Reduta Ordona
Nam strzelać nie kazano. - Wstąpiłem na działo
I spójrzałem na pole; dwieście armat grzmiało
Drezno, 1832
Wiersz jest opisem Warszawy we wrześniu 1831 roku. Według wersji Adama Mickiewicza, Julian Ordon - dowódca artylerii i załogi Reduty 54, nie chcąc oddać Rosjanom amunicji, wysadza się z całym składem w powietrze. Bohaterski czyn opisany w wierszu jest fikcją, bo Julian Ordon spotkał się z Mickiewiczem jeszcze w 1855 roku. Niemniej, Reduta Ordona jest jednym z najsłynniejszych wierszy. Jest on recytowany w powieści Stefana Żeromskiego Syzyfowe Prace przez Bernarda Zygiera, gdzie był częścią walki z rusyfikacją.
Sonety krymskie
Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu,
Wóz nurza się w zieloność i jak łódka brodzi;
Krym, 1826
Cykl 18 sonetów, które opisują podróż pielgrzyma przez Krym. Pielgrzym tęskni za swoją ojczyzną, którą musiał opuścić w wyniku agresji wroga. Sonety przedstawiają także fascynację Adama Mickiewicza wschodem i Orientem. Sonety opisują miłość i tęsknotę za krajem, ale także kulturę wschodu - tatarską i turecką.
Zobacz streszczenie i opracowanie lektury "Sonety krymskie"
Oda do młodości
Bez serc, bez ducha, to szkieletów ludy;
Młodości! dodaj mi skrzydła!
Wilno, 1820
Wiersz uznawany za entuzjastyczną pochwałę młodości. Po raz pierwszy w polskiej literaturze młodość jest potraktowana jako coś wspaniałego.
Młodość jest siłą stwórczą, mocą boską. Młodość to potęga. Widoczny jest podział między "młodych" i "starych". Ci drudzy są przedstawieni jako osoby bez ducha i bez siły. Natomiast młodość dodaje skrzydeł.
Zobacz streszczenie i opracowanie lektury "Oda do młodości"
Do M***
Precz z moich oczu!... posłucham od razu,
Precz z mego serca!... i serce posłucha,
Precz z mej pamięci!... nie tego rozkazu
Moja i twoja pamięć nie posłucha.
1822
Wiersz jest erotykiem napisanym przez Mickiewicza, aby wyrazić swój ból z powodu niespełnionej miłości do Maryli Wereszczakówny. Miłość do Maryli oraz jej nieszczęśliwy koniec (wyszła za kogoś innego), odcisnął piętno na Mickiewiczu i jego twórczości. Dialog z ukochaną wskazuje na to, iż podmiot liryczny zawsze będzie za nią tęsknił i zawsze będzie obok niej, bo zostawił przy niej część swojej duszy.
Konrad Wallenrod
Sto lat mijało, jak zakon krzyżowy
We krwi pogaństwa północnego brodził;
Petersburg, 1828
Powieść poetycka, którą Adam Mickiewicz napisał w trakcie zsyłki do Rosji. Chociaż akcja utworu rozgrywa się w średniowieczu, tak naprawdę opisuje problemy XIX wiecznej Polski. Dzięki powieści powstał wallenrodyzm, czyli postawa, w której bohater poświęca całe swoje życie i honor, aby walczyć z wrogiem ojczyzny. Inspirowany Księciem Machiavellego, dopuszcza do postaw nagannych i moralnie postrzeganych jako niedobre. Dwulicowość jest jednak uzasadniona przez wyższy cel jaki przyświeca bohaterowi.
Zobacz streszczenie i opracowanie lektury "Konrad Wallenrod"
Dziady
Ciemno wszędzie, głucho wszędzie,
Co to będzie, co to będzie?
W kolejności wydania: Część II, IV, III, I 1822 - 1860
Dziady to cykl dramatów romantycznych, które są ze sobą luźno powiązane. Tytuł odnosi się do starej, słowiańskiej tradycji dziadów, czyli do nocy w której można porozmawiać ze zmarłymi. Dokładny opis całej ceremonii znajduje się w części drugiej.
Część czwarta opowiada o nieszczęśliwej miłości Gustawa, który trawiony jest przez zazdrość, niespełnione uczucie i złość. Jego ukochana poślubia innego. Część trzecia zawiera w sobie Wielką Improwizację, monolog Konrada, w której bohater porównuje się do samego Boga, a w trakcie tej mowy, walczą o niego dobre i złe duchy.
Zobacz streszczenie i opracowanie lektury "Dziady, część druga"
Zobacz streszczenie i opracowanie lektury "Dziady, część trzecia"
Pan Tadeusz
Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie.
Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie, Kto cię stracił.
Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.
Paryż, 1834
Najsłynniejsze dzieło Adama Mickiewicza, zwane także epopeją narodową. Poemat podzielony jest na 12 ksiąg, napisanych trzynastozgłoskowcem. Nawiązuje do utraconej ojczyzny, do której bohater często wraca wspomnieniami. Słynne dzieło zajmuje ważne miejsce w domach Polaków, jest to także jedna z obowiązkowych lektur szkolnych.
"Pan Tadeusz" opowiada o Tadeuszu Soplicy i o jego powrocie do jego rodzinnych stron na Litwie, gdzie rozgrywa się cała akcja.
Zobacz streszczenie i opracowanie lektury "Pan Tadeusz"
