15 października w Polsce mają odbyć się w tym samym czasie wybory parlamentarne i referendum. Polacy mają odpowiedzieć na cztery pytania:
Na grafikach, na których PiS przedstawił pytania, iksem zaznaczone były odpowiedzi "NIE", co w wyraźny sposób sugeruje odbiorcom, która odpowiedź jest "właściwa".
Okazuje się jednak, że pomysł łączenia wyborów z referendum nie jest nowy. W 2022 roku taka sytuacja miała miejsce na Węgrzech. Wówczas rządzący Fidesz zadał Węgrom cztery pytania:
Pytania te miały straszyć osobami LGBT. - One od razu miały w sobie pewną sugestię. Na przykład: czy jesteś za tym, żeby można było edukować dzieci bez zgody rodziców. Wiadomo, że każdy rodzic konserwatywny powiedziałby "nie" - powiedziała na antenie TVN24 doktor Małgorzata Bonikowska, prezeska ośrodka THINKTANK i Centrum Stosunków Międzynarodowych, członkini Team Europe.
Żadne z pytań nie osiągnęło wymaganego progu 50 proc. zarejestrowanych ważnych głosów. Jednak Fideszowi z Viktorem Orbanem na czele udało się utrzymać u władzy. Wówczas partia ta otrzymała 54 proc. głosów. Opozycja natomiast dostała 34 proc. Koszt referendum wyniósł równowartość 90 mln złotych.
Wcześniej, w 2016 roku (dwa lata przed wyborami parlamentarnymi), na Węgrzech zorganizowane zostało referendum ws. migrantów. Pytanie brzmiało: "Czy chce pan/pani, aby Unia Europejska mogła bez zgody parlamentu węgierskiego decydować o obowiązkowym osiedlaniu na Węgrzech osób obywatelstwa innego niż węgierskie?". Wynik tamtego głosowania było nieważny, bo choć 98 proc. głosujących wybrało odpowiedź "nie", to udział wzięło tylko 40 proc. uprawnionych.
Mimo tego Viktor Orban ogłosił sukces. - Bruksela będzie musiała podjąć ważną decyzję, teraz ich kolej. Unia Europejska jest wspólnotą demokratyczną. Dziś w jednym z państw członkowskich 98 procent biorących udział w referendum stwierdziło, że nie zgadza się z intencjami Brukseli - powiedział.
Tamto głosowanie odbyło się w momencie, kiedy nowi migranci nie napływali już na Węgry. Na granicy z Serbią i Chorwacją został bowiem wybudowany płot.