Bitwa Warszawska 1920. Przyczyny, przebieg i skutki Cudu nad Wisłą

Bitwa Warszawska, która rozegrała się dokładnie 100 lat temu, jest jedną z najważniejszych bitew w historii świata. Była ona konsekwencją wojny polsko-bolszewickiej. Zmieniła przebieg konfliktu i w dużej mierze przesądziła o zwycięstwie Polski.

Bitwa Warszawska 1920: przyczyny

Bitwa Warszawska była konsekwencją trwającej od 1919 roku wojny polsko-bolszewickiej, gdzie sowiecka Rosja dążyła do podporządkowania terenów, do których prawa rościła sobie również odrodzona w 1918 roku II Rzeczpospolita. Obszary, o których mowa przed zaborami należały do Rzeczpospolitej Obojga Narodów, stąd przekonanie polityków polskich o konieczności ich przynależności do niepodległej Polski. Z kolei bolszewicy dążący do rozprzestrzenienia rewolucji proletariackiej na całą Europę za cel obrali sobie walkę z nowo powstałym państwem, z którym dodatkowo nie posiadali twardo ustalonej granicy.

Pokonanie wewnętrznej opozycji "białych" w Rosji pozwoliło bolszewikom z całym uporem skupić się na ofensywie na zachód. Już na początku 1920 roku rozpoczęto koncentrację wojsk na Froncie Zachodnim i Południowo-Zachodnim.

Pierwszy atak Armia Czerwona skierowała na obszar białoruski w maju 1920. Nie przyniósł on oczekiwanego rezultatu, gdyż wojsko polskie odparło zaczepki. Nieco inaczej stało się w przypadku uderzenia Armii Konnej Budionnego, której udało się odbić Żytomierz i zmusić do odwrotu Wojsko Polskie. Następnie oddziały Budionnego skierowane zostały do walk o Lwów, gdzie garstka obrońców skutecznie stawiała opór czerwonoarmistom do czasu, aż wycofali się oni by wesprzeć atak na Warszawę prowadzony przez Tuchaczewskiego (tzw. Polskie Termopile). 

Zobacz też: Muzeum Bitwy Warszawskiej 1920. Kiedy otwarcie muzeum w Ossowie? Ile będzie kosztować?

Bitwa Warszawska 1920: przebieg działań wojskowych

Bitwa Warszawska to suma działań wojennych toczonych między 13 a 25 sierpnia 1920 roku. Bez wątpienia było to decydujące starcie, które przeważyło o wygranej Polski w wojnie polsko-bolszewickiej. 

Bitwa Warszawska była przełomowym momentem dla Polski, która od czasu zakończenia wyprawy kijowskiej stale zmuszona była cofać się na zachód. Na przełomie lipca i sierpnia 1920 sytuacja była bardzo niekorzystna: nie udało się powstrzymać ofensywy Armii Czerwonej na rzece Bug, co w praktyce oznaczało, że bolszewicy mieli otwartą drogę na Warszawę. Dlatego też Józef Piłsudski 6 sierpnia wydał rozkaz cofnięcia się wojsk ku Wiśle, aby przygotować się do obrony stolicy i kontruderzenia. 

Bitwa toczyła się na obszarze ciągnącym się na południe aż po Włodawę nad Bugiem, na północ do Działdowa. Za jej początek uznaje moment w dniu 13 sierpnia 1920, kiedy siły bolszewików dowodzone przez Michaiła Tuchaczewskiego zbliżyły się na przedpola Warszawy.

16 sierpnia dowodzone przez Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego grupy uderzeniowe przypuściły kontratak z południa, znad Wieprza. Udało im się przełamać obronę sowiecką pod Kockiem i Cycowem. Rozbito całkowicie lewe skrzydło bolszewików, tym samym zyskując możliwość przedostania się na tyły wojsk atakujących Warszawę.

Kontratak polski zmusił Armię Czerwoną do chaotycznego wycofania się na wschód i za Niemen. Bolszewicy ponieśli dotkliwe straty - wielu żołnierzy poległo, a także wielu zostało wziętych do niewoli.

W kolejnych tygodniach kontynuowano dobrą passę przechodząc do pościgu za bolszewikami. Wojsko Polskie odnosiło kolejne sukcesy, które przeważyły szalę zwycięstwa w całej wojnie na stronę II RP.

Bitwa Warszawska: skutki Cudu nad Wisłą

Bitwa Warszawska, zwana także Cudem nad Wisłą, była przełomowym momentem w historii państwa polskiego. Dopiero co odzyskana niepodległość stanęła pod znakiem zapytania w obliczu ataku sił bolszewickich. Konieczność ekspresowego zorganizowania środków i wojsk do walki z sowiecką Rosją była niesamowitym wysiłkiem dla państwa wyniszczonego przez wojny i rabunkową politykę zaborców. Niemniej jednak wydarzenia związane z wojną polsko-bolszewicką 1919-1921, w tym przede wszystkim Bitwa Warszawska, zagwarantowały Polsce niepodległość i umożliwiły zawarcie traktatu pokojowego w Rydze z Rosją Sowiecką i Ukrainą, który zabezpieczał wschodnią granicę państwa aż do 1939 roku.

Zobacz też: Tadeusz Rozwadowski czy Józef Piłsudski - kto jest autorem sukcesu Bitwy Warszawskiej?