Traktat Północnoatlantycki jest porozumieniem, które zostało zawarte na podstawie Karty Narodów Zjednoczonych, dzięki czemu powstało NATO. Traktat składa się z 14 artykułów. Najważniejszym z nich jest art. 5. Kluczowy okazuje się też art. 4, który może zostać zastosowany po wybuchu, do którego doszło 15 listopada w Przewodowie (pow. hrubieszowski, woj. lubelskie), wsi leżącej ok. 8 km od granicy z Ukrainą. Według najnowszych informacji, które podała agencja AP, wynika, że rakieta, która uderzyła w terytorium Polski, została wystrzelona przez siły ukraińskie w nadlatujący rosyjski pocisk.
Jak brzmią artykuły 4 i 5 Traktatu Północnoatlantyckiego?
Więcej podobnych informacji znajdziesz na stronie głównej Gazeta.pl.
Artykuł 4 Traktatu Północnoatlantyckiego brzmi następująco:
Strony będą się konsultowały, ilekroć zdaniem którejkolwiek z nich zagrożona będzie integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo którejkolwiek ze Stron
Dzięki uruchomieniu art. 4. możliwe jest więc rozpoczęcie konsultacji międzyrządowych z przywódcami państw członkowskich NATO. Najczęściej oznacza to spotkanie szefów, którzy są odpowiedzialni za obronność i bezpieczeństwo w danym państwie. Rozmowy mogą też prowadzić głowy państw członkowskich, poziom konsultacji wymaga wcześniejszego uzgodnienia - spotkania bezpośrednie nie są konieczne. Powołanie się na art. 4 oznacza, że nie doszło do bezpośredniej napaści, ale do zagrożenia naruszenia integralności terytorialnej lub bezpieczeństwa danego państwa.
Cel całej organizacji NATO najlepiej wyraża właśnie art. 5. Brzmi on następująco:
Strony zgadzają się, że zbrojna napaść na jedną lub kilka z nich w Europie, lub Ameryce Północnej będzie uważana za napaść przeciwko nim wszystkim; wskutek tego zgadzają się one na to, że jeżeli taka zbrojna napaść nastąpi, każda z nich, w wykonaniu prawa do indywidualnej lub zbiorowej samoobrony, uznanego przez Artykuł 51. Karty Narodów Zjednoczonych, udzieli pomocy Stronie lub Stronom tak napadniętym, podejmując natychmiast indywidualnie i w porozumieniu z innymi Stronami taką akcję, jaką uzna za konieczną, nie wyłączając użycia siły zbrojnej, w celu przywrócenia i utrzymania bezpieczeństwa obszaru północnoatlantyckiego.
Zgodnie z tym artykułem atak na jednego członka organizacji oznacza atak na wszystkich z nich. W takiej sytuacji może dojść do podjęcia niezbędnych działań militarnych, aby przywrócić bezpieczeństwo. Do tej pory z art. 5 skorzystano tylko raz - 11 września 2001 roku, po atakach terrorystycznych w Stanach Zjednoczonych. Wtedy też członkowie Sojuszu wkroczyli do Afganistanu i Iraku.
Zatem 4 art. oznacza rozmowy między członkami Sojuszu, natomiast art. 5. odnosi się do konkretnych działań militarnych.