Co to jest Kodeks wyborczy? Chodzi o ustawę regulującą prawo wyborcze w naszym kraju. W pierwotnym brzmieniu przyjęto ją 5 stycznia 2011 r. Zawiera ona przepisy dotyczące wyborów prezydenckich, parlamentarnych, samorządowych i do Parlamentu Europejskiego.
Kodeks wyborczy - nowelizacja i ważne zmiany w 2023 r.
Kodeks wyborczy w Polsce był wielokrotnie nowelizowany. Istotne zmiany wprowadzano m.in. w 2015 r., a były one pokłosiem wydarzeń podczas wyborów samorządowych w 2014 r.wysoki odsetek nieważnych głosów, problemy z systemem informatycznym, błędy w ogłaszanych wynikach). Ostatnia nowelizacja weszła w życie wiosną - 31 marca 2023 r.
Co warto wiedzieć o ostatniej nowelizacji Kodeksu wyborczego? Zmiany z 26 stycznia 2023 r. mają z założenia przyczynić się do zwiększenia frekwencji w wyborach. Oto niektóre z najważniejszych zmian:
- wprowadzenie Centralnego Rejestru Wyborców - zastąpił on liczne rejestry prowadzone przez gminy, ma ułatwić formalności, jakie trzeba załatwić przy okazji wyborów, np. dopisywanie się do spisu wyborców;
- możliwość tworzenia mniejszych obwodów do głosowania - w myśl nowych przepisów będą one mogły powstawać już dla 200 osób (dawniej było to przynajmniej 500 osób);
- możliwość tworzenia stałego obwodu do głosowania na wniosek 5 proc. mieszkańców (o ile na danym terenie można zorganizować lokal obwodowej komisji wyborczej);
- zmiana składu i trybu działania obwodowych komisji wyborczych - jedna komisja zamiast dwóch;
- skład okręgowych i rejonowych komisji wyborczych - zamiast sędziów mogą w nich zasiadać osoby posiadające wyższe wykształcenie prawnicze;
- rozszerzenie możliwości nagrywania i transmisji prac komisji wyborczych aż do podpisania protokołu, czyli przez cały czas trwania głosowania;
- prawo do bezpłatnego transportu na wybory dla osób z niepełnosprawnościami i tych, które ukończyły 60 lat.
Ustawa o zmianie Kodeksu wyborczego - kontrowersje
Część przepisów tegorocznej ustawy o zmianie Kodeksu wyborczego wzbudza kontrowersje. Znowelizowane przepisy zakładają m.in., że komisje w obwodach za granicą i na polskich statkach morskich będą miały tylko 24 godziny na zliczenie głosów. Jeśli członkowie komisji nie zdążą, "głosowanie w tych obwodach uważa się za niebyłe".
Zmienił się też sposób przekazywania wniosków o dopisanie do spisu wyborców w zagranicznych obwodach i na statkach. Dawniej można było przekazać odpowiednie informacje ustnie w konsulacie lub przez telefon - teraz konieczne jest złożenie wniosku "na piśmie utrwalonym w postaci papierowej opatrzonym własnoręcznym podpisem albo przy użyciu usługi elektronicznej udostępnionej przez ministra spraw zagranicznych lub na adres poczty elektronicznej konsula jako odwzorowanie cyfrowe wniosku opatrzonego własnoręcznym podpisem". Zwraca się też uwagę na to, że nowe przepisy prowadzą do przeciążenia pracą komisji wyborczych, są również obciążające dla budżetu (chodzi np. o sposób finansowania instytucji mężów zaufania).
