Pomysły partii na polską szkołę? Wyższe pensje, lżejsze tornistry, koniec "testomanii" i religii w szkołach

Niemal wszystkie komitety obiecują, że podniosą wynagrodzenia nauczycieli i odbudują prestiż tego zawodu. Jednocześnie prawie nikt nie mówi, ile wyniosą podwyżki i skąd znajdą się na to pieniądze.

Ogłaszamy Piątkę Gazeta.pl. Dziennikarze portalu będą codziennie opisywać inne zagadnienia – ważne dla Polaków, ale jednocześnie takie, o których politycy niekoniecznie chcą mówić przed październikowymi wyborami do Sejmu i Senatu. W poniedziałek służba zdrowia, we wtorek edukacja, w środę pieniądze, w czwartek Kościół i w piątek oczywiście ekologia – to tematy, którymi na co dzień żyją Polacy. Pokażemy ludzką stronę każdego tematu, damy głos ekspertom, przedstawimy liczbowy aspekt rozwiązywania problemów, a także sprawdzimy, co najważniejsze ugrupowania mają do zaproponowania wyborcom.

Żeby dowiedzieć się, jak poszczególne partie (czy też komitety wyborcze) diagnozują problemy systemu edukacji i w jaki sposób planują sobie z wyzwaniami na tym polu poradzić, zajrzeliśmy do ich programów wyborczych. Poniżej znajdziecie kluczowe obietnice każdej formacji.

Zjednoczona Prawica

Najważniejsze obietnice wyborcze dotyczące edukacji:

1. Podwyżki dla nauczycieli - w 2020 roku o 6 proc. "W kolejnych latach stopniowo będziemy podwyższali płace pedagogów, jednocześnie wprowadzając nowy, prostszy, bardziej motywacyjny system wynagradzania, skonsultowany z partnerami społecznymi". Wynagrodzenia nauczycieli mają też zostać powiązane z jakością i czasem pracy.
2. Zmiana systemu awansu zawodowego nauczycieli. "Wprowadzimy systemową zmianę, promując rozwój, a równocześnie zapewniając zawodową adaptację i stabilizację".
3. Uregulowanie zawodu nauczyciela. "Wprowadzimy zmiany dotyczące warunków zatrudnienia, zasad wynagradzania, wymagań i obowiązków, sposobów oceniania i awansowania, a także czasu pracy. Skoro zawód nauczyciela jest zawodem zaufania publicznego, jasno określimy jego charakter i etos zawodowy".
4. Wzmocnienie pozycji i roli kuratora oświaty, który "zadba o przestrzeganie prawa w placówkach oświatowych".
5. Umocnienie pozycji Rady Rodziców w polskich szkołach. "Wprowadzimy możliwość odliczenia od podatku składek na Rady Rodziców".
6. Zmiana zasad finansowania edukacji przez państwo i samorządy. "Jasno określimy odpowiedzialność finansową państwa, a także samorządu terytorialnego za edukację oraz kompetencje poszczególnych rodzajów władzy publicznej w tej dziedzinie".
7. Odbudowa doradztwa metodycznego w systemie edukacji. Dzięki temu "młody nauczyciel, u progu kariery zawodowej, otrzyma wsparcie dobrze przygotowanych i bardziej doświadczonych kolegów. Merytorycznie i strukturalnie wzmocniony zostanie system oceny podręczników oraz ich dopuszczania do użytku szkolnego".
8. Odbudowa "prestiżu i znaczenia szkolnictwa branżowego oraz technicznego. Ma to kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarczego i budowania gospodarki opartej na nowych technologiach".
9. Ograniczenie do absolutnego minimum biurokracji w szkołach, dzięki czemu nauczyciele więcej czasu mają poświęcać uczniom.
10. Koniec "testomanii" w polskich szkołach. "Zadania otwarte, wymagające samodzielnego myślenia, będą odgrywały większą rolę na egzaminach. Szkoła nastawiona będzie na rozwój intelektualny młodych Polaków".
11. Większy nacisk na nauczanie przedmiotów ścisłych, zwłaszcza matematyki, "na wczesnych etapach edukacyjnych oraz podniesienie średnich kompetencji matematycznych i informatycznych uczniów liceów, techników i szkół branżowych".
12. Bezpieczna szkoła. Szkoła ma za zadanie uświadamiać uczniów, a także dawać im odpowiednią wiedzę i narzędzia do obrony przed takimi zjawiskami jak cyberprzemoc, cyberprzestępczość, handel narkotykami i dopalaczami czy sytuacje kryzysowe.
13. Rozbudowa bazy sportowej i podniesienie rangi sportowych rozgrywek wewnątrz- i międzyszkolnych.
14. Wychowanie patriotyczne jako jeden z priorytetów w programów szkolnych. "Jednym z jego elementów będzie promocja wycieczek szkolnych, związanych z realizacją programu historii i języka polskiego". W procesie wychowania patriotycznego i obywatelskiego uczniów kluczową rolę "odgrywać będzie poznawanie okresu zniewolenia Polski przez komunizm i procesu przechodzenia do demokracji".
15. Polska szkoła ma kształtować poczucie tożsamości narodowej i państwowej. To jedno z jej głównych zadań. Służyć temu ma "odpowiedni dobór lektur i treści programowych", który "pozwoli utrzymać wspólny kod kulturowy, łączący kolejne pokolenia Polaków". "Uczenie szacunku dla tradycji, bohaterów narodowych, obchodzenie świąt narodowych będzie ważnym elementem edukacji młodego pokolenia".
16. "W latach 2019 - 2023 przeznaczymy 40 mln zł rocznie na program 'Posiłek w szkole i w domu', pomagając odbudować jadalnie i stołówki szkolne".
17. "W ciągu 3 lat przeznaczymy niemal 90 mln zł na Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa, finansując zakup milionów książek do bibliotek szkolnych".
18. "Dzięki programowi Ogólnopolska Sieć Edukacyjna, wszystkie szkoły w Polsce do końca 2020 roku zostaną podłączonego do szerokopasmowego Internetu".

