Po ostatnich turbulencjach, zakończonych potrójnym wyjściem z partii, sytuację w Nowoczesnej najlepiej oddają dwa słowa: niepewność i nadzieja.
Niepewność, bo sytuacja finansowa formacji w przededniu dwuletniego maratonu wyborczego jest więcej niż zła i nie zanosi się na to, żeby szybko zmieniła się na lepsze. Poza tym, liczba działaczy i polityków sceptycznie patrzących na podległość wobec Platformy Obywatelskiej rośnie z dnia na dzień.
A nadzieja? Dotyczy przede wszystkim tego, że targana od miesięcy konfliktami swoich liderów partia wreszcie skoncentruje się na rzeczach ważnych – poprawie notowań i usprawnieniu działania. Nadzieja wiążę się też z nadchodzącymi wielkimi krokami wyborami samorządowymi. Dobry wynik w ramach Koalicji Obywatelskiej to dla Nowoczesnej szansa na nowy start, po którym nikt już nie będzie zaprzątać sobie głowy Ryszardem Petru. Porażka w walce o „małe ojczyzny” może jednak oznaczać dla Nowoczesnej wyrok śmierci.
Niebiznesowe panie
O wyborczy sukces byłoby znacznie łatwiej, gdyby kasa Nowoczesnej nie świeciła pustkami. To konsekwencja błędu z zaksięgowaniem przelewu podczas kampanii parlamentarnej w 2015 roku. Decyzją Państwowej Komisji Wyborczej partia wówczas jeszcze Ryszarda Petru utraciła 75 proc. opiewającej na 6 mln zł subwencji budżetowej. Od tego momentu za płynność finansową swojej formacji odpowiadał w dużej mierze właśnie Petru.
Jak była potrzeba, to Ryszard obdzwaniał swoich stronników w partii oraz różnych zamożnych znajomych i pieniądze koniec końców w magiczny sposób się znajdowały
– opowiada nam jeden z polityków partii. Zaznacza przy tym, że ekonomiczna wiedza i znajomości Petru także odgrywały w tym procesie istotną rolę. – Ma znajomości wśród bankowców, jest dla nich wiarygodny, wie jak, rozmawiać z bankami, żeby poszły na rękę i np. rozbiły kredyt na mniejsze raty albo udzieliły nowego – słyszymy.
Ryszard Petru Fot. Sławomir Kamiński / Agencja Wyborcza.pl
Założyciel Nowoczesnej niejednokrotnie chwalił się w mediach tym, jak i ile potrafił zebrać na działalność partii. – To olbrzymie kwoty, 9 mln zł na kampanię w 2015 roku i potem 4 mln na funkcjonowanie partii – mówi w rozmowie z Gazeta.pl osoba dobrze znająca Petru.
Sam Petru, gdy już opuścił Nowoczesną, nie potrafił sobie odmówić związanych z jej zadłużeniem złośliwości. – Nowoczesna będzie musiała teraz ten dług spłacić sama, beze mnie – stwierdził w programie „Graffiti” na antenie Polsat News. Dopytywany, kto konkretnie ma spłacić dług, odparł: „ci co zostali”. Dotyczy to przede wszystkim byłego skarbnika partii Michała Pihowicza, męża wiceprzewodniczącej partii i szefowej klubu poselskiego Kamili Gasiuk-Pihowicz. To on wedle naszej wiedzy jest jedyną osobą, która za brak spłaty zobowiązań może zapłacić osobiście.
– To nie było zbyt dżentelmeńskie, to w ogóle było niepotrzebne – o wypowiedzi Petru mówi nam jeden z jego stronników. Dodaje, że już walcząc o zachowanie fotela przewodniczącego partii Petru ostrzegał, że jako szeregowy poseł nie będzie w stanie przynosić tak dużych pieniędzy jak wcześniej. – Uzasadniał to bardzo racjonalnie: on odpowiada za projekt, więc to on organizuje na niego kasę, bo to jego jako szefa darczyńcy później rozliczają z działań partii – słyszymy. – Teraz druga sytuacja: traci przywództwo, dalej zdobywa dla partii te same pieniądze, ale jednocześnie nie ma na nic realnego wpływu, więc gdyby darczyńcy przyszli do niego i zaczęli narzekać na to, co wyprawia partia, Ryszard musiałby świecić przed nimi oczyma – kontynuuje nasz rozmówca.
