Środa popielcowa to święto ruchome, które wypada zazwyczaj miedzy 5 lutego a 10 marca. W tym roku przypada w walentynki 2018, co może nieco utrudnić plany niektórych chrześcijan.
Popielec rozpoczyna Wielki Post, który nawiązuje do 40-dniowego postu Jezusa na pustyni, gdzie przebywał "czterdzieści dni, kuszony przez szatana i był ze zwierzętami, aniołowie zaś Mu służyli". Między Popielcem a Wielkim Czwartkiem są dokładnie 44 dni.
Środa popielcowa charakteryzuje się postem ścisłym, który jest jakościowy i ilościowy. Oznacza to, że w ciągu dnia można zjeść maksymalnie trzy posiłki, w tym jeden do syta. Należy również pamiętać, że w ten dzień nie można spożywać mięsa, zatem w tym roku gorliwi katolicy powinni przełożyć kolację z ukochaną osobą na inny dzień. Tu dyspensy nie ma, chyba że zw względu na wiek. Post nie obowiązuje małych dzieci i osób po 60 roku życia.
Dzień zakochanych można, a nawet trzeba celebrować we wtorek, czyli w jego wigilię - radzi ksiądz Lech Łuba, proboszcz parafii w Suwałkach.
W rozmowie z gazetą "Współczesną" duchowny nie potępia święta, kojarzonego na co dzień z komercją. Przypomina, że patronem tego dnia jest św. Walenty i nawet radzi sprawić ukochanej osobie miłą niespodziankę.
W Kościele katolickim głowy wiernych są posypywane popiołem. Kapłan w tym czasie wypowiada znamienne słowa
Z prochu powstałeś, w proch się obrócisz
lub „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” (Mk 1,15).
Sama tradycja wywodzi się z judaizmu i miała symbolizować pokorę i pokutę za popełnione grzechy. Obecnie jest to symbol przygotowania się do Wielkiego Postu, który zapowiada święta wielkanocne.
Nie każdy jednak wie, że sam popiół powstaje ze spalonych palm z ubiegłorocznej Niedzieli Palmowej, a rytuał został wprowadzony w XI wieku przez papieża Urbana II. Co więcej, w niektórych rejonach Polski istniał również obyczaj posypywania popiołem pola, co miało wywołać urodzaj w nadchodzących plonach.
Nie można również zapomnieć o tym, że Wielki Post kultywowany jest także w innych odłamach chrześcijaństwa. Na przykład u prawosławnych i grekokatolików post zaczyna się od tak zwanego Czystego Poniedziałku i Czystego Wtorku. Z kolei protestanci obchodzą czas pasyjny, w którym główną uwagę przykłada się do refleksji i duchowego przeżywania.