Na część przyrodniczą egzaminu składają się zadania z czterech przedmiotów: biologii, chemii, fizyki i geografii. W arkuszu egzaminacyjnym występują one właśnie w tej kolejności. Taki układ pozwala uczniowi zdecydować, od którego przedmiotu chce zacząć, a który zostawić sobie na koniec.
Taka kolejność zadań, nie inna, pozwala też umysłowi skupić się na jednym dziale wiedzy i uniknąć rozpraszania odmiennymi typami zadań. Prawdopodobnie nie zawsze to odczuwamy, ale potwierdzają to neurobiolodzy.
Testy gimnazjalne skonstruowane są w taki sposób, aby sprawdzać umiejętności analityczne ucznia - jego logiczne myślenie, umiejętność formułowania wniosków i parafrazowania danych. Poza tym jednak jest wiele zadań, które wymagają rzetelnej wiedzy z danego przedmiotu. A zakres wiedzy jest spory. Całość trzeba rozwiązać w 60 minut. Pocieszeniem może być fakt, że na teście nie ma żadnych zadań otwartych - występują jedynie bardziej rozbudowane zadania zamknięte, takie jak to:
zadanie z biologii NS
Ubiegłoroczny test otwierało zadanie o gronostajach - nie dotyczyło stricte biologii, lecz metodologii badań. Było to pytanie o prawidłowe formułowanie problemu badawczego. Kolejne pytania w różnym stopniu sprawdzały wiedzę i/lub umiejętności analityczne - w latach 2012 i 2013 pojawiały się zadania z systematyki, dziedziczenia, pytania o łańcuch pokarmowy, choroby czy skład krwi. W niektórych pytaniach - na przykład dotyczącym rozróżnienia chorób nowotworowych i genetycznych - logiczne myślenie wcale nie pomagało. Trzeba było wiedzieć.
Biologii poświęcone jest około sześciu zadań. Gdyby podzielić czas egzaminu (60 min.) na cztery przedmioty, na każdy z nich przypada 15 minut, czyli mniej więcej czas szybkiej kartkówki.
Po biologii następują zadania z chemii. Od razu rzucają się w oczy, bo dwukrotnie już sygnalizowała je tablica Mendelejewa. Prawdopodobne, że i w tym roku tak będzie. Egzamin sprawdza umiejętność odczytywania informacji zawartych na układzie okresowym - czyli absolutne podstawy chemii. Dwukrotnie również pojawił się schemat eksperymentu, któremu następnie przyporządkowane były pytania. Wymaga to wiedzy z zakresu chemii - znajomości właściwości substancji oraz pojęć specjalistycznych. Pojawiają się również pytania typu prawda czy fałsz - w ogóle bardzo popularne na całym teście - sprawdzające zdolność logicznego rozumowania.
Polecamy przejrzenie arkuszy egzaminacyjnych z poprzednich lat> http://bit.ly/1gj93p4
Zadania z fizyki obfitują w schematy. Rysunkowi podporządkowane jest jedno lub kilka zadań i mogą one dotyczyć wszystkich działów fizyki. Fakt, trudno tutaj przewidywać. Dwukrotnie pojawiły się jednak zadania wymagające obliczenia prędkości lub przyspieszenia oraz dotyczące obwodów elektrycznych. W zeszłym roku była też optyka. Nie było natomiast astronomii - może rok 2014 będzie do niej należał?
Warto przed egzaminem przerobić zadania z każdego działu, powtórzyć wzory i podstawowe prawa. To "tylko" jedna czwarta całego testu - ale nie zawsze można z niej wybrnąć zdolnościami analitycznymi. Trzeba wcześniej przećwiczyć określony typ zadań i basta.
Na końcu testu zamieszczono zadania z geografii. Ostatnie 15 minut to więc przede wszystkim odczytywanie informacji - z mapy poziomicowej, mapy gospodarczej czy może z wykresu opadów i temperatur.
Zadania, jakie pojawiały się w ubiegłym roku i dwa lata temu dotyczyły wiedzy o strefach czasowych, środowisku przyrodniczym, a także wiedzy "mapowej". Padały pytania o geografię województw w Polsce oraz geografię naszych sąsiadów. Z pewnością warto wiedzieć trochę o naszym regionie - wątpliwe, żeby zdarzyło się pytanie o azjatyckie pasma górskie.
W 2012 roku ostatnie pytanie na teście sprawdzało umiejętność odczytywania danych demograficznych i wyciągania wniosków z danych o strukturze zatrudnienia.
zadanie z geografii NS
Polska, jej region oraz odczytywanie z map, statystyk i wykresów - to geografia na teście gimnazjalnym w pigułce.