Kto może głosować w wyborach parlamentarnych? Najbliższe ogólnokrajowe wybory, które odbędą się 15 października 2023 r. nie różnią się pod tym względem od poprzednich. Podstawową kwestią jest tu cenzus wieku - czynne prawo wyborcze uzyskujemy wraz ze ukończeniem 18 lat najpóźniej w dniu głosowania. Inaczej rzecz ma się z prawem czynnym, czyli możliwością kandydowania. Tutaj przy wyborach do Sejmu trzeba mieć 21 lat, zaś do Senatu 30 lat.
Dodatkowo wyborca nie może być pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu, nie został ubezwłasnowolniony przez prawomocne orzeczenie sądu lub nie został pozbawiony praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu.
Kto ma prawo do głosowania w wyborach?
Znamy już podstawowe wymogi, ale na nich nie koniec. Aby móc głosować w wyborach, trzeba być ujętym w spisie wyborców w danej gminie. Każdy wyborca może być przypisany tylko do jednego spisu.
Oczywiście można głosować poza miejscem zamieszkania / stałego zameldowania, gdzie jest się ujętym w spisie, ale wymaga to od wyborcy dodatkowych działań. Taka osoba powinna sporządzić wniosek na piśmie i złożyć go w urzędzie gminy, na której terenie będzie przebywała w dniu wyborów.
Inna możliwość to głosowanie na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania. Jest to o tyle wygodne, że z dokumentem tym można uczestniczyć w wyborach w dowolnym obwodzie w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim. Czas na złożenie wniosków o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania lub dopisanie do spisu wyborców upływa 12 października. Jak to zrobić? Wyjaśniamy szczegółowo w tym artykule:
Kto może głosować w wyborach? Obcokrajowiec tym razem zostanie w domu
Czy w wyborach parlamentarnych 2023 mogą głosować obcokrajowcy? Jak wynika z art. 62. Konstytucji RP, prawo udziału w referendum, wyborach prezydenckich czy parlamentarnych mają wyłącznie obywatele polscy. Cudzoziemcy nie mogą zatem głosować, chyba że uzyskali polskie obywatelstwo. Należy dodać, że samo nadanie cudzoziemcowi numeru PESEL nie uprawnia go do głosowania w polskich wyborach parlamentarnych czy prezydenckich.
Inaczej ma się sprawa z wyborami samorządowymi lub do Parlamentu Europejskiego. Według art. 10. Kodeksu wyborczego państwa członkowskie Unii Europejskiej mają obowiązek mieszkającym na ich terenie na stałe obywatelom innych państw Wspólnoty oddanie głosu w wyborach do lokalnych organów władzy (np. do rad miejskich, na prezydentów miast) oraz właśnie do PE. Konieczne jest tu posiadanie unijnego obywatelstwa. Trzeba też udowodnić stałe zamieszkanie w innym państwie członkowskim i brak utraty czynnego prawa wyborczego w kraju pochodzenia.
Kto nie może głosować w wyborach?
Lista grup obywateli, którzy nie mogą głosować w wyborach, to w zasadzie odwrotność tego, o czym mówiliśmy na samym początku: przede wszystkim możliwości głosowania pozbawione są osoby niepełnoletnie - nawet jeden dzień może być w tym przypadku decydujący. Udział w wyborach wykluczony jest również dla osób:
- pozbawionych praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu lub Trybunału Stanu;
- ubezwłasnowolnionych przez prawomocne orzeczenie sądu.
Trzeba pamiętać również o tym, że brak obecności w danym spisie wyborców nie pozwoli na głosowanie w danej obwodowej komisji wyborczej.
