Kolacja wigilijna powinna zacząć się wraz z pojawieniem się na niebie pierwszej gwiazdki, która symbolizuję gwiazdę betlejemską prowadzącą Trzech Króli do Jezusa. Gwiazdka najczęściej wypatrywana jest przez dzieci, ponieważ rodzice zajęci są w tym czasie ostatnimi przygotowaniami. Ogólnie przyjęte jest, by wieczerza wigilijna odbywała się po zmroku.
Wigilie zgodnie ze zwyczajem powinna rozpocząć się gdy na niebie pojawi się pierwsza gwiazda. Zazwyczaj rozpoczynamy jednak, gdy wszyscy członkowie rodziny będą już na miejscu. Wtedy na początku należy odmówić modlitwę oraz przeczytać fragment Ewangelii dotyczący narodzin Chrystusa. Przed czytaniem Biblii jeden z domowników zapala świecę, która ma symbolizować gotowość na przyjście na świat Jezusa.
Potem rodzina dzieli się opłatkiem, który oznacza pojednanie się. W tym czasie składane są także życzenia. Później domownicy mogą zasiąść do stołu. Pod białym obrusem powinno znaleźć się sianko wigilijne, symbolizujące ubóstwo oraz dodatkowe, puste nakrycie, które jest przeznaczone dla wędrowca lub bliskiego zmarłego.
Na stole zazwyczaj znajduje się 12 potraw, wśród których wymienia się m.in. barszcz czerwony z uszkami, zupę grzybową, pierogi z kapustą i grzybami, smażony karp, paszteciki, ryba po grecku, ciasta oraz inne potrawy. Mogą się one różnić w każdym z regionów Polski - zazwyczaj jednak w wigilijną wieczerzę przygotowuje się głównie bezmięsne potrawy. Spróbowanie wszystkich 12 potraw ma nam przynieść szczęście w każdym miesiącu nadchodzącego roku.
Po kolacji następuje moment wyczekiwany przez wszystkie dzieci, czyli obdarowywanie się prezentami, na pamiątkę darów przyniesionych przez Trzech Króli dla Jezusa. W nocy rodzina może także udać się na pasterkę, która odbywa się o północy.