pieniędzy na utrzymanie rodziny sprawia, że Filip Mostowiak sprzedaje szkapę - dorożkarzowi Łukaszowi Smolikowi. Sytuacja rodziny chwilowo się poprawia. Jednak chłopcy tęsknią za zwierzęciem, a chora matka cierpi, widząc ich smutek. Pewnej nocy kobieta umiera.
Filip Mostowiak załatwia sprawy związane z pochówkiem żony, synowie natomiast nie zdają sobie sprawy ze śmierci matki. Łukasz Smolik pomaga rodzinie, zobowiązując się za darmo przewieźć trumnę na cmentarz. Podczas pogrzebu za trumną idzie Filip Mostowiak, Wicek, Felek i Piotruś natomiast radośnie skaczą wokół szkapy. Mostowiak odczuwa smutek, żal po stracie żony. Chłopcy cieszą się ze spotkania z koniem.
