Lingua Latina
Alfabet fenicki przejęli Grecy i zmodyfikowali go - zmienili kierunek i kształt pisma oraz dodali samogłoski. Alfabet grecki przejęli Rzymianie za pośrednictwem Etrusków w VII w. p.n.e. Początkowo alfabet rzymski (łaciński) liczył 21 znaków:
a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, q, r, s, t, v, x
Z upływem czasu, litera z została zastąpiona literą g, którą wcześniej oznaczała litera c. Y została dodana w I w., aby móc zapisywać greckie wyrazy, stąd "igrek" - czyli greckie i. W średniowieczu pojawiła się litera w, która powstała z podwojonego v oznaczającego głoskę /u/ (stąd angielskie double u). W XVI wieku do alfabetu dołączyła litera j. Ostatecznie alfabet łaciński ukształtował się w (obecnie podstawowy) zapis a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, p, r, s, t, u, v, w, x, y.
Alfabet łaciński rozpowszechnił się, kiedy rzymska armia podbijała Europę. Ogromny wpływ na jego upowszechnienie miał także Kościół rzymskokatolicki. Do Polski pismo łacińskie przybyło po przyjęciu chrztu w 966 roku.
Język polski jest ą ę
Alfabet polski, powstały z modyfikacji alfabetu łacińskiego, liczy 32 znaki. Alfabet łaciński pozbawiony był znaków oddających polskie głoski jak: ą, ę, ć, ń, ó, ś, ź, dź, ł. Zaczęto szukać sposobu na zapisanie owych głosek poprzez wymyślanie nowych znaków. Początkowo, każdy skryba zapisywał głoski inaczej, np. litera z oznaczała głoski z, ś, ź, ż, a ą i ę zapisywano w ten sam sposób, np. jako O, i zapisywano jako i lub y, a j jako i, y, j lub g.
Potrzeba jedności
Niedoskonałość pisowni budziła w ludziach światlejszych pragnienie uporządkowania polskiego systemu. Pierwszą próbę ujednolicenia pisowni głosek podjął w połowie XV wieku Jakub Parkoszowic. Jego traktat kończy się słowami:
Kto chce pisać doskonale
Język polski i też prawie
Umiej obiecad{ł)o moje,
Którem tak napisał tobie [...]
Po wierszu wypisał wszystkie głoski oraz zaproponował warianty ich pisowni. Jego praca nie odniosła jednak dużego sukcesu.
Walki o ortografię
Przełomem w polskiej ortografii był XVI wiek i rozpowszechnienie druku. Drukarze dokonywali wszelkich starań, aby ujednolicić oraz uprościć pismo. XVI-wiecznymi reformatorami polskiej ortografii byli, m.in. Stanisław Zaborowski (1513), Stanisław Murzynowski ("Ortografia polska", 1551) i Jan Januszewski ("Nowy karakter polski", 1594)
Usilne starania reformatorów nie odniosły oczekiwanych rezultatów. Z brakiem ujednolicenia polskiej pisowni uporała się dopiero doba nowopolska.
- "Niech nikt mnie nie obwinia, że jeszcze jednę tworzę nową ortografię, kiedy się ich już tyle namnożyło, że prawie każdy wydawca pisma periodycznego ma swoją własną" - usprawiedliwiał się wybitny gramatyk Józef Mroziński. Przez dwa wieki toczono walki o zasady ortograficzne. Do głosu dochodzili Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Rada Szkolna Krajowa, Akademia Umiejętności, Tymczasowa Rada Stanu, liczne czasopisma i ministerstwa.
W 1918 roku przyjęto Główne zasady pisowni, jednak i te spotkały się z głośną krytyką. Dopiero w 1936 roku specjalny Komitet Ortograficzny dokonał reformy polskiej ortografii, która została rozpowszechniona w instytucjach państwowych. Kolejne zmiany w polskiej ortografii następowały drogą kolejnych publikacji "Pisowni polskiej" z 1936 roku. I tak aż do lat 90., kiedy to powołano Radę Języka Polskiego przy Prezydium PAN.
