Każdy zestaw egzaminacyjny składa się z:
1. Polecenia:
a) zawiera ono zdanie określające temat wypowiedzi,
b) zdanie z czasownikiem, np. omów, rozważ, odpowiedz, które informuje o konieczności odniesienia się do załączonego tekstu lub innych tekstów kultury.
2. Tekstu literackiego (epickiego, lirycznego, dramatycznego), który jest podstawą wypowiedzi monologowej.
Bardzo ważną rzeczą jest czytanie ze zrozumieniem polecenia, gdyż w nim jest zawarte polecenie o odniesieniu się do innych tekstów literackich, niż podany w zestawie. Należy pamiętać o różnicy między: odwołaj się do tekstu (= jednego), odwołaj się do tekstów (= co najmniej dwóch). W drugim z przedstawionych wariantów polecenie nie precyzuje, jaka jest górna granica liczby przywołanych tekstów. Im więcej odniesień, tym lepiej, ale należy pamiętać o limicie czasowym odpowiedzi.
Co może być tekstem literackim?
Do tekstów literackich zaliczamy:
1. fragmenty lektur obowiązkowych, dlatego:
- wymagana jest szczegółowa znajomość wszystkich lektur obowiązkowych,
- należy umieć o nich dyskutować,
- wymagana jest znajomość lektur z gimnazjum (poniżej znajduje się spis tych lektur)
2. fragmenty tekstów spoza kanonu lektur,
3. wiersze poetów omawiane na lekcjach,
4. wiersze poetów nie omawiane na lekcjach.
Punkty 2, 3 i 4 mają charakter autonomiczny, czyli teksty mogą być przytoczone w całości lub we fragmencie możliwym do odczytania bez znajomości całego utworu.
Lista lektur gimnazjalnych, obowiązujących w trakcie ustnego egzaminu maturalnego z języka polskiego:
- Bogurodzica
- wybrane fraszki, pieśni, treny i psalm Jana Kochanowskiego (obowiązkowe są treny: V, VII i VIII)
- Zemsta Aleksandra Fredry
- Dziady cz. II, Dziadów cz. III oraz Pan Tadeusz Adama Mickiewicza
- Lalka Bolesława Prusa
- jedna z trzech powieści historycznych Henryka Sienkiewicza (Quo vadis albo Krzyżacy, albo Potop)
- Wesele Stanisława Wyspiańskiego
- Ferdydurke Witolda Gombrowicza
- wybrane opowiadanie Brunona Schulza.
