Autorzy reportażu "Dowód w sprawie oskórowanej studentki" twierdzą, że dotarli do materiałów, z których wynika, że ciągle nie znaleziono niepodważalnego dowodu przesądzającego o winie Roberta J. Mężczyzna od półtora roku przebywa w więzieniu, a jego rodzina i obrońcy twierdzą, że został on zatrzymany niesłusznie. Przypomnijmy, że Katarzyna Z. studentka z Krakowa została zamordowana i oskórowana, a jej szczątki wyłowiono z Wisły w 1999 roku. Do dziś nie wiadomo jak doszło do zbrodni. Półtora roku temu media obiegła wiadomość o tym, że śledczy zatrzymali domniemanego sprawcę, czyli właśnie Roberta J. Fakty dotyczące sposobu prowadzenia śledztwa, które ujawnia Superwizjer TVN są co najmniej zaskakujące.
Media pisały, że znaleziono ślady biologiczne, które po latach doprowadziły do zatrzymania rzekomego sprawcy, czyli Roberta J. To wydaje się bardzo mocny dowód w sprawie. Co wzbudziło waszą wątpliwość?
Michał Fuja, reporter Superwizjera TVN: Ślady biologiczne to według prokuratury włosy, które znaleziono pod wanną Roberta J. Chodzi dokładnie o dwa krótkie włosy z uda. Z wypowiedzi medialnych zarówno prokuratury, jak i pełnomocnika Katarzyny Z. wynika, że prawdopodobieństwo graniczy niemal z pewnością, że należały one do poszkodowanej. Tak to jest przedstawiane.
Nas zaczęło zastanawiać, czy to jest w ogóle możliwe, żeby badanie włosów dawało tak wysokie prawdopodobieństwo, bo oznaczałoby to, że nagle mamy koronny dowód w sprawie po 20 latach. To znaczyłoby, że prokuratura ma potwierdzenie tego, że ofiara była w domu podejrzanego, czemu on sam kategorycznie zaprzeczał.
I na podstawie tych informacji prokuratura zdecydowała się w październiku 2017 roku zatrzymać Roberta J.?
Łukasz Frątczak, reporter Superwizjera TVN: Nie. Właśnie to jest arcyciekawe. Prokuratura zatrzymuje Roberta J. w październiku 2017 roku. I to jest pytanie otwarte do tej pory, czy miała wtedy jakiekolwiek dowody, że Robert J. jest sprawcą tego morderstwa? Naszym zdaniem takich dowodów nie było. Mało tego, prokuratura do dziś nie jest w stanie powiedzieć, co się stało z Katarzyną Z. Nie jest w stanie powiedzieć jak została zamordowana, przez kogo, gdzie, w jaki dokładnie sposób, a przede wszystkim, jaki Robert J. miałby mieć motyw.
Tym większą tajemnicą jest dla nas, dlaczego Robert J. został wtedy zatrzymany. Dopiero po spektakularnym zatrzymaniu ekipa policyjna weszła do mieszkania Roberta J. i dosłownie je wypatroszyła. Wszystko zostało zerwane, przeszukane i po roku poszukiwań okazało się, że dwa krótkie włoski, znalezione pod wanną w łazience J., miały należeć do Katarzyny Z.
Dlaczego mówicie, że "miały należeć do Katarzyny Z."? To jest bardzo poważna wątpliwość skierowana w stronę prokuratury, więc powinniście mieć naprawdę mocne argumenty.
Michał Fuja: Przyjrzeliśmy się jakie badanie wykonał biegły, któremu prokuratura zleciła wykonanie opinii w tej sprawie. Okazało się, że to nie było badanie DNA jakiego byśmy się spodziewali w procesie karnym, tylko badanie morfologiczno-porównawcze włosa, czyli badanie, gdzie biegła pod mikroskopem obejrzała dosyć krótkie włosy i porównała je prawdopodobnie z włosami Katarzyny Z.
Celowo używam słowa prawdopodobnie, bo pojawia się pytanie skąd wzięły się podobne włosy z uda do porównania w badaniu. Czy takie włosy w ogóle istniały? A może pobrano je z nogi ofiary, która została wyłowiona z Wisły kilka tygodni po zabójstwie? Nietrudno się domyślić, że takie włosy zmieniłyby swoje właściwości fizyczne. Jednak biegła porównując kilka charakterystyk tych dwóch włosów spod wanny z innymi przekazanymi jej włosami stwierdziła, że są one niemal identyczne. Innymi słowy że włosy, które zostały znalezione pod wanną Roberta J. niemal na pewno należały według niej do Katarzyny Z.
