Kiedy odbyły się pierwsze wybory samorządowe w Polsce?
W Polsce, pierwsze wybory, których celem było ustanowienie samorządów terytorialnych, odbyły się 27 maja 1990 roku. Były one jedną z konsekwencji wynikających ze zmian politycznych oraz gospodarczych zachodzących w Polsce po 1989 roku, a zwłaszcza ustawy o samorządach gminnych z dnia 8 marca 1990 roku. Wybory te, oprócz bycia pierwszymi rzeczywiście demokratycznymi od 1945 roku, stanowiły także kolejny krok w kształtowaniu nowej, wolnej Rzeczpospolitej.
Kogo wybierano w 1990 roku?
Najważniejszym celem wprowadzenia wyborów samorządowych i reform prawa z nimi związanych, było zastąpienie wywodzących się z czasów PRL rad narodowych radami gmin. Zadaniem wyborców było wybranie radnych, którzy mieli wchodzić w składy rad gmin, rad miejskich, rad gminno-miejskich, a także – ze względu na rozległość miasta – rad kilku dzielnic stolicy Polski, Warszawy. Liczba okręgów wyborczych w ówczesnym czasie wynosiła niemal 48 tysięcy, z czego ponad 47 tysięcy stanowiły okręgi jednomandatowe.
Do wyborów zgłoszonych zostało nieco ponad 147 tysięcy kandydatów, z których wybranych zostało niespełna 52 tysięcy radnych.
Frekwencja w wyborach
Mimo szansy dla rozwoju lokalnych społeczności, którą były pierwsze wybory samorządowe w III RP – frekwencja nie była powalająca. Na wyborach stawiło się bowiem 42% obywateli uprawnionych do głosowania. Spośród oddanych przez nich głosów, 2% uznano za nieważne.
Wyniki wyborów
Pierwsze wybory samorządowe w wolnej Polsce, jednoznacznie wygrały komitety związane z ruchem Solidarności, uzyskując 53,1% głosów. Wybory te były jednocześnie ostatnimi, w których komitety te wystąpiły w tak silnej, zjednoczonej postaci – niedługo po odniesionym zwycięstwie, zaczęło dochodzić do rozłamów i fragmentacji na niezależne stowarzyszenia.
Drugą lokatę pod względem popularności wśród wyborców, uzyskały lokalne komitety wyborcze, zdobywając 24,7% głosów, jednocześnie zostawiając pozostałe partie i stowarzyszenia daleko w tyle. Na kolejnych miejscach znalazły się: Polskie Stronnictwo Ludowe (4,3%), Socjaldemokracja Rzeczpospolitej Polskiej (2,7%), Stronnictwo Demokratyczne (2,1%), oraz Konfederacja Polski Niepodległej (1%).
Na nowo uformowane rady gmin nałożono obowiązek wyboru prezydentów, burmistrzów, a także wójtów, którzy stanowią element wiedzy wykonawczej w Polsce.
Daty kolejnych wyborów samorządowych
Wybory samorządowe przetrwały w podobnej formie do dnia dzisiejszego, ewoluując jedynie w zakresie niektórych ich szczegółów – jedną ze zmian wprowadzonych w nowym stuleciu, jest chociażby uwzględnienie w wyborach także głosowania na organy władzy wykonawczej.
Po pierwszych wyborach samorządowych w 1990 roku, kolejne odbyły się w latach:
- 1994,
- 1998,
- 2002,
- 2006,
- 2010,
- 2014.
Kolejne wybory samorządowe zaplanowano na jesień 2018 roku. Wybory samorządowe 2018 - kiedy? Termin >>>
Wybory samorządowe 2018 odbędą się zgodnie z nowymi założeniami prawa. Czytaj więcej na ten temat: Co się zmieniło jeśli chodzi o wybory samorządowe?
Podsumowując: pierwsze wybory samorządowe w 1990 roku, przyniosły ze sobą nadzieję na budowę samorządów terytorialnych. Chociaż swe głosy zdecydowała się oddać jedynie 42 proc. obywateli, dzień 27 maja 1990 roku bez wątpienia stanowi istotną datę w historii III Rzeczypospolitej.
