Wybory do Parlamentu Europejskiego. Mężowie zaufania. Kim są i jakie są ich zadania?

Wybory do Parlamentu Europejskiego. Mężowie zaufania to osoby, których zadaniem jest obserwacja i czuwanie nad przebiegiem głosowania w lokalach wyborczych. Funkcję tę może pełnić każdy pełnoletni obywatel zgłoszony przez konkretny komitet wyborczy.

Wybory do Parlamentu Europejskiego odbędą się 26 maja. W wielu lokalach wyborczych obecni będą mężowie zaufania lub obserwatorzy społeczni, którzy będą czuwali nad prawidłowym przebiegiem głosowania.

Kim są mężowie zaufania w wyborach do Europarlamentu?

Mężowie zaufania oraz obserwatorzy społeczni to osoby, które mogą być obecne przy pracy komisji wyborczych. Funkcję tę mogą sprawować polscy obywatele, którzy najpóźniej w dniu wyborów będą mieli ukończone 18 lat. Mąż zaufania nie może być pozbawiony praw publicznych ani praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem sądu, nie może być także ubezwłasnowolniony. Ponadto osoby te nie mogą być jednocześnie kandydatami w wyborach, komisarzami wyborczymi, pełnomocnikami wyborczymi, pełnomocnikami finansowymi komitetów wyborczych, członkami komisji wyborczych oraz urzędnikami wyborczymi. W lokalu wyborczym mężowie zaufania muszą nosić identyfikator z imieniem, nazwiskiem, funkcją oraz nazwą reprezentowanego komitetu wyborczego.

Jak można zostać mężem zaufania w wyborach do Europarlamentu?

Mąż zaufania wyznaczany jest przez pełnomocnika wyborczego konkretnego komitetu wyborczego. Osoby te kierowane są później do wojewódzkich, powiatowych, gminnych i obwodowych komisji wyborczych. Każdy komitet może wyznaczyć swojego męża zaufania w każdym okręgu lub tylko w ich części - w zależności od tego, w jakich okręgach wystawione zostały listy kandydatów. Aby zostać mężem zaufania należy zgłosić się do wybranego przez siebie komitetu wyborczego partii startującej w wyborach do Parlamentu Europejskiego. 

Kontrolę wyborów mogą przeprowadzać także obserwatorzy społeczni, którzy muszą spełniać te same wymogi, co mężowie zaufania. Zgłaszani są oni przez zarejestrowane w Polsce stowarzyszenia i fundacje walczące o przestrzeganie demokracji, praw obywatelskich lub skupionych na rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.

Jakie są obowiązki mężów zaufania podczas wyborów do Europarlamentu?

Najważniejszym obowiązkiem mężów zaufania jest ich obecność podczas wszystkich czynnościach komisji od rozpoczęcia do zakończenia jej prac, a więc także podczas ustalania wyników głosowania i sporządzania protokołów. Później przysługuje im także prawo do kontroli przewożenia i przekazania protokołu komisji wyborczej wyższego stopnia. Mogą także zgłaszać swoje uwagi i zastrzeżenia dotyczące prac komisji oraz poprosić o kopię protokołu głosowania.

Zgodnie z przepisami Kodeksu wyborczego mężowie zaufania mogą rejestrować czynności obwodowych komisji wyborczych ale tylko do rozpoczęcia głosowania i od zamknięcia lokalu do podpisania protokołu wyborczego. Nie mogą więc rejestrować samego głosowania i wyborców, a także udostępniać nagranych materiałów w internecie.

Mężowie zaufania nie mogą naruszać tajności wyborów i pomagać wyborcom w głosowaniu (nawet wyjaśniając im zasady głosowania). Mężowie zaufania mogą być obecni podczas liczenia głosów, ale sami nie mogą ich zliczać ani przeglądać kart głosowania.