Cisza wyborcza przed wyborami do Parlamentu Europejskiego - najważniejsze zasady

Kiedy zaczyna się cisza wyborcza przed wyborami? Jaka kara grozi za jej złamanie? Czy we wszystkich krajach Unii Europejskiej istnieje cisza wyborcza? Podpowiadamy.

Cisza wyborcza to okres, w czasie którego pod groźbą kary zabroniona jest jakakolwiek forma agitacji politycznej. Oznacza to, że w czasie ciszy wyborczej nie można organizować politycznych wystąpień czy manifestacje, naklejać plakatów czy też publikować wyników sondaży. W niektórych krajach, np. w Stanach Zjednoczonych, przepisy nie przewidują ciszy wyborczej, jednak w Polsce obowiązuje ona od 1991 roku. 

Cisza wyborcza - zasady. Kiedy zacznie się cisza wyborcza przed eurowyborami?

Obowiązujący kodeks wyborczy mówi, że cisza wyborcza w Polsce, bez względu na to, jakie wybory są przeprowadzane, rozpoczyna się o północy w dniu poprzedzającym dzień głosowania, a kończy się po zamknięciu lokali wyborczych. Oznacza to, że w przypadku wyborów do Parlamentu Europejskiego cisza wyborcza rozpoczyna się o 25 maja od godz. 0.00 i trwać będzie do 26 maja do godz. 21.00.

Czy wszędzie obowiązuje cisza wyborcza w trakcie wyborów do europarlamentu?

Cisza wyborcza obowiązuje tylko w połowie krajów Unii Europejskiej, w tym także w Polsce. Wśród krajów, w których nie ma ciszy wyborczej, jest dwóch naszych sąsiadów - są to Niemcy oraz Słowacja. Poza tymi krajami cisza wyborcza nie obowiązuje w Irlandii i Wielkiej Brytanii, Portugalii, Belgii, Holandii, Danii, Szwecji, Finlandii, Estonii, Austrii, Bułgarii i na Cyprze. 

Najdłuższa cisza wyborcza obowiązuje w Czechach - tam agitować nie wolno już 48 godzin przed wyborami. W większości krajów Unii Europejskiej obowiązuje jednak cisza wyborcza podobna do polskiej, rozpoczynająca się na dobę przed głosowaniem.

Jakie są zasady ciszy wyborczej w trakcie wyborów do europarlamentu?

Podczas ciszy wyborczej - zgodnie z wytycznymi Państwowej Komisji Wyborczej, można:

• informować o przebiegu wyborów,
• relacjonować głosowanie kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego i innych osób biorących udział w glosowaniu,
• podawać informacje o komitetach wyborczych uczestniczących w wyborach pod warunkiem, że zostaną wskazane wszystkie komitety wyborcze, które zarejestrowały listy kandydatów, a sposób prezentacji tej informacji nie będzie wyróżniać żadnego z komitetów,
• podawać informacje o frekwencji wyborczej w wyborach w ubiegłych latach,
• podawać w dniu wyborów informacje o liczbie osób, którym wydano karty do głosowania ustalonej przez Państwową Komisją Wyborczą na podstawie danych otrzymanych z obwodowych komisji wyborczych,
• emitować własne ogłoszenia i ogłoszenia rozpowszechniane na zlecenie osób trzecich zachęcające do udziału w wyborach pod warunkiem, że w materiałach tych nie będą prezentowały się osoby reprezentujące komitety wyborcze lub z nimi związane, a także osoby kandydujące w wyborach i nie będą one stanowiły reklamy komitetu wyborczego lub kandydata, ani zachęcały do głosowania na daną listę lub listy.

Państwowa Komisja Wyborcza uważa za niedopuszczalne: 

• podawanie do publicznej wiadomości wyników przedwyborczych badań (sondaży) opinii publicznej dotyczących przewidywanych zachowań wyborczych i wyników wyborów oraz wyników sondaży wyborczych przeprowadzanych w dniu głosowania, w tym również o szacowanej frekwencji wyborczej,
• informowanie o osobach kandydujących w danym okręgu wyborczym, podając tylko nazwiska wybranych kandydatów, czy nazwy wybranych komitetów wyborczych.

Warto podkreślić, że agitacja wyborcza w czasie ciszy wyborczej uznawana jest za wykroczenie, z kolei publikowanie sondaży i przewidywanych wyników wyborów - za występek. Oznacza to, że to, czy w danym przypadku doszło do złamania ciszy wyborczej, oceniają organy ścigania i sądy, a nie PKW.

Co grozi za złamanie ciszy wyborczej podczas wyborów do europarlamentu?

Wysokość kar za złamanie ciszy wyborczej reguluje art. 498 Kodeksu wyborczego. Osoby, które agitują w czasie, kiedy jest to zabronione, mogą zostać ukarane grzywną w wysokości od 20 zł do 5 tys. zł. Wyższa kara grozi tym, którzy przed zamknięciem lokali wyborczych podają do publicznej wiadomości wyniki sondaży - za złamanie ciszy wyborczej poprzez publikację sondaży można zapłacić od 500 tys. zł do 1 mln zł.