Kim jest mąż zaufania? To osoba powoływana do reprezentowania danego komitetu wyborczego w obwodowej komisji wyborczej. Jej zadaniem jest czuwanie nad rzetelnością przebiegu wyborów. Ma zwracać uwagę, czy nie doszło do naruszenia przepisów i procedur, czy wszystko odbywa się tak, jak powinno. Prawo ich powołania mężów zaufania posiadają komitety wyborcze i mogą wyznaczyć takie osoby we wszystkich komisjach i lokalach wyborczych.
Mężowie zaufania są zatem pewnego rodzaju obserwatorami. Z uwagi na pełnioną funkcję mają prawo zgłoszenia swoich uwag do protokołu z przebiegu wyborów. Nie wolno im jednak pomagać wyborcom, niczego tłumaczyć ani wykonywać jakichkolwiek funkcji, które należą do obowiązków członków komisji wyborczej.
Mąż zaufania i wybory 2023 - czy w tym roku będą również obecni?
Wiele zależy od komitetów wyborczych. Jeśli będą chciały powołać takie osoby, to będzie można je zaobserwować w lokalach wyborczych. 30 sierpnia 2023 r. Państwowa Komisja Wyborcza wskazała, jakie uprawnienia mają mężowie zaufania. Ostatecznie 7 września 2023 r. Sąd Najwyższy wydał też postanowienie, które korygowało wcześniejszą informację udzieloną przez PKW.
W rezultacie powiedzieć można, że mogą oni obserwować przebieg wyborów już dzień przed samymi wyborami, by tym samym mieć pieczę nad przebiegiem całości wyborów. Mogą więc obserwować całą procedurę związaną z przygotowaniem lokalu wyborczego, a w dniu wyborów również samego oddawania głosów, ustalania wyników, zliczania głosów i sporządzenia protokołów. Jeśli więc zobaczymy osobę siedzącą z boku, obok komisji wyborczej, będzie to zapewne mąż zaufania.
Ile zarabia mąż zaufania? Czy w ogóle przysługuje mu jakieś wynagrodzenie?
Członkowie komisji wyborczych zawsze otrzymywali wynagrodzenie, ale mężowie zaufania nigdy dotąd nie dostawali pieniędzy za pracę przy wyborach. W tym roku będzie inaczej - po raz pierwszy mężowie zaufania za pełnienie swojej funkcji otrzymają 40 proc. zryczałtowanej diety członka obwodowej komisji wyborczej, czyli 240 zł.
Uwaga: wynagrodzenie dostaną tylko ci mężowie zaufania, którzy będą wykonywali swoje zadania przez minimum pięć godzin w trakcie głosowania i będą "obserwowali cały przebieg ustalania wyników głosowania do momentu podpisania protokołu głosowania". Potwierdzeniem spełnienia tego warunku jest zaświadczenie wydawane przez przewodniczącego komisji.
Wynagrodzenie męża zaufania nie będzie wypłacane z urzędu. Trzeba złożyć odpowiedni wniosek w urzędzie gminy i przedłożyć w załączeniu wspomniane zaświadczenie.
Mężowi zaufania przysługuje dodatkowy urlop (z prawem do wynagrodzenia) na dzień głosowania, liczenia głosów oraz dzień następujący po zakończeniu liczenia głosów. Musi jednak pisemnie poinformować pracodawcę z co najmniej trzydniowym wyprzedzeniem.
Jak zostać mężem zaufania? Kto może być mężem zaufania?
Aby zostać mężem zaufania, należy się zgłosić do wybranej partii. Komitet wyborczy rozpatruje kandydaturę osoby, która zgłosi się do występowania jako mąż zaufania. Pełnomocnicy komitetów wyborczych mają prawo wyznaczyć po jednym mężu zaufania do każdej komisji wyborczej.
Zgodnie z Kodeksem wyborczym mężem zaufania może zostać każdy obywatel posiadający prawo do głosowania w wyborach do Sejmu, czyli czynne prawo wyborcze. Osoba ta nie może być kandydatem w wyborach, komisarzem wyborczym, pełnomocnikiem wyborczym, pełnomocnikiem finansowym, urzędnikiem wyborczym ani członkiem komisji wyborczej. Jeśli mąż zaufania jest spokrewniony z którąś z osób kandydujących, może zasiadać tylko w komisjach w komisjach okręgów wyborczych innych niż ten, z którego startuje członek jego rodziny. Nie ma określonego terminu zgłaszania kandydatury na męża zaufania.
