Opinia Departamentu Prawnego Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Prokuratorii Generalnej wpłynęła do KPRM 11 kwietnia ub.r. Pięć dni później - 16 kwietnia - premier Mateusz Morawiecki wydał decyzję dotyczącą przeprowadzenia wyborów prezydenckich w trybie korespondencyjnym. Tzw. wybory kopertowe miały odbyć się 10 maja, ostatecznie I tura w trybie tradycyjnym odbyła się 28 czerwca.
Z opinii, do której treści dotarł "Dziennik Gazeta Prawna", wynikało, że nie było podstaw do wydania przez premiera Mateusza Morawieckiego decyzji administracyjnej polecającej Poczcie Polskiej organizację wyborów.
)
W opinii znalazły się za to inne propozycje rozwiązania kwestii wyborów. Proponowano m.in. wpisanie do konstytucji epidemii jako jednego ze stanów nadzwyczajnych, co umożliwiłoby przesunięcie terminu głosowania. Proponowano także umieszczenie w konstytucji zapisu o tym, że prezydent pełni swoją funkcję do czasu objęcia urzędu przez nową głowę państwa. Kolejne z rozwiązań zakładało przejęcie obowiązków prezydenta przez marszałka Sejmu po upływie prezydenckiej kadencji.
Mateusz Morawiecki. Wybory kopertowe
Departament Prawny KPRM i Prokuratoria Generalna wskazywały także, że istnieje możliwość przesunięcia terminu wyborów po wprowadzeniu w całej Polsce lub w części kraju stanu klęski żywiołowej lub stanu wyjątkowego, czemu z kolei sprzeciwiał się rząd PiS.
W opinii ostrzegano premiera, że jeśli jego decyzja zostanie podjęta z naruszeniem prawa, mogą go spotkać konsekwencje. Mowa o odpowiedzialności konstytucyjnej i karnej przez Trybunałem Stanu, a także odpowiedzialności majątkowej.
)
Najprawdopodobniej we wtorek Najwyższa Izba Kontroli skieruje wnioski do prokuratury ws. organizacji wyborów kopertowych dotyczące premiera Mateusza Morawieckiego, wicepremiera Jacka Sasina oraz ministra spraw wewnętrznych i administracji Mariusza Kamińskiego. Organizacja niedoszłych wyborów korespondencyjnych kosztowała ponad 70 mln zł.
NIK o organizacji wyborów kopertowych
13 maja Najwyższa Izba Kontroli orzekła, że organizacja ubiegłorocznych wyborów prezydenckich w trybie korespondencyjnym nie miała podstaw prawnych. Izba złożyła też do prokuratury zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez zarządy Poczty Polskiej oraz Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych.
)
Prezes NIK Marian Banaś ogłosił, że Izba negatywnie oceniła proces organizacji wyborów. Jak tłumaczył, od momentu podpisania przez premiera decyzji o organizacji wyborów do ich planowanego terminu, jedynym organem, który mógł organizować i przygotować wybory była Państwowa Komisja Wyborcza. - Organizowanie i przygotowanie wyborów na mocy decyzji administracyjnej nie powinno mieć miejsca i było pozbawione podstaw prawnych - oświadczył prezes NIK. W ocenie NIK, doszło do narażenia Poczty i PWPW na nadmierne straty materialne w związku z przygotowaniami do wyborów, które się nie odbyły.
W opublikowanym równolegle stanowisku Centrum Informacyjne Rządu zapewnia, że decyzje o rozpoczęciu technicznych przygotowań do głosowania były zgodne z prawem, a premier i szef KPRM stali na straży Konstytucji. Minister Michał Dworczyk w odpowiedzi na raport NIK napisał, że konstytucja wyznaczała termin wyborów, a ponadto w kraju panowała nadzwyczajna sytuacja w związku z pandemią. Jego zdaniem, raport NIK nie uwzględnił tego czynnika. W jego opinii, premier mógł wydawać decyzje administracyjne na podstawie artykułu 11 ustępu 2 ustawy covidowej.
