Wybrzeże według najprostszej definicji to pas terenu po obu stronach linii brzegowej, na którym możemy dostrzec aktualne zmiany na skutek procesów brzegowych, jak przypływy i odpływy czy prądy przybrzeżne.
Matura 2016 z geografii. Typy wybrzeży - podział podstawowy
Typy wybrzeży wyróżnia się przede wszystkim ze względu na przebieg linii brzegowej oraz poszczególne czynniki je kształtujące.
Pod względem ukształtowania wyróżniamy dwa podstawowe typy wybrzeży: płaskie (niskie), jak np. plaża i strome (klifowe, wysokie).
1.Wybrzeże płaskie - to najczęściej wybrzeże o charakterze zbierającym, akumulacyjnym. Piasek, drobny materiał skalny jest przynoszony przez fale osadza się, tworząc plażę. Na tym typie wybrzeża wyróżnia się także klika wałów: biegnące równolegle do brzegu brzegowy i burzowy , kończący plażę wydmowy oraz powstający tuż przy brzegu wał przybrzeżny .
2.Wybrzeże klifowe - charakteryzuje duża destrukcyjność - fale uderzając o brzeg podcinają go i powoduję osuwanie się materiału skalnego. Cały proces powoduje cofanie się brzegu. Materiał, który pozostaje u stóp klifu po osunięciu i jest wymywany przez fale nazywamy platformą abrazyjną . Mniejszy materiał, wypłukany przez fale z platformy abrazyjnej i osadzony głębiej to platforma akumulacyjna .
Matura 2016 z geografii. Typy wybrzeży - podział szczegółowy
Biorąc pod uwagę genezę (wcześniejsza działalność lodowców) i przebieg linii brzegowej wyróżnić można m.in. wybrzeża:
- fiordowe - powstaje poprzez zalanie dolin i żłobów polodowcowych (U-kształtnych) w obszarach górskich. Są to zazwyczaj wysokie wybrzeża posiadające długie, wąskie i głębokie zatoki morskie. Występują obecnie m.in. w Norwegii, Szkocji, Grenlandii i Nowej Zelandii.
- szkierowe (szerowe) - tworzy się przez zalanie terenów nizinnych i pagórkowatych, wygładzonych przez lodowiec. Charakteryzuje się "tysiącem" skalistych wysepek. Taki typ reprezentuje np. bałtyckie wybrzeże Szwecji oraz wybrzeża w Finlandii.
- dalmatyńskie (pacyficzne) - powstałe na skutek zalania dolin górskich (V-kształtnych),gdzie pasma górskie sa położone równolegle do wybrzeża. Kulminacje grzbietów, wystających ponad wodę, tworzą łańcuchy wysp. Tak dzieje się np. w Chorwacji.
- mierzejowo - zalewowe - kiedy przybrzeżne fragmenty morza, dawne zatoki zostają odcięte przez mierzeje, usypane przez przybrzeżne prądy. Obecnie są to np. jeziora przybrzeżne i zalewy, połączone z morzem wąskim przesmykiem, jak Zalew Wiślany.
- riasowe - wysokie i strome wybrzeże, charakteryzujące się głębokimi zatokami, półwyspami i wysepkami położonymi prostopadle lub skośnie do lądu. Występuje m.in. we Francji, Hiszpanii i Chinach.
- lagunowe (lidowo - lagunowe) - powstaje na obszarach o dużym stopniu wahania poziomu wody, na skutek odcięcia płytkiej zatoki od otwartego morza przez piaszczysty wał przybrzeżny. Występuje w rejonie Zatoki Meksykańskiej lub w Lagunie Weneckiej.
- limanowe - tworzy się przez odcięcie mierzejami ujść rzecznych o charakterze lejkowym. Tak wyglądają np. wschodnie wybrzeża Zatoki Gwinejskiej.
- wyrównane - to wybrzeże bez zatoki i półwyspu. Najczęściej w tym wypadku linia brzegowa pokrywa się z uskokiem tektonicznym. Przykładem będzie atlantyckie wybrzeże Francji.
- deltowe - to bardzo niskie wybrzeże, powstałe na skutek niesienia przez rzekę materiału skalnego i zasypywania płytkiego morza.
- koralowe - nazywamy tak wybrzeże, wokół którego narasta rafa koralowa, przez co wyspa ulega powolnemu obniżaniu. Najpopularniejszym przykładem będą wyspy koralowe na Oceanie Indyjskim i Spokojnym.
![Głosowanie Polaków za granicą może być utrudnione przez kolejki [LISTA]](https://bi.im-g.pl/im/2d/db/1c/z30258733II.jpg)