Minister edukacji narodowej Dariusz Piontkowski Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl

Koalicja Obywatelska

Najważniejsze obietnice wyborcze dotyczące edukacji:

1. Odpolitycznienie edukacji. Powołanie autonomicznej i niezależnej politycznie Komisji Edukacji Narodowej, która otrzyma uprawnienia "do budowania i ewaluacji systemu oświaty". Celem Komisji będzie "zbudowanie nowoczesnego, zdolnego do długofalowego planowania i odpornego na naciski polityczne systemu". W skład KEN wejdą: przedstawiciele nauczycieli oraz związków zawodowych nauczycieli, dyrektorów szkół, samorządów, organizacji pracodawców i świata biznesu, rodziców, nauki i szkolnictwa wyższego, instytucji edukacyjnych oraz organizacji pozarządowych związanych z edukacją.
2. Powołanie w każdej szkole Rady Szkoły i Walnego Zgromadzenia Szkoły, które będą podejmować kluczowe decyzje dla danej placówki. W skład w/w organów będą wchodzić przedstawiciele: uczniów, nauczycieli, rodziców, samorządowców, otoczenia społeczno-gospodarczego.
3. Koniec ciężkich tornistrów. Plecaki nie będą mogły przekraczać 10 proc. wagi ucznia. "Podręczniki powinny być zastąpione nowoczesnymi materiałami edukacyjnymi, a korepetycje i zadania domowe - pracą grupową w szkole".
4. Podwyżki i większa autonomia dla nauczycieli. Dodatkowe wynagrodzenie za nadgodziny i pracę w dni wolne oraz "premie edukacyjne dla nauczycieli powiązane z wynikami ich uczniów".
5. Pensum nauczycieli pozostanie w obecnym wymiarze.
6. Odbudowa lub rozbudowa bazy szkolnej w porozumieniu i współpracy z samorządami w tych regionach, w których na skutek reformy edukacji powróciła dwuzmianowość.
7. Zmiana profilu nauczania w szkołach, położenie znacznie większego nacisku na kwestie praktyczne: umiejętność uczenia się i zdolność do innowacji (kreatywność i innowacyjność, myślenie krytyczne i rozwiązywanie problemów, komunikacja i współpraca), szeroko rozumiane kompetencje cyfrowe (analiza informacji, media, znajomość technologii, cyberbezpieczeństwo), kompetencje ważne w życiu i karierze zawodowej (elastyczność, zdolność adaptacji, inicjatywa i samoorganizacja, umiejętności społeczne i międzykulturowe, etos pracy, zdolność do przewodzenia).
8. Większa rola samorządów w organizowaniu pracy szkół. Możliwość dzielenia ośmioletniej szkoły podstawowej na segmenty w celu "wyrównania szans między dziećmi z terenów wiejskich oraz większych ośrodków". Taki ruch ma pozwolić "w pełni wykorzystać bazę lokalową posiadaną przez gminę".
9. Indywidualne doradztwo zawodowe dla uczniów - w siódmej klasie szkoły podstawowej i trzeciej klasie szkoły ponadpodstawowej. Uczniowie otrzymają "dobrowolny indywidualny raport predyspozycji zawodowych, który może stać się dla niego i jego rodziców pomocą w wyborze dalszej ścieżki kształcenia. Raporty te uwzględnią także aktualną analizę rynku pracy i wynagrodzeń w konkretnych zawodach".
10. Podniesienie prestiżu i jakości nauczania w szkołach technicznych. Dofinansowanie i doposażenie placówek oraz większy kontakt uczniów z doświadczonymi, cenionymi praktykami w danych profesjach. Większa współpraca tego typu placówek z pracodawcami i biznesem.

