Istnienie Arcybractwa Męki Pańskiej zawdzięcza się księdzu Marcinowi Szyszkowskiemu, który założył je w 1595 roku. W późniejszych latach został biskupem krakowskim. Arcybractwo w Krakowie (woj. małopolskie) posiada bogatą historię członków, do których należeli nawet królowie.
Polscy królowie brali udział w nabożeństwach. Jeden z nich dał bractwu istotne prawo
Pierwszymi członkami arcybractwa byli Jerzy Radziwiłł i legat papieski kardynał Gaetani. Jan III Sobieski, Zygmunt III Waza, Władysław IV, Jan Kazimierz również wspierali bractwo swoją obecnością. Udział w nabożeństwach był całkowicie anonimowy, dzięki tradycyjnym strojom, które zakrywały całe ciało i twarz. Widoczne były jedynie oczy, ze względu na wycięte na nie otwory w kapturach habitów. Szczególnie celebrowano piątkowe liturgie, podczas których kontemplowano Mękę Pańską - informuje Instytut Studiów Franciszkańskich.
)
Członkowie posiadali prawo, zwane wielkoczwartkowym, do uratowania od śmierci jednego ze skazańców. Przywilej ten nadał im Władysław IV. Bractwo udawało się z kościoła franciszkanów przez ulicę Bracką w kierunku Rynku Głównego, aby zabrać więźnia z podziemi ratusza. Ocalony po wydostaniu się, pozostawał do końca życia pod opieką bractwa.
Przeczytaj więcej informacji z kraju i ze świata na stronie głównej Gazeta.pl.
Organizowano z tej okazji procesję, w której wyzwolony niósł trupią czaszkę w jednej ręce i świecę w drugiej. W tym czasie orszak recytował hasło "Memento Homo Mori" oznaczające "pamiętaj człowiecze o śmierci". W Wielki Piątek urządzano procesję do siedmiu kościołów znajdujących się w Krakowie. Do dziś pozostała możliwość uczestnictwa w nabożeństwach Arcybractwa.
Jak obecnie funkcjonuje Arcybractwo Męki Pańskiej w Krakowie?
Po III rozbiorze władze austriackie próbowały zlikwidować Arcybractwo. Franciszkanie udaremnili te próby, ale odebrano bractwu prawo do wyswobodzenia więźniów. Przeprowadzono reformę, której celem było przystosowanie działalności do warunków życia społecznego i religijnego w 1885 r. Franciszkanie w 1905 roku otrzymali pełne prawa do Kaplicy Męki Pańskiej wraz z decyzyjnością nad Arcybractwem.
)
Działalność została mocno ograniczona, jednakże przetrwała jej funkcja liturgiczna. W piątki podczas Wielkiego Postu o godzinie 17:00 można uczestniczyć w Procesji Jerozolimskiej do Kaplicy Męki Pańskiej w Krakowie. Kiedy uczestnicy dotrą do celu, zatrzymują się przed tzw. Latarnią, na której znajdują się cztery religijne obrazy. Tam rozpoczyna się nabożeństwo polegające na rozważaniu piętnastu wydarzeń męki Chrystusa. Bracia zachowali tradycję polegającą na śpiewaniu "Memento homo mori" leżąc krzyżem w zakrywających twarze habitach. Dwaj najstarsi bracia niosą czaszki kobiety i mężczyzny na drewnianym drążku. Pozostali uczestnicy klęczą. Kiedy miną Gorzkie Żale i kazanie pasyjne, nabożeństwo kończy się po ucałowaniu relikwii Krzyża Świętego.