Łukasz Frątczak: Pod mikroskopem po prostu nie da się stwierdzić, czy włos należał do danej osoby.
Michał Fuja: Kiedy chcieliśmy potwierdzić wyniki tych badań u innych ekspertów, okazało się, że wszyscy złapali się za głowy. Według nich takie badania nie są badaniami, które mogą stanowić dowód w procesie karnym. To są badania, dzięki którym dokonuje się pewnej selekcji, podzielenia materiału zebranego na miejscu zdarzenia, czy to są włosy z głowy, czy z innej części ciała, czy może sierść albo włókna tkaniny. Dopiero później stwierdza się, że ta część włosów powinna być poddana badaniom DNA.
To dlaczego prokuratura nie robi badania DNA? Udało wam się to ustalić? Może jest jakiś powód?
Łukasz Frątczak: I to jest bardzo dobre pytanie.
Michał Fuja: Zapytaliśmy o to prokuratora. Stwierdził on, że po pierwsze biegli, którzy nie zgadzają się z opinią ekspertki z Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, nie są fachowcami. A po drugie boi się po prostu zniszczenia tych dowodów. Jak wiemy badanie DNA niszczy materiał dowodowy, ale jednocześnie wynik tego badania daje pewność, która może zostać wyrażona w procentach.
Wynik badania DNA, w przeciwieństwie do badania morfologicznego, może być dowodem w sprawie. Poza tym argument, że badanie zniszczy dowód jest według ekspertów zupełnie nietrafiony. Kiedy na przykład na ofierze gwałtu odnajduje się ślady biologiczne, które mogą należeć do sprawcy, po prostu się je bada i próbuje ustalić profil DNA. Nikt nie chowa tego dowodu do szuflady z obawy przed jego zniszczeniem.
W swoim materiale pokazujecie, że w Stanach Zjednoczonych wyroki na podstawie badania morfologicznego włosów są dziś wielokrotnie uchylane.
Michał Fuja: To był bardzo ważny wątek w pracy nad tym materiałem, że ta wiedza do Polski nie dotarła, a w Stanach już od dziesięciu lat wszystkie czołowe ośrodki naukowe, nawet FBI sugerują, że czas wycofać się z tych badań. Zbyt wiele osób skazano niewinnie, łącznie z karą śmierci.
Jak twierdzicie, brakuje badania DNA, ale jednocześnie prokuratura prowadzi kolejne etapy tego śledztwa. Szuka dowodów. Niektóre fakty, które ujawniacie w swoim materiale są szokujące.
Łukasz Frątczak: Ja odnoszę wrażenie, że prokurator prowadzi kolejne eksperymenty, doświadczenia, zasięga kolejnych opinii po to tylko, żeby prowadzić to śledztwo. W tej sprawie zlecono już setki opinii. Zostało przebadane dosłownie wszystko. Podam taki przykład: na fragmencie skóry, który został wyłowiony z Wisły znaleziono igły sosny zwyczajnej. Nie jest to zbyt zaskakujące ponieważ w Wiśle pływa dosłownie wszystko. Prokurator jednak zlecił policjantom zebranie po 10 igieł z każdego drzewa iglastego w kilku miejscach w Krakowie np. z wszystkich drzew iglastych na terenie szpitala przy Kopernika 12 i dodatkowo wszystkich innych w promieniu 100 metrów od tej nieruchomości. Każde drzewo musiało być przy tym sfotografowane, zmierzony pień dokładnie na wysokości metra od gruntu oraz opisane i zlokalizowane przy użyciu współrzędnych GPS.
W podobny sposób zbierano również larwy owadów, czy nawet skrzydełka zdechłych much. Matka Roberta opowiadała mi, że w ostatnim czasie wzięto od niej nawet używaną bieliznę. Po 20 latach od zabójstwa Katarzyny Z. Po co? Nie wiem co jeszcze nie zostało przebadane.
Michał Fuja: Żeby to powiedzieć obrazowo, przytoczę historię z Instytutu Ekspertyz Sądowych. Jeden z doświadczonych ekspertów, któremu dostarczono materiał do badań powiedział prokuratorowi, że musiałby pracować dwa razy tyle ile pracuje dotychczas, żeby zbadać to, co dostarczył prokurator.