SŁAWOMIR KAMIŃSKI

Lewica

Najważniejsze obietnice wyborcze dotyczące edukacji:

1. Podnoszenie kompetencji cyfrowych młodych Polaków. Więcej lekcji programowania w szkołach.
2. Wycofanie lekcji religii ze szkół. Zaoszczędzone w ten sposób pieniądze sfinansują dodatkowe godziny nauki języka angielskiego.
3. Szkoła będzie uczyć o "zdrowym stylu życia, przeciwdziałaniu dyskryminacji, zmianach klimatycznych, rozpoznawaniu 'fake newsów', cyberbezpieczeństwie".
4. "Edukacja o zdrowiu i seksualności. Wprowadzimy obowiązkowy, wolny od ideologicznych nacisków przedmiot, który będzie koncentrować się na przekazaniu rzetelnej wiedzy o zdrowiu i seksualności człowieka, stosownie do stopnia dojrzałości młodych ludzi".
5. Stworzenie w skali każdego powiatu ponad 300 cyfrowych sal lekcyjnych "z nowoczesnym wyposażeniem dla szkół podstawowych. Przekażemy samorządom dotację celową na realizację tego postulatu".

Włodzimierz Czarzasty na konwencji Lewicy Fot. Michał Ryniak / Agencja Wyborcza.pl

PSL-Koalicja Polska

Najważniejsze obietnice wyborcze dotyczące edukacji:

1. Koniec przepełnionych klas. Docelowo klasy w polskich szkołach mają liczyć nie więcej niż 25 uczniów.
2. Ciepły dwudaniowy posiłek dla każdego ucznia w każdej szkole, "niezależnie od statusu majątkowego ich rodziców".
3. Minimum pięć godzin języka angielskiego w tygodniu już od pierwszej klasy szkoły podstawowej.
4. "Wprowadzimy do szkół nowe przedmioty nauczania: podstawy ekonomii oraz wiedzę o ekologii, ochronie przyrody i zdrowym trybie życia, w tym o odżywianiu się".
5. Podwyżki dla nauczycieli i podniesienie prestiżu zawodu nauczyciela. "Średnia płaca nauczyciela na etacie musi równać się średniej płacy w gospodarce".
6. "Zmienimy także system finansowania szkół: środki dla samorządów muszą wystarczać zarówno na utrzymywanie placówek, jak i na pensje nauczycieli".
7. Internet zamiast dźwigania. "Uruchomimy program iTornister, na który złoży się tablet z internetem i wszystkimi niezbędnymi podręcznikami dla każdego dziecka".
8. Świetlice w szkołach. "Każda szkoła podstawowa powinna zapewniać bezpłatną, profesjonalną opiekę pozalekcyjną dla uczniów do czasu powrotu rodziców z pracy".

Wybory parlamentarne 2019. Konwencja PSL w Bydgoszczy, a na niej Władysław Kosieniak-Kamysz i Paweł Kukiz Fot. Roman Bosiacki / Agencja Wyborcza.pl

Konfederacja

Najważniejsze obietnice wyborcze dotyczące edukacji:

1. Bon edukacyjny dla rodziców, dzięki któremu będą opłacać naukę swoich dzieci. "To zaowocuje wzrostem zróżnicowania i konkurencji szkół. Dzięki wprowadzeniu bonu pieniądze trafią do tych szkół, które kształcą zgodnie z oczekiwaniami rodziców i tym samym przyciągają uczniów".
2. Urynkowienie zawodu nauczyciela. "Warunki pracy powinna określać umowa pomiędzy stronami i konkurencja pomiędzy szkołami, a nie relikty ustrojowe w rodzaju Karty Nauczyciela czy rejonizacji uczniów".
3. "Nie" dla edukacji antydyskryminacyjnej i seksualnej w szkołach. "Zagwarantujemy prawo rodziców do wychowania dzieci w zgodzie z ich wartościami. Szkoła w procesie wychowania ma wspierać rodziców, a nie z nimi rywalizować".

Przeczytaj pozostałe teksty z Piątki Gazeta.pl >>