Według naszych rozmówców z Nowoczesnej całą prawdę o aktualnym stanie finansów partii znają dwie, może trzy osoby. – To pilnie strzeżona tajemnica, bo wszyscy wiedzą, jaka jest sytuacja – słyszymy. Poza skarbnikiem ugrupowania, posłem Mirosławem Pampuchem, wtajemniczone są przewodnicząca Katarzyna Lubnauer i jej zastępczyni oraz szefowa klubu poselskiego Kamila Gasiuk-Pihowicz.
Obie panie nie są biznesowe i nie do końca zdają sobie sprawę z powagi sytuacji
– ocenia jeden z naszych rozmówców. – Przed przegranymi przez Ryszarda wyborami uważały i zapewniały, że to on jest największym obciążeniem dla partii i nawet jak go nie będzie, to pieniądze się znajdą. No, ale się nie znalazły – dodaje.
Dzisiaj jesteśmy finansowo uzależnieni od Platformy Obywatelskiej, co jest fatalne pod każdym względem. Za chwilę zaczyna się dwuletni maraton wyborczy, a bez konkretnych pieniędzy nie sposób prowadzić kampanii
– żali się nam jeden z prominentnych partyjnych działaczy. Jak mówi, „na razie kierownictwo partii nie uspokoiło nastrojów, nie przedstawiło żadnej strategii wyjścia z długów i dalszego funkcjonowania partii”.
Jerzy Meysztowicz, poseł i wiceprzewodniczący partii, w rozmowie z Gazeta.pl zapewnia jednak, że Platforma nie wykorzystuje gorszego czasu Nowoczesnej, żeby ją sobie podporządkować. – Oczywiście, że lwia część kosztów promocji Koalicji Obywatelskiej w czasie kampanii będzie leżeć po stronie PO, ale oni o tym wiedzą i działają świadomie, myśląc długofalowo – przekonuje.
Cięcie kosztów
W partii każda złotówka jest oglądana kilkukrotnie i to nie od dziś. Wiosną ubiegłego roku partia zmieniła siedzibę. Wystawne biuro mieszczące się przy ul. Mokotowskiej, za które miesięczny czynsz wynosił kilkadziesiąt tysięcy złotych, zastąpiono kilkukrotnie tańszym lokalem na Nowym Świecie.
Cięcia dotyczyły również osób zatrudnionych w partii – m.in. zespołu przygotowującego dla posłów prasówki, analizy i ekspertyzy oraz zespołu medialnego (kiedyś jedna z prężniejszych komórek w partyjnej machinie dziś, wedle jednego z naszych informatorów, liczy sobie dwóch studentów).
Przed niedawnym Marszem Wolności – odbywał się pod sztandarami PO, Nowoczesnej i KOD-u – kierownictwo Nowoczesnej miało apelować do swoich członków i sympatyków o wpłaty na sfinansowanie tego wydarzenia. – Tyle że wszystkie koszty organizacji marszu poniosła Platforma. Jak dowiedzieli się o tej zbiórce, to nieźle się wściekli – słyszymy w jednym z naszych źródeł.
Poczyniliśmy istotne oszczędności, ograniczyliśmy wiele kosztów, ponieważ dawniej były one zdecydowanie zbyt wysokie
– mówi nam poseł Meysztowicz, gdy pytamy go o sytuację finansową Nowoczesnej. – Co tu dużo mówić, nie prowadzimy jako partia wystawnego stylu życia – dodaje.
Polityczki Nowoczesnej Kamila Gasiuk-Pihowicz i Katarzyna Lubnauer podczas Marszu Wolności. Fot. Dawid Żuchowicz / Agencja Wyborcza.pl / Dawid Żuchowicz
Witold Zembaczyński, wiceprzewodniczący Nowoczesnej, zapewnia, że mikrowpłaty od członków i sympatyków partii starczają na pokrycie bieżącego funkcjonowania. Nie kryje jednak, że sytuacja jest trudna.
