Do sierpnia 2023 roku funkcjonowało ok. 2,5 tysiąca gminnych rejestrów wyborców. W każdym z nich ujęte były osoby mieszkające na stałe w danej gminie, mające prawo do głosowania w wyborach i referendach. W sierpniu gminne rejestry zastąpił Centralny Rejestr Wyborców. Zawiera on dane o wszystkich wyborcach: obywatelach polskich oraz obcokrajowcach uprawnionych do głosowania w Polsce. System CRW służy do przygotowania wyborów i referendów; ustalania liczby wyborców oraz sporządzania spisów wyborców.
Rejestr wyborców a spis wyborców - na czym polega różnica?
Tu wielu osobom mogło nasunąć się pytanie: "Czym spis wyborców różni się od rejestru wyborców?". Rejestr wyborców to lista osób uprawnionych do głosowania w wyborach. Każda z tych osób ma z urzędu przypisany stały obwód głosowania, właściwy dla ich adresu zameldowania na pobyt stały. Spis wyborców jest natomiast listą osób uprawnionych do głosowania w jednych konkretnych wyborach w danej obwodowej komisji wyborczej. Objęte nim mogą zostać również osoby przyjezdne i bez meldunku - muszą jednak złożyć wniosek o dopisanie do spisu wyborców. Każdy wyborca może być ujęty tylko w jednym spisie wyborców.
Stały rejestr wyborców - jak sprawdzić, czy jestem na liście wyborców?
Uczestniczyć w wyborach ogólnokrajowych mogą wyłącznie osoby figurujące w Centralnym Rejestrze Wyborców. Dlatego jeśli chcesz zagłosować w wyborach parlamentarnych 15 października 2023 r., musisz sprawdzić, czy jesteś w rejestrze wyborców. Możesz to zrobić w następujący sposób:
- Wejdź na stronę mobywatel.gov.pl.
- Zaloguj się profilem zaufanym, e-dowodem, za pomocą bankowości elektronicznej albo zeskanuj kod QR aplikacją mobilną mObywatel.
- Wybierz zakładkę "Twoje dane", a następnie "Centralny Rejestr Wyborców". Właśnie tam znajdziesz informacje o swoich prawach wyborczych oraz miejscu głosowania.
Rejestr wyborców możesz sprawdzić również na telefonie, w aplikacji mObywatel: wejdź w zakładkę "Wybory", która powinna wyświetlić ci się jako pierwsza w części "Usługi". Potwierdzenie, że jesteś wpisany do rejestru wyborców możesz uzyskać także w urzędzie gminy lub miasta.
Jak sprawdzić spis wyborców?
Sprawdzić spis wyborców można w sposób opisany powyżej. Należy jednak pamiętać o jednej bardzo ważnej rzeczy: odpowiedź na pytanie, jak sprawdzić spis wyborców, dotyczyć będzie wyłącznie naszych danych. Nie mamy wglądu, w to, kto figuruje w danym spisie czy rejestrze wyborców. Dane te są bowiem chronione i tylko informacje dotyczące naszej osoby będą nam udostępnione.
Co, jeśli nie ma mnie w rejestrze wyborców?
Zgodnie z Kodeksem wyborczym "wyborca może wnieść do właściwego miejscowo wójta (burmistrza, prezydenta miasta) reklamację na nieprawidłowości w Centralnym Rejestrze Wyborców, jeżeli nie został on ujęty w Centralnym Rejestrze Wyborców lub nie ujęto go w żadnym obwodzie głosowania albo został on nieprawidłowo ujęty w obwodzie głosowania". Taką reklamację wnosi się ustnie do protokołu, na piśmie lub w formie elektronicznej. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) ma trzy dni na rozpatrzenie reklamacji i wydanie decyzji.
"Na decyzję nieuwzględniającą reklamacji lub powodującą skreślenie z obwodu głosowania wyborca wnoszący reklamację może wnieść, w terminie 3 dni od dnia doręczenia decyzji, skargę za pośrednictwem wójta do właściwego miejscowo sądu rejonowego" - czytamy w KW.
Wybory 2023. Jak głosować poza miejscem zamieszkania?
Jeśli chcesz głosować poza miejscem zamieszkania (w innym obwodzie / okręgu), w CRW możesz:
- złożyć wniosek o zmianę miejsca głosowania, czyli dopisanie do spisu wyborców w miejscu, w którym będziesz przebywać 15 października;
- złożyć wniosek o zmianę stałego obwodu głosowania (jeśli np. mieszkasz na stałe w innej gminie niż masz meldunek i chcesz w niej głosować w każdych kolejnych wyborach).
Czas na złożenie wniosków upływa 12 października, ale lepiej nie zwlekać - urzędy mają do pięciu dni na ich rozpatrzenie. Innym sposobem jest pobranie z urzędu gminy zaświadczenia o prawie do głosowania, dzięki któremu można zagłosować w dowolnym obwodzie. Więcej szczegółów w tym artykule.
Wybory i ogólnopolskie referendum, 15 października 2023 r. Fot. Gazeta.pl