Robert J. od wielu miesięcy siedzi w więzieniu i nie ma aktu oskarżenia. Prokurator postawił jednak zarzuty.
Łukasz Frątczak: Moim zdaniem gdyby prokurator chciał dzisiaj sformułować akt oskarżenia, to musiałby w nim napisać: w niewyjaśnionych bliżej okolicznościach, w niewyjaśnionym bliżej miejscu, w nieznany bliżej sposób Robert J. zamordował Katarzynę Z., a jedynym dowodem byłoby głębokie przekonanie śledczych, że tak właśnie było. My nie znamy odpowiedzi na podstawowe pytania w tej sprawie, to jak możemy mówić o kierowaniu do sądu aktu oskarżenia? Prokurator się zarzeka, że wyśle ten akt oskarżenia we wrześniu, o ile spłyną wyniki z wszystkich opinii jakie zlecił. Myślę, że już teraz możemy powiedzieć, że nie spłyną, bo tych opinii jest tyle, że nie ma takiej możliwości.
W swoim reportażu twierdzicie też, że Robert J. był przez lata śledzony przez policję, zanim trafił do aresztu. Po co?
Michał Fuja: My to nazywamy wprost inwigilowaniem, bo Robert J. był jednym z podejrzanych w różnych okresach tego śledztwa. Został zatrzymany już krótko po tym, jak doszło do zabójstwa Katarzyny Z. Doszliśmy do tego, że prawdopodobnie kilka lat wcześniej sam zgłosił się na policję przyznając się do ekshibicjonizmu. A ponieważ śledczy szukali sprawcy, który mógłby być jakimś dewiantem seksualnym uznali, że to może być on. Ta inwigilacja Roberta J. trwała latami. On na chwilę przestawał być podejrzanym, bo nagle śledczy trafiali na kogoś innego. Wśród podejrzanych byli m.in. hipis z giełdy płytowej, pracownik krakowskiego ZOO, znany hodowca gadów, nauczyciel akademicki.
Łukasz Frątczak: Tych podejrzewanych osób w czasie śledztwa było wielu. Za każdym razem jak policja dochodziła do wniosku, że to był fałszywy trop, lub gdy podejrzany umierał, wracano do Roberta J.
Ale dlaczego? Może mieli podstawy?
Michał Fuja: Robert J. był wygodnym podejrzanym, bo nie jest tajemnicą, że miał problemy psychiczne. On sam po tym, gdy został wypuszczony po przesłuchaniach 20 lat temu, nie miał problemów z tym, żeby przyznać się znajomym, czy fryzjerce, że jest osobą typowaną przez policję na zabójcę. Ta jego otwartość może dziwić, ale relacje bliskich sugerują, że on bardzo się tą sprawą przejął, żył nią. Potem wielokrotne przesłuchiwanie tych znajomych, którzy potwierdzali jego słowa i umieszczanie tego w zeznaniach powodowało natłok informacji w aktach śledztwa, że on się z tym niejako identyfikował.
Łukasz Frątczak: Narastała ta fala spekulacji, co według mnie sprawiło, że później w samych świadkach pojawiało się takie przekonanie. Z tych przesłuchań wynika, że świadkowie często dodawali coś od siebie, a często były to rzeczy, których dowiadywali się z mediów. A twardych dowodów de facto nie ma.
Michał Fuja: Dochodzimy do punktu wyjścia. Informacje wypuszczane do mediów można z jednej strony uznać za jakąś taktykę procesową w trudnym śledztwie, ale z drugiej strony jeśli próbuje się nas wykorzystać, żebyśmy przekazali opinii publicznej, że te włosy znalezione w łazience są stuprocentowym dowodem na udział Roberta J. w sprawie, to jest to jakaś manipulacja. Jeżeli chce się zmanipulować nas, to chce się też zmanipulować opinię publiczną.
Po co?
Michał Fuja: Czy robi się to, żeby publicznie osądzić tego człowieka, żeby wszyscy myśleli, że jest on winny zanim sąd zacznie orzekać w tej sprawie? Na to pytanie jeszcze nie znamy odpowiedzi, bo prokurator ich unika.
Pytanie, które wprost nasuwa się po obejrzeniu tego reportażu. Czy według was Robert J. jest niewinny?
