Geneza
"Romantyczność" to ballada Adama Mickiewicza, która uchodzi za manifest polskiego romantyzmu, w którym przedstawiono polemikę racjonalistów z romantykami. Ballada została napisana w 1821 roku w Wilnie, a wydana w 1822 roku w tomiku poetyckim "Ballady i romanse". Mottem "Romantyczności" jest cytat z "Hamleta" Williama Szekspira: -"Zdaje mi się, że widzę... Gdzie? Przed oczyma duszy mojej" .
Spór klasyków z romantykami
Ballada opisuje historię Karusi, która cierpi po stracie ukochanego chłopca, Jasia. Dziewczyna zachowuje się jak obłąkana, rozmawia ze zjawą, ciągle zmienia nastrój. Jest typową romantyczną bohaterką, która cierpi z miłości. Zachowania Karusi obserwuje i komentuje zgromadzony lud - wyraźnie podzielony.
Części obserwatorów przewodzi Starzec, który nie wierzy opowieści Karusi i uznaje ją za opętaną. -"Ufajcie memu oku i szkiełku. Nic tu nie widzę dokoła" - mówi do ludu. Starzec wyraża oświeceniowe racjonalistyczne poglądy, nie wierzy w świat nadprzyrodzony i odrzuca wszystko to, co niematerialne.
W polemikę ze Starcem wchodzi narrator ballady - przedstawiciel romantyzmu. -"Czucie i wiara silniej mówi do mnie niż mędrca szkiełko i oko" - odpowiada Starcowi. Narrator wierzy, że istnieją na świecie zjawiska, których rozum nigdy nie pojmie i których nie da się zobaczyć. Odrzuca tym samym oświeceniowy empiryzm.
Ballada kończy się słowami narratora: -"Miej serce i patrzaj w serce" .
Gatunek synkretyczny
"Romantyczność" jest typową balladą, synkretycznym gatunkiem, który łączy w sobie elementy epiki, liryki i dramatu. W balladzie występuje narrator (charakterystyczny dla epiki), pojawiają się dialogi (dramat), liryczne wyznania (liryka). Ballada jest nastrojowa i emocjonalna (liryka).
Ballada jest gatunkiem romantycznym. Opowiada o fantastycznych zdarzeniach, których siłą sprawcą jest przyroda. Ballada zawiera uniwersalne prawdy o życiu i ludowe wierzenia.
