Piątek dla klimatu

Polska nie wdrożyła unijnej dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Sprawę bada TSUE. Wysokość kary może być blisko dwadzieścia razy większa niż za Turów i Izbę Dyscyplinarną razem wzięte.

W miliardowych transakcjach przejmowania pól naftowych pośredniczą banki deklarujące budowę zeroemisyjnego świata. Wielkie przedsiębiorstwa sprzedają swoje złoża firmom, które jeszcze mocniej podgrzewają atmosferę.

Samozapłon gigantycznego wysypiska śmieci to nie jedyny problem, którego Indie doświadczyły w związku z ekstremalnymi wiosennymi upałami. Pojawiły się przerwy w dostawach prądu, trzeba było zamknąć szkoły, a uprawy zbóż będą wyraźnie niższe. Podobne kłopoty odczuwali mieszkańcy Pakistanu. Azja Południowa to rejon, który ekstremalna pogoda doświadcza coraz mocniej, a takie zjawiska nasilają zmiany klimatu. To będzie ogromne wyzwanie, dla wszystkich, bo rejon, w którym mieszka miliard ludzi, staje się coraz trudniejszy do życia.

Działania Rosji w Ukrainie spowodowały katastrofy humanitarne w Mariupolu, Charkowie i Chersoniu, ale mogą też wywołać kryzys żywnościowy w dziesiątkach krajów - piszą eksperci ukraińskiej organizacji Ecoaction w artykule dla Gazeta.pl. Dotknie to szczególnie uboższe kraje, z których wiele i tak ma problemy z żywnością m.in. z powodu kryzysu klimatycznego.

Wydobycie może być niebezpieczne, groźne dla środowiska, wiąże się z ogromnymi pieniędzmi i geopolityką - i jest kluczowe dla produkcji energii. Ropy naftowej? Nie - litu, czyli głównego składnika baterii m.in. w samochodach elektrycznych. Obniżanie emisji i ratowanie klimatu wymaga wykorzystania wielu nowych technologii. Ale niektóre rodzą podobne problemy, co stare.

Nie tylko złoto, srebro i platyna są cenne. W przyrodzie rzadkich pierwiastków jest znacznie więcej. Wiele z nich jest niezbędnych do produkcji nowoczesnej elektroniki. Na swój stary smartfon warto spojrzeć w inny sposób. Sprawne urządzenie, które na pierwszy rzut oka wydaje się niepotrzebne, może bowiem zostać odnowione lub poddane recyclingowi. A my zyskamy dzięki temu pieniądze na zakup nowego sprzętu. Jeden z największych operatorów wprowadził właśnie wyjątkową ofertę.

Chiny starają się zacieśnić współpracę z Wyspami Salomona i mówią o podpisaniu paktu. Wyspiarskie państwo leży na Pacyfiku około 1500 km. od Australii. Jego władze zapewniają, że nie chcą u siebie chińskiej bazy wojskowej. Ale Stany Zjednoczone i Australia mają obawy, że dla Pekinu to krok do zwiększenia wpływów w regionie Pacyfiku.

Pieczywo, szynka, sałatka, jajka - to podstawa tradycyjnego, wielkanocnego stołu. To także one najczęściej lądują po świętach w śmietniku. Najpierw kupujemy za dużo, później nie zjadamy wszystkiego - i marnujemy. Ze stratą dla środowiska i własnego portfela. Dobra wiadomość jest taka, że znamy sposoby, by marnotrawstwo ograniczyć.

Jeśli czekacie na wynalazek, który uratuje nas od zmian klimatu, nie musicie czekać dłużej. Już istnieje, składa się z metalowych i plastikowych elementów, waży kilka-kilkanaście kilogramów i nazywa się... rower. No dobrze - sam rower nie zatrzyma kryzysu klimatycznego. Ale według naukowców jest jednym z najbardziej efektywnych narzędzi, by ograniczyć emisje gazów cieplarnianych. Sprawdź, jakie są inne!

Nawet 75 proc. dziewiczego lasu deszczowego Amazonii nie jest w stanie regenerować się tak szybko jak kiedyś. To może doprowadzić do masowego wymierania drzew - oto wnioski z ostatniego raportu naukowców Anglii i Niemiec.

Negatywne efekty zmian klimatycznych rosną stopniowo, ale to nie znaczy, że nie objawiają się w gwałtownych i tragicznych w skutkach zjawiskach, co zresztą w ostatnich latach często mogliśmy zaobserwować, także w Europie. W ich centrum często znajduje się woda. I to właśnie jej chcemy się dziś przyjrzeć.

O tym, czy uda się poprawić stan środowiska, zdecydują przede wszystkim przyszłe pokolenia. Jak przekazać im wiedzę, dzięki której zrozumieją, jakie codzienne zachowania służą przyrodzie? Jeden z największych producentów systemów do filtrowania wody znalazł sposób. "Zatrudnił" do akcji sympatyczną fokę oraz inne morskie zwierzęta, które opowiadają uczniom o codziennych problemach wywołanych nadmiarem plastikowych odpadów. Zmiana nawyków może im pomóc, co uświadomić ma konkurs dla dzieci. Z wyjątkowo cennymi nagrodami.