Łukasz Frątczak: To czy on jest winny, czy nie, powinien ocenić sąd. Dla nas najważniejsze jest to, czy są wystarczające dowody na to, żeby trzymać człowieka w areszcie. Nie! Nie ma takich dowodów.
Michał Fuja: Dla nas kluczowe jest to jak prowadzone jest to śledztwo. To jak zlecane są kolejne opinie często wykluczające się. To jak bezcelowo naszym zdaniem przeprowadza się niektóre eksperymenty procesowe i jak uzupełnienia się opinie pod tezy śledztwa. Lub przesłuchuje się tych samych świadków, a oni karmieni informacjami ze śledztwa z mediów dopowiadają kolejne informacje i wątki, które pasują do zatrzymanego.
Łukasz Frątczak: Prokurator zlecał dla przykładu opinie różnym ośrodkom badawczym, dopóki część ekspertów nie napisała, że obrażenia na nodze mogły powstać na skutek ciosów wykorzystywanych w sztukach walki. Ponieważ Robert J. trenował karate, to wszystko idealnie się wpasowało. Jest jednak szereg opinii sugerujących, że obrażenia nogi są charakterystyczne dla upadku z dużej wysokości lub wypadku komunikacyjnego.
Ujawniacie też w jaki sposób Robert J. jest traktowany w więzieniu.
Michał Fuja: Pierwsze co nam się nasunęło na myśl, kiedy zobaczyliśmy Roberta J. doprowadzanego na przesłuchanie, to Guantanamo. Pomarańczowy drelich, długa broda, długie włosy. Później dowiadywaliśmy się od rodziny Roberta, że on pokonał już ponad 17 tysięcy kilometrów jeżdżąc na różne badania. Z jego ciała wyrwano sto kilkadziesiąt włosów do ekspertyzy. Badano także jego prącie. Nie wiemy, dokąd to zmierza.
Łukasz Frątczak: Z naszych informacji wynika, że badano na przykład erekcję Roberta J. Dlaczego? Ponieważ uznano, że morderstwo mogło mieć seksualne tło. Śledczy postawili tezę, że sprawca mógł mieć problemy z erekcją. Badanie polegało najprawdopodobniej na wstrzykiwaniu mu środków farmakologicznych w prącie. Myśmy się zastanawiali jaki jest sens takiego badania. Kiedy dowiedzieliśmy się, że prokurator podpierał się opinią prof. Starowicza, spotkaliśmy się z profesorem. Okazało się, że on sam nie widzi w tym sensu, bo nie ma badania, które potrafiłoby określić, czy ktoś miał problemy z erekcją 20 lat temu.
Wyciągacie na światło dzienne poważne wątpliwości. Czy sama prokuratura zareagowała jakoś na wasze dziennikarskie śledztwo? Czy są jakieś wnioski?
Michał Fuja: Prokuratura wypuszcza informacje wtedy, kiedy jej pasuje i kiedy ma w tym cel. Na pytania odpowiada niechętnie, najlepiej przez pełnomocnika matki Katarzyny Z. Zapytaliśmy na przykład jakie są koszty śledztwa, bo według naszych informacji urosły one do niebotycznych rozmiarów. Obiecano nam podanie tych kwot, ale ostatecznie dostaliśmy informację, że zostaną one ujawnione dopiero w akcie oskarżenia.
Łukasz Frątczak: Na razie jest to tajemnicą, jak wszystko w tym śledztwie. Nawet obrońca i sędziowie nie znają całego materiału dowodowego. Mijają dwa lata, karty na stół. Jak prokuratura ma dowód, który świadczy o winie Roberta J., to niech go pokaże. Michał dobrze powiedział, Robert J. jest bardzo łatwym celem. Jest samotnikiem, ma tylko starych rodziców i nikogo, kto się za nim wstawi.
* Michał Fuja i Łukasz Frątczak autorzy reportażu Superwizjer TVN, „Dowód w sprawie oskórowanej studentki”.
![Donald Trump trzymał tajne dokumenty w toalecie [ZDJĘCIA]](https://bi.im-g.pl/im/c9/78/1c/z29855177II.jpg)
![Topór, kominiarki i narkotyki. Sprawcy napadu zatrzymani [WIDEO]](https://bi.im-g.pl/im/4a/78/1c/z29855050II.jpg)
