Instytut Pamięci Narodowej wie coraz więcej o Marii Barr, kobiecie z archiwalnej fotografii, której tożsamość udało się ustalić po apelu zamieszczonym przez badaczy z Instytutu 14 marca. Szukano wówczas wszelkich informacji na temat dalszych losów tajemniczej kobiety, której zdjęcie znajdowało się w teczce zatytułowanej "Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie". "Postanowiliśmy poznać historię nieznajomej dziewczyny sfotografowanej ponad 70 lat temu na jednej z angielskich ulic. Chcielibyśmy dowiedzieć się, czy pozostała na emigracji, czy też może wróciła do zniszczonej wojenną pożogą ojczyzny" - pisał IPN.
Maria Barr na zdjęciach z mężem. IPN o "nowych wieściach" w sprawie kobiety, której losy udało się zrekonstruować
Tożsamość kobiety udało się odtworzyć z pomocą osób, które zaangażowały się w odtwarzanie jej losów (w odkryciu brał udział m.in. administrator facebookowego fanpage'a o nazwie II Wojna Światowa w Kolorze). Okazało się, że to Maria Barr, która urodziła się w Grodnie, a w Wielkiej Brytanii pojawiła się po wybuchu II wojny światowej. W 1941 roku wzięła ślub z dowódcą 107. Dywizjonu RAF, Filipem Rexem Barrem - z pochodzenia Polakiem (jego nazwisko brzmiało pierwotnie Barciński), którego poznała na polskim statku "Sobieski". Barr rok później zginął nad Holandią - w roku 1943 Maria, jako wdowa po nim, osobiście odebrała z rąk króla Jerzego VI pośmiertne odznaczenie. To właśnie wtedy zrobiono słynne zdjęcie, od którego rozpoczęło się "śledztwo" IPN. Maria miała na sobie mundur Polskiego Czerwonego Krzyża, bo pracowała wówczas dla tej instytucji.
Teraz IPN informuje o "nowych wieściach" w sprawie Marii Barr. Jak się okazuje, kobieta zmarła zaledwie dwa lata temu - w 2018 roku w wieku 95 lat w Chichester w południowej Anglii. "Wciąż nie jest pochowana" - informuje Instytut, publikując także kolejne zdjęcie Marii. Fotografia, do której dotarł genealog Adam Antoni Pszczółkowski, podpisano słowami: "Uwaga, nowe wieści z ostatniej chwili. To Maria Barr i jej mąż Rex". Na zdjęciu widać Marię i jej męża Filipa Rexa Barra zaraz po ślubie - ona jest w białej sukni, on w brytyjskim mundurze wojskowym. Zrobiono je w 1941 roku.
Maria Barr zmarła w 2018 roku. Odnaleziono też grób jej drugiego męża
To nie koniec odkryć. Wiadomo, że Maria Barr ponownie wyszła za mąż za Stanisława Grabowskiego, żołnierza w 10. Brygadzie Kawalerii Stanisława Maczka, który po wojnie pracował jako architekt. Dzięki udziałowi pasjonata historii Tomasza Muskusa udało się też odnaleźć grobowiec rodzinny Marii Barr w Londynie - jest w nim pochowany jej ojciec, Benedykta Chłusewicza, który służył jako oficer w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Podhalańskich. IPN poinformował, że zaangażuje się w odnowienie mogiły.
Jak informują badacze, rok po śmierci Marii Barr zmarł jej syn z drugiego małżeństwa - urny z ich prochami nie zostały jeszcze złożone w grobie. Kobieta ma spocząć nie w rodzinnym grobowcu, a właśnie u boku drugiego męża, który jest pochowany na londyńskim cmentarzu Gunnersbury.
Maria Barr zawładnęła naszą wyobraźnią. Dwudziestoletnia kobieta trzymająca w ręce odznaczenie dla niedawno poślubionego męża - lotnika, który już nie żył, została sfotografowana na londyńskiej ulicy tuż po ceremonii w pałacu Buckingham. Zdjęcie i tekst o niej ukazały się w londyńskim „Dzienniku Polskim” 11 czerwca 1943 r. Historia ta, z chwilą wydania następnej gazety, umarła na prawie 80 lat
Jej historią zaczęła żyć cała Polska i Polacy na świecie. Dziesiątki ludzi rekonstruowało losy kobiety, począwszy od skojarzenia fotografii z archiwum IPN z tekstem w „Dzienniku Polskim”, ustalenia jej pochodzenia i dalszych losów. W końcu odnalezienia grobów jej ojca - pułkownika Benedykta Chłusewicza, jednego z dowódców Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich
- pisze IPN.
W sprawie jest jeszcze jeden wątek - okazało się, że już 8 lat temu do informacji o tożsamości Marii Barr dotarł były historyk IPN dr hab. Adam Puławski. Jak pisał Onet, instytucja nie mogła skorzystać z jego wiedzy, ponieważ w 2018 roku odsunięto go od badań. - Musiałem odejść, ponieważ IPN nie podobało się to, co pisze. Gdyby nie pozbywali się takich pracowników, to wiedzieliby wcześniej. Mimo wszystko pochwalam takie akcje IPN - powiedział.
