Przeczytaj więcej podobnych informacji na stronie głównej Gazeta.pl.
- Typowym dla rysu charakterologicznego Modrzejewskiej był ogromny upór i praca nad sobą - mówił Piotr Dmitrowicz w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Mieć 19 lat". - Młoda Modrzejewska w teatrze zbierała bardzo słabe recenzje.
Modrzejewska była nieślubną córką Józefy Bendowej z domu Misel, wdowy po zamożnym kupcu. Uczyła się w prywatnych szkołach, a potem u sióstr prezentek. Debiutowała na scenach prowincjonalnych. Jej talent odkrył jej życiowy partner - Gustaw Zimajer. Swoją pierwszą poważniejszą rolę odegrała w 1862 roku we Lwowie. Wcieliła się w postać Skierki w "Balladynie". Modrzejewska to pseudonim, który jako aktorka przybrała na początku swojej scenicznej kariery.
Za namową Zimajera próbowała zdobyć kontrakt w jednym z wiedeńskich teatrów. Ze względu na to, że słabo mówiła po niemiecku, nigdy do tego nie doszło. Po ich rozstaniu Modrzejewska przeniosła się do Krakowa, gdzie w październiku 1865 roku zadebiutowała na deskach teatru, którego kierownikiem artystycznym, a potem dyrektorem był Stanisław Koźmian. Twórca tzw. "szkoły krakowskiej", czyli aktorstwa, które przeciwstawiało się kultowi gwiazd, a dążyło do ukazania psychologicznej prawdy o granej postaci, skupił wokół siebie grupę najciekawszych młodych polskich artystów. Występowali u niego m.in. Wincenty Rapacki, Antonina Hoffman i Modrzejewska. Helena nauczyła się nowego, bardziej dyskretnego aktorstwa i pozbyła się złych nawyków ze scen prowincjonalnych. Krytycy pisali, że jest godna występów w słynnym Burgtheater w Wiedniu.
Modrzejewskiej przestało wystarczać życie prowincjonalnej aktorki. Za cel obrała Warszawę, gdzie - dzięki wybitnym rolom dramatycznym - uzyskała status gwiazdy. Miała również wpływ na repertuar. Zabiegała o wystawienie "Hamleta" Szekspira, pomimo oporów cenzury forsowała dramaty Słowackiego - pierwszy raz w Warszawie zagrano "Marię Stuart" w 1872 roku, a rok później pojawiła się całość "Mezapy". Ambitnej Helenie to nie wystarczało. 13 lipca 1876 roku pożegnała polską publiczność. Wyruszyła wraz z mężem i synem do Kalifornii. Po przeprowadzce znalazła się w grupie polskich imigrantów, w której był m.in. Henryk Sienkiewicz. Podawała się za osobę młodszą o sześć lat, a syna Rudolfa przedstawiała jako swojego brata. Przez pierwsze lata zajmowali się prowadzeniem farmy. W końcu zadebiutowała na scenie California Theatre. Wkrótce i w Ameryce zrobiło się o niej głośno.
W 1893 została poproszona o wygłoszenie odczytu na kongresie kobiet w Chicago. Przedstawiła sytuację pod zaborami rosyjskim i pruskim. Krytyczny stosunek Modrzejewskiej wobec rządu wyrażony w przemówieniu spowodował wydanie ukazu carskiego, który zakazywał jej wjazdu na terytorium rosyjskie.
Helena Modrzejewska zmarła w 1909 roku w Stanach Zjednoczonych. Później, zgodnie z ostatnią wolą, jej szczątki spoczęły obok grobu matki w Krakowie na cmentarzu Rakowickim.