Rada Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk wydała opinię na temat słowa "Murzyn" w związku z prośbą nadesłaną do tej instytucji. Autor listu napisał, że jest nagminnie atakowany, ponieważ uważa, że rzeczownik ten nie jest nacechowany pejoratywnie. Odpowiedział mu profesor Uniwersytetu Warszawskiego dr hab. Marek Łaziński.
Językoznawca napisał, że słowo "Murzyn" zmieniło swój charakter z biegiem lat. Zaznaczył, że niegdyś było ono neutralne, a osoby, które używały go w latach 80. czy 90. ubiegłego stulecia, nie powinny mieć z tego powodu wyrzutów sumienia. Podkreślił jednocześnie, że dziś słowo "Murzyn" jest nie tylko "obarczone złymi skojarzeniami", ale także archaiczne.
Członek RJP PAN: Używajmy słowa "Murzyn" jedynie na prawach historycznego cytatu
Prof. Łaziński wskazał cztery przyczyny stopniowej pejoratywizacji rzeczownika "Murzyn" w języku polskim.
Po pierwsze we wszystkich językach świata zachodniego (...) nazwy osób czarnoskórych podstawowe w epoce niewolnictwa ustąpiły lub ustępują nazwom nowszym. (...) Po drugie słowo "Murzyn" w języku polskim obrosło wyjątkowo silną frazeologią obraźliwą, jak "100 lat za Murzynami". (...) Po trzecie (w związku z pierwszym i drugim): czarno- i ciemnoskórzy Polacy, w większości przybyli z Afryki w pierwszym lub drugim pokoleniu, oraz mieszkający w Polsce czasowo czarnoskórzy Amerykanie w zdecydowanej większości traktują to słowo jako obraźliwe.
Po czwarte i dla językoznawcy najważniejsze: w wielu kontekstach słowo "Murzyn" było i jest używane niepotrzebnie. Określa nie narodowość ani pochodzenie geograficzne, tylko kolor skóry, a ta cecha podobnie jak kolor włosów, wzrost, typ figury nie musi być istotna w opisie człowieka
- czytamy w opinii członka Rady Języka Polskiego.
Prof. Łaziński zaleca: używajmy słowa "Murzyn" jedynie na prawach historycznego cytatu. Jednocześnie podkreśla, że osoby, które używają tego słowa od lat, będą to robić nadal, wierząc, że rzeczownik ten nie jest nacechowany negatywnie, dlatego nie zachęca, aby poprawiać wszystkich i wszędzie.
"Ponieważ trudno jest zmienić przyzwyczajenia mówiących, ograniczam swoją rekomendację do komunikacji publicznej: mediów, administracji, szkoły. W tych kręgach zresztą omawiane tu słowa i tak są używane coraz rzadziej, ponieważ większość mówiących ma świadomość, że budzą co najmniej kontrowersje" - napisał prof. Łaziński.
