Trybunał Konstytucyjny zdecydował w prawie wyższości prawa UE nad krajowym. "Niezgodne"

Trybunał Konstytucyjny orzekł w czwartek, że uznawanie prawa unijnego za wyższe nad krajowym jest niezgodne z polską konstytucją. Wyrok zapadł za piątym razem, poprzednie posiedzenia były przekładane. Wniosek do TK w tej sprawie złożył wcześniej premier Mateusz Morawiecki.

W czwartek Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie i pod przewodnictwem prezes Julii Przyłębskiej wrócił do rozpatrywania wniosku premiera Mateusza Morawieckiego. Dotyczył on wskazania zasad "rozwiązywania kolizji prawa europejskiego i orzeczeń TSUE z Konstytucją RP".

Na czwartkowym posiedzeniu Trybunał orzekł, że uznawanie prawa unijnego za wyższe nad krajowymi normami prawnymi jest niezgodne z konstytucją. Uzasadnienie przedstawiła prezes TK Julia Przyłębska. - Trybunał stwierdził, że część przepisów unijnych jest niezgodna z Konstytucją Rzeczpospolitej Polski - powiedziała.

Art. 1 akapit pierwszy i drugi w związku z art. 4 ust. 3 traktatu o Unii Europejskiej w zakresie, w jakim Unia Europejska ustanowiona przez równe i suwerenne państwa, tworząca coraz ściślejszy związek między narodami Europy, których integracja odbywająca się na podstawie prawa unijnego oraz poprzez jego wykładnię dokonywaną przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej osiąga nowy etap, w którym organy Unii Europejskiej działają poza granicami kompetencji przekazanych przez Rzeczpospolitą Polską, konstytucja nie jest najwyższym prawem Rzeczpospolitej Polskiej, mającym pierwszeństwo obowiązywania i stosowania, Rzeczpospolita Polska nie może funkcjonować jako państwo suwerenne i demokratyczne, jest niezgodny z art. 2, art. 8, art. 90 ust. 1 Konstytucji RP

- mówiła.

TK już kilkukrotnie przesuwał termin rozprawy (jedna z rozpraw była przesuwana na 13 lipca, później 15 lipca, 3 sierpnia, 30 września i 7 października).

Mateusz Morawiecki złożył wniosek do TK po wyroku TSUE

2 marca Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej odpowiedział na pytanie prejudycjalne, które zadał polski Naczelny Sąd Administracyjny. Zgodnie z orzeczeniem TSUE - jeśli nowelizacje prawa naruszają prawo Unii Europejskiej, to NSA nie ma obowiązku stosować się do zmian. 

Pytanie NSA dotyczyło przeprowadzonej z inicjatywy Prawa i Sprawiedliwości nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Jak podaje rp.pl, TSUE orzekło, że jeżeli Naczelny Sąd Administracyjny oceni, że zmiany doprowadziły do zniesienia skutecznej kontroli sądowej rozstrzygnięć Rady o przedstawieniu prezydentowi wniosków o powołanie kandydatów na sędziów Sądu Najwyższego, co z kolei może naruszać prawo Unii Europejskiej, to NSA ma obowiązek nie stosować nowelizacji ustawy.

Po tym wyroku Premier Mateusz Morawiecki złożył wniosek do Trybunału Konstytucyjnego, który ma być "kompleksowym rozstrzygnięciem kwestii kolizji norm prawa europejskiego z konstytucją". - Nie ma żadnej wątpliwości co do nadrzędności polskich norm konstytucyjnych nad innymi normami prawnymi. Potwierdzają to liczne rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego, w różnych składach orzekających, od początku polskiego członkostwa w Unii Europejskiej - mówił rzecznik KPRM Piotr Müller.

We wniosku wskazano, że nie chodzi o konkretną interpretację traktatów o Unii Europejskiej, co o kontrolę norm, które powstały w wyniku prawotwórczej praktyki TSUE, a w której udział Polski był znikomy. Wniosek Mateusza Morawieckiego od razu spotkał się z zastrzeżeniami ze strony Komisji Europejskiej.

Orzeczenie TK ws. prawa europejskiego

W czerwcu unijny komisarz ds. sprawiedliwości Didier Reynders skierował do władz polskich apel o wycofanie wniosku z Trybunału. Polityk uważa, że wniosek szefa polskiego rządu "wydaje się" podważać podstawowe zasady prawa Unii Europejskiej, a w szczególności to, że prawo UE ma pierwszeństwo przez krajowym. Oznacza to też, że orzeczenia TSUE są wiążące dla sądów i organów państw członkowskich.

Zespół ekspertów prawnych Fundacji im. Stefana Batorego ocenił wniosek premiera. W opinii napisano, że wniosek Mateusza Morawieckiego "zmierza do podważenia zasad, do przestrzegania których Polska zobowiązała się, przystępując do Unii Europejskiej". "Orzeczenie przez Trybunał Konstytucyjny, że przepisy TSUE naruszają Konstytucję, będzie stanowiło nie tylko rażące naruszenie prawa Unii Europejskiej, ale także Konstytucji, zgodnie z którą Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego" - napisano. 

Korespondentka RMF FM Katarzyna Szymańska-Borginon już wcześniej zwracała uwagę, że trybunały w innych krajach orzekały o wyższości konstytucji nad prawem unijnym, ale państwa te zawsze wykonywały wyroki TSUE.