Bitwa Warszawska 1920. Tło historyczne
Bitwa Warszawska to najważniejsze starcie zbrojne podczas wojny polsko-bolszewickiej 1919-1921. Jednocześnie jest uważana za jedną z najważniejszych bitew w dziejach świata, gdyż klęska bolszewików zapobiegła rozlaniu się rewolucji na całą Europę. Wojska II RP, choć zdecydowanie mniej liczne, heroicznie powstrzymały pochód Armii Czerwonej w głąb kontynentu, jednocześnie ratując niedawno odzyskaną niepodległość ojczyzny. Dzięki wygranej w starciu możliwe było zawarcie traktatu pokojowego w Rydze w 1921, który ustalał granicę między II RP a Rosją sowiecką, a także regulował stosunki między tymi państwami aż do 1939 roku.
Zobacz też: 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej - obchody i program. Rusza akcja #Wiktoria1920
Kim był Tadeusz Rozwadowski?
Tadeusz Rozwadowski pochodził z rodziny o tradycjach patriotycznych i wojskowych. Naukę wojskową rozpoczął w Szkole Kadetów Kawalerii w Hranicach na Morawach. Następnie studiował w Wojskowej Akademii Technicznej w Wiedniu oraz prestiżowej Szkole Wojennej w Wiedniu.
W czasie I wojny światowej Rozwadowski posiadał już stopień generalski. Objął wówczas stanowisko komendanta XII Brygady Artylerii w 12 ''Krakowskiej'' Dywizji Piechoty. Odegrał jedną z kluczowych ról w bitwie pod Gorlicami w maju 1915 roku. Za te wybitne czyny wojenne otrzymał najwyższe odznaczenie austro-węgierskie, order Marii Teresy.
Generał Tadeusz Rozwadowski w okresie bitwy warszawskiej Fot. domena publiczna
W 1916 roku nawiązał współpracę z Radą Regencyjną, w celu utworzenia armii polskiej. 25 października 1918 roku Rada ustanowiła urząd szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, który przypadł właśnie jemu. Rozpoczął więc organizowanie nowych oddziałów. Plany Rozwadowskiego nie znalazły jednak poparcia u Naczelnego Wodza, któremu pełnię władzy powierzyła RR. 15 listopada Rozwadowski ustąpił ze stanowiska szefa sztabu generalnego. Powodem dymisji był spór z Piłsudskim o sposób tworzenia polskiej armii. Dotychczasowy szef sztabu był za przymusowym poborem, zaś Piłsudski za ochotniczym. Pomimo konfliktu gen. Rozwadowski był jedną z głównych postaci, które odegrały ważną rolę w organizacji wojska polskiego po odzyskaniu niepodległości. W obliczu nawały bolszewickiej Rozwadowskiego ponownie mianowano szefem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego 22 lipca 1920 roku.
Zobacz też: 100. rocznica Bitwy Warszawskiej. Na PGE Narodowym "wyrosną polskie i bolszewickie okopy"
Piłsudski czy Rozwadowski: kto odpowiada za sukces w Bitwie Warszawskiej?
Wygrana w Bitwie Warszawskiej ocaliła polską niepodległość, ale również zablokowała rozlew rewolucji bolszewickiej. Komu przypadła chwała za odniesiony sukces? Obecnie, kiedy pada hasło Bitwa Warszawska przeważająca ilość osób skojarzy ją z postacią marszałka Piłsudskiego, którego pozycja jako polityka i męża stanu po tym wydarzeniu zdecydowanie się umocniła. Mało kto z kolei będzie pamiętał o postaci Tadeusza Rozwadowskiego, według którego koncepcji przeprowadzona została kontrofensywa znad Wieprza.
Marszałek Piłsudski i generał Edward Rydz-Śmigły, który bezpośrednio dowodził siłami atakującymi bolszewicką flankę Fot. domena publiczna/NAC
Piłsudski przychylił się do jego planu wiedząc, że jest on ryzykowny, ale daje szansę na pełne zwycięstwo. Niemniej tuż przed bitwą dążył do zastąpienia Rozwadowskiego na stanowisku Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego przez gen. Weyganda, który odrzucił ofertę. Piłsudski udał się do Puław w celu objęcia dowództwa nad oddziałami przygotowanymi do przeprowadzenia kontrofensywy znad Wieprza, ale wiele wskazuje na to, że był w kontakcie z szefem Sztabu Generalnego. Bitwa okazała się sukcesem, choć tak naprawdę niewielu w niego wierzyło. Zarówno Piłsudski, jak i Rozwadowski mieli wielki wkład w ten sukces Wojska Polskiego i należy im się pamięć i szacunek za ich wielkie dokonania, bez względu na to kto miał większe zasługi.
