Noc Kupały już w noc przesilenia letniego. Jak dawniej obchodzono "słowiańskie Walentynki"?

Z 20 na 21 czerwca wypada Noc Kupały, czyli jedno z najstarszych corocznych świąt ludowych. W czasie przesilenia letniego Słowianie celebrowali ludzką witalność i płodność. Choć ich tradycje poddano procesowi chrystianizacji, wiele zwyczajów związanych ze "słowiańskimi Walentynkami" zachowało swój oryginalny charakter. Niektórzy twierdzą też, że Noc Kupały to tradycja, która może być podtrzymywana współcześnie.

Noc Kupały wypada z 20 na 21 czerwca. Nie jest to data przypadkowa. Okres przesilenia letniego, gdy dzień jest najdłuższy w całym roku, to optymalne warunki do świętowania jasnej strony życia - miłości, płodności i energii witalnej. Choć w niektórych regionach Polski Nocy Kupały to święto zapomniane, część mieszkańców naszego kraju podtrzymuje tę tradycję. Niektórzy eksperci wskazują nawet, że "słowiańskie Walentynki" lepiej pasują do polskich realiów niż ich chrześcijański substytut.

Noc Kupały to ważne święto Słowian. Tego dnia odprawiano rytuały związane z wodą, ogniem i ziołami

Wiele tradycji naszych przodków poddano modyfikacji wraz z pojawieniem się chrześcijaństwa. Dotyczyło to m.in. Nocy Kupały, którą próbowano zastąpić Nocą Świętojańską. Są to jednak dwa odrębne święta - Noc Świętojańska, czyli wigilia imienin świętego Jana Chrzciciela, wypada w nocy z 23 na 24 czerwca. Poza tym Noc Kupały charakteryzują oryginalne zwyczaje, których geneza sięga czasów przedchrześcijańskich.

Należą do nich ważne dla kultury Słowian rytuały związane z ziołami, żywiołami wody i ognia, a także wzajemnie dopełniającymi się aspektami ludzkiej egzystencji, takimi jak kobiecość i męskość oraz jasność i ciemność.

Na tradycyjne obchody Nocy Kupały składało się szereg zwyczajów, m.in.:

• palenie ognisk, śpiewy i tańce wokół ognia, które miały zapewnić uczestnikom obrzędów płodność oraz zdrowie;
• rytualna kąpiel, której dokonywano, aby obmyć się ze zła oraz chorób;
• poszukiwanie kwiatu paproci zwiastującego bogactwo;
• wicie wieńców, które następnie puszczano na rzekę lub strumień, co stanowiło sposób na przewidywanie przyszłości posiadaczki wieńca oraz łączenie w pary młodych kochanków.

Słowiańska Noc Kupały jako odpowiedź na współczesne "poszukiwania czasu świętowania miłości"

Niektórzy uważają, że tradycje nawiązujące do Nocy Kupały mogą być nadal kultywowane, o czym możemy przeczytać na stronie pismofolkowe.pl. Prof. Jan Adamowski, folklorysta z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, podkreślał wyjątkowe walory tego święta.

- Sobótki, zwane też kupalnocką, kupałą, kompałą, kompałecką, to jedno z typologicznie najstarszych ludowych świąt dorocznych. (...) Od kilku lat obserwuje się, szczególnie wśród młodzieży, poszukiwania czasu świętowania miłości. W tym celu zostały "sprowadzone" do Polski walentynki. Jednakże termin ich obchodzenia, to jest zimą, w dniu świętego Walentego, w polskich realiach nie jest czasem zharmonizowanym z naturą. Natomiast bardzo dobrą datą dla takiego święta są właśnie sobótki - okres bujnego rozwoju przyrody, przełom wiosny i lata. Do takich celów nadają się również dawne miejsca spotkań sobótkowych i inne symboliczne akcesoria, na przykład rozpalane wieczorową porą, nad wodą lub w miejscu wyżej położonym, ognisko. Wszystko to razem, łącznie ze śpiewami w tym czasie pieśniami miłosnymi, których w naszej tradycji jest przecież bardzo dużo, dawałoby niepowtarzalną atmosferę - zauważył prof. Adamowski.