Zatrzymanie dziennikarzy w strefie stanu wyjątkowego. Sąd Najwyższy uwzględnił kasację

Sąd Najwyższy uchylił wyrok sądu w Sokółce w sprawie dziennikarzy telewizji ARTE i agencji AFP, którzy jesienią znaleźli się na terenie objętym stanem wyjątkowym. SN uznał, że rozpocządzenie dotyczące stanu wyjątkowego "w sposób oczywisty przekracza zakres delegacji ustawowej".

28 września troje dziennikarzy telewizji ARTE i agencji AFP (dwoje Niemców i Polka) zostało zatrzymanych przez policję w związku z podejrzeniem, że przebywali w miejscowości objętej stanem wyjątkowym. Reporterzy przygotowywali materiał o sytuacji na polsko-białoruskiej granicy. 

Z relacji dziennikarzy wynika, że na obszar objęty zakazem wjechali z powodu złego oznakowania. Po zatrzymaniu przez policję zostali wylegitymowani. Zabrano im sprzęt, a samochód odholowano na parking. W komisariacie w Sokółce trafili do cel. Policja zawnioskowała do Sądu Rejonowego w Sokółce o ukaranie ich grzywną w wysokości 2 tys. zł. Dwoje dziennikarzy - Andreas i Ulrike - do sądu zostali przewiezieni w kajdankach.

Sąd Najwyższy uwzględnił kasację RPO ws. zatrzymanych dziennikarzy

Jak przypomina tvn24.pl, sąd w Sokółce uznał, że "w miejscowości Babiki, naruszyli zakaz przebywania na obszarze objętym stanem wyjątkowym obowiązującym całą dobę, o którym stanowi art. 18 ust. 2 pkt 1 ustawy o stanie wyjątkowym, określony w § 1 pkt 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 2021 r. w sprawie ograniczeń wolności i praw w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego".

Kasację od wyroku w listopadzie złożył Rzecznik Praw Obywatelskich. Sąd Najwyższy uznał wniosek RPO za zasadny. 

"Przypisanie odpowiedzialności za wykroczenie określone w art. 23 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym (dalej: u.s.w.) wymaga ustalenia, że doszło do realizacji wszystkich jego znamion. Typ wykroczenia przypisanego ukaranym penalizuje przebywanie lub nieopuszczanie w ustalonym czasie oznaczonego miejsca, obiektu lub obszaru wbrew nakazowi lub zakazowi określonemu w art. 18 ust. 2 pkt 1 u.s.w. w czasie stanu wyjątkowego. Wynika z tego, że znamiona typu znajdują się zarówno w treści samego przepisu, w którym opisane jest to wykroczenie (np. "w czasie stanu wyjątkowego", "przebywa na oznaczonym obszarze"), jak również w regulacjach innych niż przepis art. 23 ust. 1 pkt 7 u.s.w. Ustawodawca zastosował bowiem znamię odsyłające do nakazu lub zakazu przebywania lub nieopuszczania w ustalonym czasie miejsca, obiektu lub obszaru, którego treść należy dopiero zrekonstruować na podstawie szeregu przepisów na poziomie konstytucyjnym, konwencyjnym, ustawowym oraz wykonawczym" - czytamy w uzasadnieniu (treść wyroku można przeczytać TUTAJ).

"Rozporządzenie (...) przekracza zakres delegacji ustawowej"

SN stwierdza w uzasadnieniu, że "rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 2021 r. w zakresie, w jakim wprowadza nieograniczony co do obszaru i czasu zakaz przebywania na obszarze objętym stanem wyjątkowym, jak również nie przewiduje możliwości przebywania na tym obszarze dziennikarzy w związku z wykonywaniem zawodu, w sposób oczywisty przekracza zakres delegacji ustawowej, na której rozporządzenie to zostało oparte oraz nie spełnia testu proporcjonalności określonego w art. 228 ust. 5 Konstytucji RP, art. 15 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz art. 4 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych".

"Z uwagi na to, że Ulrike Elisabeth D., Maria Anna C. i Andreasa Marcusa S. nie popełnili przypisanego im czynu, a zatem ich skazanie było oczywiście niesłuszne, konieczne było uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego w Sokółce z dnia 29 września 2021 r. i uniewinnienie ich od popełnienia przypisanego im wykroczenia z art. 23 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym" - stwierdził SN.