Oczywiście, że nie stać nas na wystawne konwencje wyborcze czy zakrojoną na szeroką skalę akcję outdoorową, ale obecna sytuacja nie jest też dla nas czymś zupełnie nowym, bo tych pieniędzy nie mamy od początku kadencji
– zapewnia w rozmowie z Gazeta.pl.
Gdy zbliża się termin płacenia raty, mobilizujemy się, organizujemy mikrowpłaty, staramy się pozyskać dodatkowe fundusze, zawsze dorzucą też coś posłowie
– mówi z kolei poseł Meysztowicz.
Zembaczyński nie traci jednak wiary. Jego zdaniem, nawet z tak skromnymi środkami można sobie poradzić w nadchodzących wyborach samorządowych. – Wystarczą wpłaty od członków i finansowanie swojej kandydatury z własnej kieszeni. Jest to trudne, ale do zrobienia – przekonuje. – Wiem, co mówię, bo sam byłem radnym i pamiętam swoją kampanię. Z kolei najbliższe wybory będą już piątymi wyborami samorządowymi, przy których pracuję – argumentuje.
W cieniu starszego brata
Pieniądze to niejedyny problem, z jakim zmaga się dziś Nowoczesna. Alarmujące są też topniejące w oczach sondaże – niektóre badania już po odejściu trójki posłów dają partii Katarzyny Lubnauer zaledwie 2-3 proc. głosów. To znacznie poniżej progu wyborczego. Dostrzegają to działacze w tzw. terenie. Wielu z nich nie było zwolennikami zbliżenia z Platformą Obywatelską, w kontrze do której powstawała Nowoczesna. Teraz boją się, że ich partia zostanie na trwałe podporządkowana starszemu bratu.
Jest niepewność i frustracja, bo straciliśmy trójkę bardzo rozpoznawalnych i lubianych polityków, w tym założyciela partii. Błyskawicznie okazało się też, że cała ta „wojna na górze” kosztowała nas w sondażach połowę poparcia
– sytuację wśród partyjnych działaczy opisuje nam jeden z polityków Nowoczesnej.
LAURA TRAWIŃSKA
– Kaśka i Kamila osiągnęły to, na czym im zależało. To Ryszard sam odszedł z partii, a nie został z niej wyrzucony, co fatalnie wyglądałoby na zewnątrz. Tyle że teraz nie ma już na kogo zrzucać winy za potknięcia, słabe sondaże, problemy – mówi inny z naszych rozmówców.
– Platformie obecny układ również się opłaca, bo widać, że to trafiło do ludzi – tonuje nastroje poseł Meysztowicz.
Jest realizacja oczekiwań wyborców, premia za jedność, a przy metodzie d'Hondta szansa na dobry wynik wyborczy. Wchłanianie nas czy granie na wyniszczenie Nowoczesnej niespecjalnie się więc Platformie opłaca
– dodaje.
Nie próbuje jednak zaprzeczać, że odejście Petru oraz posłanek Schmidt i Scheuring-Wielgus kosztowało partię prawie połowę sondażowego poparcia, ale dostrzega też inny powód niższych notowań. Jego zdaniem, w świadomości dużej części wyborców Nowoczesna funkcjonuje już jako część Koalicji Obywatelskiej. Dlatego po jej „samodzielnych” wynikach, w których nie ma tzw. premii za jedność, spadki widać dużo wyraźniej niż w przypadku Platformy.
– Nie czujemy się zakładnikiem Platformy – zapewnia jednak poseł Witold Zembaczyński.
W Koalicji Obywatelskiej mamy jasną rolę do spełnienia – zabezpieczamy liberalne wartości, mamy własną tożsamość, jesteśmy podmiotowi. To istotnie różna sytuacja od tego, co obserwujemy w przypadku Zjednoczonej Prawicy. Tam Solidarna Polska i Porozumienie Jarosława Gowina osobno nie figurują nawet w sondażach
– zaznacza.
