W połowie lipca minister rodziny, pracy i polityki społecznej Marlena Maląg zapowiedziała, że w planach znajduje się wypowiedzenie konwencji antyprzemocowej. Polska ratyfikowała ją w 2015 roku, a zapowiedzi te są potwierdzeniem pojawiających się od jakiegoś czasu plotek.
Najważniejsze zapisy konwencji stambulskiej
W treści konwencji stambulskiej znajduje się kilka istotnych ze społecznego punktu widzenia cytatów. Według krytyków są one najlepszą odpowiedzią na to, dlaczego rząd nie powinien jej wypowiadać.
1. Niniejsza konwencja ma na celu:
a. ochronę kobiet przed wszelkimi formami przemocy oraz zapobieganie, ściganie i eliminację przemocy wobec kobiet i przemocy domowej;
b.przyczynienie się do eliminacji wszelkich form dyskryminacji kobiet oraz wspieranie rzeczywistego równouprawnienia kobiet i mężczyzn, w tym poprzez wzmocnienie pozycji kobiet;
c. stworzenie szeroko zakrojonego planu ramowego, polityk i działań na rzecz ochrony i wsparcia wszystkich ofiar przemocy wobec kobiet i przemocy domowej;
d. zacieśnianie międzynarodowej współpracy mającej na celu likwidację przemocy wobec kobiet i przemocy domowej;
e. zapewnienie wsparcia i pomocy organizacjom i instytucjom władzy wykonawczej w skutecznej współpracy na rzecz wypracowania zintegrowanego podejścia do likwidacji przemocy wobec kobiet i przemocy domowej.
W art. 4 konwencji stambulskiej wspomniane jest, że strony podejmują niezbędne działania prawne i inne, aby promować i chronić prawa wszystkich osób, w szczególności kobiet do wolnego od przemocy życia. Dodatkowo wspomniane jest, że środki te powinny być gwarantowane bez dyskryminacji ze względu na:
- płeć biologiczną,
- płeć kulturowo-społeczną,
- rasę,
- kolor skóry,
- język,
- religię,
- poglądy polityczne i inne,
- pochodzenie narodowe lub społeczne,
- przynależność do mniejszości narodowej,
- własność,
- urodzenie,
- orientację seksualną,
- tożsamość płciową,
- wiek,
- stan zdrowia,
- niepełnosprawność,
- stan cywilny,
- status uchodźcy lub migranta lub inny.
W art. 12 pt.: "Idea niższości kobiet" widnieje, iż strony podejmą działania niezbędne do promowania zmian wzorców społecznych i kulturowych dotyczących zachowania kobiet i mężczyzn w celu wykorzenienia uprzedzeń, zwyczajów, tradycji oraz innych praktyk opartych na idei niższości kobiet lub na stereotypowym modelu roli kobiet i mężczyzn.
Artykuły 13 i 14 dotyczą z kolei edukacji w zakresie ochrony przed przemocą. W treści tych punktów widnieje, że celem tego rodzaju działań jest zwiększenie świadomości oraz zrozumienia różnych przejawów form przemocy objętych zakresem niniejszej Konwencji, ich oddziaływania na dzieci, a także potrzeby zapobiegania przemocy w społeczeństwie.
Pełną treść konwencji stambulskiej można znaleźć pod tym linkiem.
Konwencja stambulska. Treść i odwołania
Konwencja stambulska jest pierwszym prawnie wiążącym instrumentem, który tworzy kompleksowe ramy prawne i podejście do zwalczania przemocy wobec kobiet i koncentruje się na zapobieganiu przemocy domowej, ochronie ofiar i ściganiu oskarżonych. Charakteryzuje przemoc wobec kobiet jako pogwałcenie praw człowieka i formę dyskryminacji (art. 3 (a)). Kraje powinny zachować należytą staranność, zapobiegając przemocy, chroniąc ofiary i ścigając sprawców (art. 5). Konwencja zawiera również definicję płci: dla celów konwencji płeć jest zdefiniowana w art. 3 lit. c) jako "społecznie skonstruowane role, zachowania, działania i atrybuty, które dane społeczeństwo uważa za odpowiednie dla kobiet i mężczyzn”.
Ponadto traktat ustanawia szereg przestępstw określanych jako przemoc wobec kobiet. Państwa, które ratyfikują Konwencję, muszą uznać za przestępstwo kilka przestępstw, w tym:
- przemoc psychiczną (art. 33),
- prześladowanie (art. 34),
- przemoc fizyczną (art. 35);
- przemoc seksualną, w tym gwałt, wyraźnie obejmujący wszelkie akty seksualne związane z przymusem (art. 36),
- przymusowe małżeństwa (art. 37),
- okaleczanie żeńskich narządów płciowych (art. 38),
- przymusową aborcję i sterylizację (art. 39).
Konwencja stanowi, że molestowanie seksualne musi podlegać "sankcjom karnym lub innym sankcjom prawnym” (art. 40). Konwencja zawiera również artykuł dotyczący przestępstw popełnionych w imię tzw. "honoru” (art. 42).
Konwencja stambulska zawiera 81 artykułów podzielonych na 12 rozdziałów, zaś jej struktura jest zgodna ze strukturą ostatnich konwencji Rady Europy. Treść dokumentu opiera się na czterech głównych "modułach": zapobieganiu, ochronie i wsparciu ofiar, ściganiu przestępców oraz zintegrowanej polityce. Każdy obszar przewiduje szereg konkretnych działań.
W preambule przywołano Europejską Konwencję Praw Człowieka, Europejską Kartę Społeczną i Konwencję w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi, a także międzynarodowe traktaty dotyczące praw człowieka ONZ oraz Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego. W artykule 2 Konwencja wskazuje, że postanowienia te będą miały zastosowanie w czasie pokoju, a także w sytuacjach konfliktów zbrojnych z użyciem przemocy wobec kobiet i przemocy domowej.
