Na krótkiej liście znalazła się jedna osoba i dwie organizacje. To Aleś Białacki - białoruski działacz społeczny, obrońca praw człowieka, dyrektor Centrum Obrony Praw Człowieka "Wiosna", a także organizacja praw człowieka Memoriał z Rosji oraz ukraińska organizacja praw człowieka Centrum Wolności Obywatelskich (Center for Civil Liberties).
- Pokojowa Nagroda Nobla to nic innego, jak społeczeństwo informacyjne w swoich ojczyznach. Przez lata laureaci promowali prawo krytyki władzy i chroniły fundamentalne prawa swoich obywateli - tłumaczyła szefowa Komitetu Noblowskiego, Berit Reiss-Andersen. Podkreślono także, że zarówno Aleś Białacki, jak i rosyjska i ukraińska organizacja, poczyniły niezwykły wysiłek, by dokumentować zbrodnie wojenne, naruszenie praw człowieka i naruszenia władzy.
"Wszyscy laureaci, pokazali wagę społeczeństwa informacyjnego dla pokoju i demokracji" - zaznaczono.
Pokojowa Nagroda Nobla 2022. Kim są laureaci?
Aleś Białacki - to białoruski działacz społeczny, polityk i obrońca praw człowieka. Kieruje Centrum Obrony Praw Człowieka "Wiosna", to wiceprzewodniczący Międzynarodowej Federacji Praw Człowieka; honorowy obywatel miasta Genui.
Organizacja praw człowieka Memoriał z Rosji - to działająca od 1989 roku, niezależna organizacja zajmująca się dokumentowaniem i upowszechnianiem wiedzy o ofiarach represji komunistycznych oraz ochroną praw człowieka w Rosji i krajach byłego ZSRR.
Centrum Wolności Obywatelskich (Center for Civil Liberties) - to ukraińska organizacja, zajmująca się ochroną praw człowieka. Działa od 2017 roku koncentruje się na wolnościach obywatelskich, kwestiach gospodarczych i edukacji.
Potrójny pokojowy Nobel. Po raz trzeci w historii
Potrójnego pokojowego Nobla przyznano po raz trzeci w historii. W 1994 roku Nobla za wysiłki na rzecz pokoju na Bliskim Wschodzie otrzymali Szimon Peres, Icchak Rabin i Jasir Arafat. Z kolei w 2011 roku za pokojową walkę o bezpieczeństwo kobiet i o prawo kobiet do pełnego uczestnictwa w budowaniu pokoju nagrodzono prezydentka Liberii Ellen Johnson-Sirleaf, organizatorka Masowej Akcji Kobiet Liberii na rzecz Pokoju Leymah Gbowee i jemeńska działaczka Tawakkul Karman.
Nominowanych do tego wyróżnienia w 2022 roku było 343 kandydatów. 251 z nich to osoby fizyczne, a 92 to organizacje. Nie wiadomo jednak ani kim są nominowani, ani kto ich nominował. Norweski Komitet Noblowski zastrzega sobie prawo do trzymania tych informacji w tajemnicy przez 50 lat. Zgłoszenia przyjmowane były według regulaminu do końca stycznia 2022, a więc przed wybuchem wojny.
Wśród typowanych przez media kandydatów do tegorocznej nagrody byli: sir David Attenborough - brytyjski biolog i popularyzator wiedzy o przyrodzie, ukraiński prezydent Wołodymyr Zełenski czy papież Franciszek.
Więcej najnowszych informacji przeczytasz na stronie głównej Gazeta.pl.
Pokojowy Nobel. Kto dostawał nagrodę w poprzednich latach?
Laureatami ubiegłorocznej Pokojowej Nagrody Nobla zostało dwoje dziennikarzy: Maria Ressa z Filipin, współzałożycielka informacyjnego portalu Rappler, i Dmitrij Muratow, redaktor naczelny "Nowoj Gaziety" z Rosji. Norweski Komitet Noblowski przyznał to wyróżnienie w uznaniu ich wysiłków "na rzecz ochrony wolności słowa, która jest warunkiem koniecznym demokracji i trwałego pokoju". Po agresji Rosji na Ukrainę Dmitrij Muratow przekazał swój medal noblowski na licytację i uzyskane tą drogą fundusze - 103,5 miliona dolarów - przeznaczył na program UNICEF na rzecz pomocy ukraińskim dzieciom, które musiały uciekać przed wojną.
Pokojową Nagrodę Nobla w roku 2020 przyznano agencji ONZ - Światowemu Programowi Żywnościowemu, największej organizacji humanitarnej świata, powołanej w latach 60., do zwalczania globalnego głodu. Została uhonorowana za "podejmowanie wysiłków na rzecz walki z głodem, wkład w poprawę warunków życiowych na obszarach, gdzie toczy się wojna, oraz za bycie siłą napędową działań, które zapobiegają używaniu głodu jako broni podczas wojen i konfliktów".
Pokojowy Nobel jest przyznawany od 1901 roku i stanowi wyraz najwyższego uznania dla osób i organizacji, działających na rzecz pokoju. Uroczyste wręczenie odbywa się zawsze 10 grudnia w Oslo.
W przeciwieństwie do wyróżnień w pozostałych dziedzinach, Pokojową Nagrodę Nobla przyznaje nie instytucja szwedzka, a Norweski Komitet Noblowski, złożony z pięciu członków powoływanych przez Storting, tamtejszy parlament.
Dotychczas Pokojowa Nagroda Nobla została wręczona 102 razy, przy czym dwukrotnie wyróżnione zostały trzy osoby - w 1994 i 2011 roku, 31 razy nagrodę odebrało dwoje laureatów, a 69 razy wyróżniono jedną osobę lub organizację. Nagrodą uhonorowano łącznie 137 osób i organizacji, w tym 109 to laureaci indywidualni, a 28 to organizacje. Warto wiedzieć, że de facto zostało wyróżnionych 25 organizacji, gdyż Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża otrzymał Nobla trzykrotnie, a Urząd Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców - dwukrotnie.
W gronie pokojowych noblistów znajduje się Lech Wałęsa. Otrzymał wyróżnienie w 1983 roku jako przywódca "Solidarności". Ponieważ obawiał się trudności czynionych mu przez władze komunistyczne w powrocie do kraju, nagrodę odebrała za niego żona - Danuta Wałęsa.
