"Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka określenie to odnosi się nie tylko do podstawy prawnej samego istnienia sądu, ale również do składu orzekającego w konkretnych sprawach. Spostrzeżenie to skonfrontowane z mechanizmem wyboru sędziów do nowej Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego zmusza do stwierdzenia, że wyłoniony w ten sposób 'sąd' nie będzie spełniał wymogu 'ustanowienia ustawą'. Staje się to zrozumiałe, jeśli 'uwzględni się', że 'ustanowienie ustawą' determinowane jest co najmniej dwoma czynnikami" - czytamy w piśmie sędziów udostępnionym w mediach społecznościowych przez Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia.
Sędziowie wskazali w piśmie, że "ustanowienie" musi pochodzić od władzy ustawodawczej - "wykluczone jest ustanowienie sądu mocą decyzji uznaniowej przedstawicieli władzy wykonawczej". Stwierdzono także, że "ukształtowanie" to musi być "klarowne strukturalnie" i że "niedopuszczalna jest jakakolwiek uznaniowość przy doborze osób mających wchodzić w skład sądu".
Więcej informacji z kraju i ze świata na stronie głównej Gazeta.pl
W dalszej części zastrzeżenia sędziowie piszą, że "przedstawiony wzorzec nie jest realizowany przez mechanizm wyborczy". Według najnowszej nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym powinien być realizowany, w sytuacji "pozostawienia władzy wykonawczej w osobie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dyskrecjonalnej i niczym nieograniczonej władzy, według nieokreślonych w ustawodawstwie kryteriów decydowania o składzie sądu dyscyplinarnego", w sytuacji dokonywania takiego wyboru spośród "niemal jednej trzeciej obecnego składu Sądu Najwyższego" oraz przy "niejednoznacznym niewykluczeniu z losowania osób powołanych do Sądu Najwyższego na podstawie wniosku Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w składzie i trybie przewidzianym ustawą z dnia 8 grudnia 2017 roku".
"Sumą tych spostrzeżeń są dwie konkluzje. Po pierwsze, że "wyznaczenie" przez Prezydenta RP sądu w rozumieniu art. 22a ust 1 i 2 ustawy o Sądzie Najwyższym stoi w sprzeczności ze standardem "ustanowienia sądu ustawą" z art. 6 ust 1 Konwencji. Po drugie, że art. 92 ust 2 Konstytucji RP sprzeciwia się zastosowaniu art. 22a ust 1 i 2 ustawy o Sądzie Najwyższym i prowadzącemu "wyznaczenia" sądu art. 12 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw" - napisano dalej w oświadczeniu.
"Konsekwencją tego twierdzenia jest uznanie, że Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego nie może przystąpić do losowania sędziów Sądu Najwyższego przeznaczonych do orzekania w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej. Podjęcie bowiem tego działania umożliwi Prezydentowi RP ukształtowanie sądu wbrew i z naruszeniem art. 6 ust 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, co narazi Polskę na konieczność wypłaty kolejnych odszkodowań" - stwierdzają sędziowie.
Pod zastrzeżeniem podpisali się m.in.: Piotr Prusinowski, Michał Laskowski, Józef Iwulski, Barbara Skoczkowska, Bohdan Bieniek czy Marta Romańska.
We wtorek w siedzibie Sądu Najwyższego prezes SN Małgorzata Manowska wylosowała nazwiska 33 kandydatów do orzekania w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej. Informacja o wynikach losowania trafi teraz do prezydenta, który spośród wylosowanych wyznaczy 11 sędziów Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego na pierwszą pięcioletnią kadencję.