Bojowe nastroje
Chociaż sytuacja jest więcej niż trudna, to w Nowoczesnej nie załamują rąk. Wręcz przeciwnie, na razie wszyscy koncentrują się na wyborach samorządowych. – Po odejściu Ryszarda i dziewczyn z jednej strony była niepewność przyszłości i żal, ale z drugiej wszyscy mają nadzieję, że sytuacja w partii wreszcie się uspokoi i wewnętrzne walki przestaną rzucać tą łódką – opisuje jeden z naszych rozmówców.
Działacze i politycy Nowoczesnej, z którymi rozmawiamy zgodnie zapewniają, że o odejściach z partii nikt w tym momencie nie myśli.
Większość naszych osób dostała całkiem dobre miejsca na listach Koalicji Obywatelskiej, więc na pięć miesięcy przed wyborami nikt nie zdecyduje się odejść do budowanego od zera projektu. Nie ma głupich. Zwłaszcza, że sondaże dla Koalicji Obywatelskiej są niezłe, jest premia za jedność, są szanse na dobry wynik. Także nastroje są bojowe
– ocenia nasz informator.
Członkowie Nowoczesnej w regionach są też mocno zmęczeni „wojną na górze”, która od miesięcy trwała pomiędzy stronnictwami Ryszarda Petru i Katarzyny Lubnauer. Z ulgą przyjmują spokój, który panuje w partii od kilkunastu dni i liczą, że pozwoli im dobrze przygotować się do wyborów samorządowych. – Ja im się nie dziwię, po co mają się denerwować. W ostatnim czasie z „góry” przychodziły raczej kłopoty i kiepskie wieści. Dlatego wolą skupić się na walce o samorządy i nie przejmować się „dużą” polityką w Warszawie – mówi jeden z naszych informatorów.
Katarzyna Lubnauer i Ryszard Petru Fot. Jakub Orzechowski / Agencja Wyborcza.pl
Wbrew obawom i przypuszczeniom sprzed kilkunastu dni, Ryszard Petru również nie próbuje po cichu rozmontowywać Nowoczesnej. Ruszył w objazd po kraju, odbywa wiele spotkań, uczestniczy w dyskusjach. Rekrutuje ludzi do swojego nowego projektu politycznego, na lato planuje cykl debat tematycznych. – To już jest wręcz denerwujące, bo nigdy nie można go złapać – żartuje jedna z osób z jego otoczenia.
Ryszard jest już praktycznie dogadany z Basią Nowacką. Teraz ostro jeździ po kraju, spotyka się z ludźmi, kładzie fundamenty pod nowy projekt
– wyjaśnia osoba dobrze znająca założyciela Nowoczesnej. – Tyle że nie chce przy tym grać na rozpad Nowoczesnej, bo gdyby z tego powodu opozycja poległa w wyborach samorządowych, to wszyscy by się na niego rzucili – słyszmy od innego z naszych rozmówców.
Z kolei w partii Katarzyny Lubnauer wszyscy liczą, że dobry wynik w jesiennych wyborach będzie momentem przełomowym i pozwoli na dłużej odbić się w sondażach. – W partii każdy wie, że dzisiaj nie mamy charyzmatycznego lidera, przywódcy z prawdziwego zdarzenia, ale to nie jest teraz nasz najpoważniejszy problem. Do wyborów samorządowych nic się nie wydarzy, bo ważniejszy jest wspólny cel całej opozycji. Dopiero po nich, w zależności od wyniku, przyjdzie rozliczenie – mówi jeden z warszawskich polityków Nowoczesnej.
– Mając radnych miejskich, radnych sejmików czy wiceprezydentów w dużych miastach dużo skuteczniej będzie nam docierać do wyborców i pokazywać im, że także na szczeblu lokalnym, poza tą wielką polityką na Wiejskiej, skutecznie działamy na rzecz ich interesów. To może być punkt zwrotny – mówi wiceprzewodniczący Meysztowicz.