Przyczyny zmian klimatu bywają odległe, jak wielkie kopalnie czy wycinki lasów na innych kontynentach. Ale są też bliskie. Nowe badanie pokazuje, że do ocieplenia przyczynia się metan ulatniający się z domowych kuchenek na gaz. To małe źródło gazów cieplarnianych w porównaniu do kopalń i elektrowni. Ale ten przykład pokazuje, że zielona transformacja niesie wiele korzyści. Bo gazówki w domach psują nie tylko klimat, ale też nasze zdrowie.

Gdy słyszy się o energii odnawialnej, najczęściej na myśl przychodzą wiatraki i panele fotowoltaiczne. Jednak największym źródłem w UE - w tym w Polsce - jest... spalanie biomasy. Czyli m.in. drewna. W Polsce wykorzystanie drewna do produkcji prądu wzrosło 140 razy przez ostatnie kilkanaście lat. To nie tylko zagraża lasom, ale jest też kluczowe z punktu widzenia ochrony klimatu - przekonują eksperci. Sytuację napędzają unijne przepisy i dotacje.

Od straszącego zwierzęta hałasu po gatunki inwazyjne - rozpoczęta właśnie budowa muru na granicy z Białorusią zagrozi środowisku. Szczególnie jednym z najbardziej wyjątkowych przyrodniczo miejsc Polski i Europy - Puszczy Białowieskiej. Płot przetnie szlaki migracyjne, co będzie fatalne w skutkach dla wielu gatunków. Rząd chce łagodzić to m.in. przez specjalne przejścia - nie wiadomo jednak, jak będą funkcjonować.

Europa przyspiesza odchodzenie od węgla pomimo trwającego kryzysu energetycznego. Po ostatnich deklaracjach Słowenii i Czech pozostajemy jedynym krajem Unii bez daty odejścia od węgla i jedynym, który planuje spalać go jeszcze w latach 40. Gra idzie nie tylko o klimat: bez planu transformacji ucierpi nasza gospodarki i regiony górnicze. Może to być też paliwo dla polexitu.

Sposobów na radzenie sobie z drożyzną jest wiele, a ten najbardziej oczywisty to oszczędzanie. Gdy mówimy o cenach prądu i gazu - oszczędzanie energii. Teraz warto robić to nie tylko by zmniejszyszyć rachunki, ale też nasz ślad węglowy. Sposobów jest wiele i nie wszystkie są oczywiste.

Rachunki za prąd rosną i będą rosnąć, bo konieczne są ogromne inwestycje w energetykę. Nie tylko z powodu "zielonej" transformacji Polska stoi przed wyzwaniem poważnych braków mocy. W czasie kryzysu energetycznego widać pewien renesans energii jądrowej w Europie, która trafiła do projektu nowej unijnej taksonomii. Interesy Francji ścierają się tu z interesami Niemiec. A gdzie jesteśmy my?

Kryzys klimatyczny już tu jest. Na koniec 2021 roku to zdanie możemy wypowiedzieć bez cienia wątpliwości, na podstawie twardych danych, naukowych dowodów i tego, co widać gołym okiem. Rośnie poziom dwutlenku węgla, rośnie temperatura globu i rośnie przepaść - bo inaczej tego nie można nazwać - między pilnością i skalą planetarnego kryzysu a działaniami (nie)podejmowanymi przez ludzi u władzy.

W czasie rozmów z dotkniętymi kryzysem Libańczykami nie pojawia się temat zmian klimatu - to nie one odpowiadają za to, że większość z nich żyje poniżej granicy ubóstwa. Jednak skutki ocieplenia są tam tym bardziej odczuwalne. Bez prądu nie ma jak chłodzić się w coraz gorętsze lato. Pożary niszczą lasy, a niefunkcjonujące państwo nie ma jak sobie z nimi radzić. Ceny jedzenia rosną, a jego lokalna produkcja spada. Zmiany klimatu nie tylko nakładają się, ale potęgują zagrożenia.

Choć temat segregacji odpadów nie jest niczym nowym, wciąż mamy z tym wiele kłopotów. Przed wyrzuceniem jakiejś rzeczy musimy posiłkować się np. wiedzą domowników lub z internetu, lub - co gorsza - odpad trafia nie do tego pojemnika, do którego powinien. Przedstawiamy 10 segregacyjnych zaskoczeń, czyli odpadów, przy których segregacji intuicja czy "chłopski rozum" niekoniecznie podpowiadają prawidłowy kolor worka czy pojemnika.

To nie jest przesadnie popularny temat. A przecież chodzi o kwestię najbardziej podstawową: jedzenie. O energetyce mówimy i wiemy już dużo, podobnie o transporcie, czas na kolejny sektor, bez którego walka o zatrzymanie zmian klimatu się nie uda i których na tych zmianach najbardziej cierpi. To też część unijnej polityki gospodarczej, która społeczeństwa wielu państw, w tym Polski, mocno interesuje. Nic dziwnego, wspólna polityka rolna to prawie jedna trzecia unijnego budżetu. I właśnie została zreformowana.

System handlu emisjami to jedno z głównych narzędzi, przy pomocy których Unia Europejska chce osiąnąć cel neutralności klimatycznej. Działa on od lat, ale dopiero ostatni robi się o nim głośno. Po gwałtownych wzrostach w ostatnich kilku latach - i szczególnie w tym roku - cena uprawnień do emisji jest 10 razy większa niż jeszcze w 2017 roku. Jak wpływa - i wpłynie - to na naszą rzeczywistość?