Matura 2023 rozpoczęła się 4 maja. Absolwenci czteroletnich liceów ogólnokształcących i pięcioletnich techników przystąpili już m.in. do egzaminu z języka polskiego i matematyki. Dwie osoby zdecydowały się także na język łemkowski.
Egzamin z języka łemkowskiego odbył się w poniedziałek (8 maja). Jedną z dwóch osób w Polsce, które do niego przystąpiły, była Magdalena, absolwentka I Liceum Ogólnokształcącego im. Marcina Kromera w Gorlicach (woj. małopolskie). - Język łemkowski jest żywy w naszej rodzinie - powiedziała w rozmowie z PAP. - W naszej rodzinie kultywuje się go z dziada pradziada. Przechodzi on z pokolenia na pokolenie - cytuje jej słowa TVP.
Do pisemnej matury z języka łemkowskiego przystąpił także Sławomir absolwent II Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Wyspiańskiego w Legnicy (woj. dolnośląskie). W rozmowie z Polską Agencją Prasową zaznaczył, że jest Łemkiem, a łemkowski to jego ojczysty język. - Dlatego czułem się niejako w obowiązku napisać maturę z tego języka. Na co dzień w domu rozmawiamy po łemkowsku - powiedział.
Językiem łemkowskim określa się w Polsce język rusiński, zwany też łemkowsko-rusińskim, rusińsko-łemkowskim, karpatorusińskim, baczwańsko-rusnackim. Należy on do słowiańskiej rodziny językowej. Jest przedmiotem maturalnym od 2013 roku. Wicedyrektor Liceum Kromera w Gorlicach Robert Góra wyjaśnił Polskiej Agencji Prasowej, że do egzaminu mogą przystąpić tylko osoby, które deklarują swoją przynależność do tej mniejszości.
Łemkowie pierwotne zamieszkiwali tzw. Łemkowszczyznę, czyli Beskid Niski i część Beskidu Sądeckiego. W latach 1944-1946, w ramach tzw. wymiany ludnością między Polską a ZSRR, zostali wysiedleni na radziecką Ukrainę, a w 1947 r. w ramach tzw. akcji "Wisła", na ziemie zachodniej i północnej Polski. Dziś ich największe skupiska znajdują się w okolicach Legnicy i Lubina na Dolnym Śląsku, w Lubuskim oraz w kilku gminach powiatu gorlickiego. Od 2005 r. społeczność posiada, zgodnie z Ustawą z dnia 6 stycznia 2005 r., oficjalny status grupy etnicznej.