Halloween to święto, które cieszy przede wszystkim dzieci. Nic w tym dziwnego: na tę okazję domy dekorowane są dyniami (koniecznie z wydrążonym złowieszczym uśmiechem) oraz innymi ozdobami rodem z horrorów: pajęczynami, nietoperzami lub sztuczną krwią. Uczestnicy halloweenowych zabaw przebierają się za straszne istoty: duchy, wampiry, wiedźmy, zombie czy ulubione postacie z filmów i gier wideo. W tych kostiumach wybierają się w odwiedziny do swoich sąsiadów, a ich wizytom towarzyszy nieodłączne hasło "cukierek albo psikus" (ang. trick or treat). Jeśli sąsiad chce uniknąć psoty, musi poczęstować gości słodyczami.
"Cukierek albo psikus". Skąd pochodzi ten zwyczaj?
Podobne zwyczaje znano już w antyku. Starożytny grecki pisarz Atenajos z Naukratis odnotował w jednym ze swoich dzieł tradycję, zgodnie z którą dzieci chodziły od drzwi do drzwi, przebrane za jaskółki. Mali goście śpiewali wtedy piosenkę, w której domagali się od sąsiadów słodkości i "grozili", że jeśli nie spełnią ich żądania, to spłatają im figla. Historycy uważają jednak, że mało prawdopodobne jest, by zwyczaj ten był bezpośrednio związany z "trick or treat".
Bliźniacze wierzenia i tradycje, pochodzące ze średniowiecza, odkryto też w innych częściach Europy. Możliwe, że "cukierek albo psikus" wyewoluował z tradycji, w której ludzie "podszywali się" pod duchy lub dusze zmarłych, aby otrzymać ofiary w ich imieniu.
Halloween. Kiedy przypada?
Halloween ma swoją stałą datę w kalendarzu: co roku odbywa się 31 października, czyli tuż przed dniem Wszystkich Świętych obchodzonym 1 listopada. Stąd też najprawdopodobniej wzięła się nazwa "All Hallows' Eve". Tradycja najbardziej znana jest w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Irlandii i Wielkiej Brytanii, ale sporą popularność zyskała również w innych krajach świata, w tym również w Polsce.
Dokładna geneza Halloween nie jest znana, jednak zdaniem niektórych historyków tradycja wywodzi się od celtyckiego święta na powitanie zimy, zwanego w Irlandii Samhein ("koniec lata"), w Walii Nos Galan Gaeaf ("wieczór zimowy"), a na terenach anglosaskich Blodmonath ("krwawy miesiąc"). Celtyccy druidzi sądzili, że podczas Samhein dochodziło do zatarcia granicy pomiędzy światem żywych a zaświatami. Wierzono, że dusze osób, które zmarły w minionym roku, były wysyłane na ziemię, by móc odpokutować swoje przewinienia. Ludność paliła ogniska, które miały przyciągać dobre duchy, a odganiać złe. Uważa się, że właśnie wtedy miał swój początek halloweenowy zwyczaj przebierania się w maski i dziwne stroje.
