USA. Sąd Najwyższy uchylił wyrok Roe vs. Wade. To oznacza zakaz aborcji dla milionów Amerykanek

Większością 5 do 3 Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych uchylił wyrok w sprawie Roe vs. Wade, który niemal 50 lat temu zalegalizował aborcję. Gubernatorzy konserwatywnych stanów ogłosili wprowadzenie zakazu aborcji ze skutkiem natychmiastowym.

Sąd Najwyższy rozpatrywał prawo stanu Missisipi, które zakazuje aborcji od 15 tygodnia ciąży - około 2 miesięcy wcześniej niż zezwalał precedensowy wyrok w sprawie Roe v. Wade. Konserwatywna większość sędziów orzekła legalność przepisów z Missisipi, uznając za błędną decyzję z 1973 roku.

"Konstytucja nie odnosi się do aborcji i nie jest ona chroniona domyślnie żadnym przepisem konstytucyjnym" - uzasadnił sędzia Samuel Alito wskazując, że regulacje dotyczące aborcji należą do organów politycznych, a nie do sądów. Jak informuje CNN, opinia Sądu Najwyższego jest niemal identyczna do tej, która - jako szkic - wyciekła z sądu na początku maja. 

Chociaż sprawa przed Sądem Najwyższym dotyczyła zakazu przerwania ciąży po 15 tygodniu, uchylenie wyroku Roe vs Wade daje parlamentom stanowym swobodę w regulowaniu lub zakazywaniu aborcji według własnego uznania.

Pod orzeczeniem podpisało się pięcioro sędziów - Clarence Thomas, Samuel Alito, Neil Gorsuch, Brett Kavanaugh i Amy Coney Barrett. Ostatnia trójka była nominowana na stanowiska przez Donalda Trumpa.  

Amerykanie przeciwko zakazowi aborcji

"Wyrok Roe vs. Wade był skandalicznie zły od samego początku" - napisał Alito. "Uzasadnienie było bardzo słabe, a decyzja miała szkodliwe konsekwencje. Była też daleka od wprowadzenia narodowej zgody na temat aborcji - tylko zaogniła debatę i pogłębiła różnice" - napisał. Dokładnie te same słowa znalazły się w szkicu z ubiegłego miesiąca.

Decyzja konserwatywnych sędziów z pewnością nie wprowadzi narodowej zgody, bo Amerykanie zdecydowanie sprzeciwiają się obaleniu Roe vs. Wade. W sondażu CNN z maja, po tym jak szkic opinii wyciekł z SN, przeciwko obaleniu Roe vs. Wade opowiedziało się 66 proc. osób. W sondażach CNN od 1989 roku poparcie dla unieważnienia wyroku nie wzrosło powyżej 36 proc.

Co dalej? Zakaz lub bardzo restrykcyjne prawo w 26 stanach

Decyzja Sądu Najwyższego oznacza, że decyzja o prawie do aborcji spada na poszczególne stany. Z danych Instytutu Guttmachera wynika, że 22 stany wprowadziły już prawo, które natychmiast po wejściu wyroku SN w życie, całkowicie zakaże przerywania ciąży lub pozostawi jedynie fasadową dostępność, jak np. w Teksasie czy Georgii, gdzie aborcja jest dozwolona do szóstego tygodnia, kiedy większość kobiet nie wie jeszcze, że jest w ciąży. Badacze prognozują, że do zakazu dołączą jeszcze cztery inne stany. 

Stany, w których prawdopodobnie zakazana zostanie aborcja user:Zntrip, GPL , via Wikimedia Commons

Całkowity zakaz lub bardzo restrykcyjne prawo aborcyjne będą więc obowiązywały w 26 stanach i dotknie to ok. 40 milionów Amerykanek, 58 proc. osób w wieku rozrodczym. 

W kolejce zakaz antykoncepcji i małżeństw jednopłciowych?

Zdanie odrębne złożyli sędziowie Stephen Breyer, Sonia Sotomayor i Elena Kagan. "Z żalem wobec tego sądu, ale przede wszystkim wielu milionów Amerykanek, które straciły dziś fundamentalne, konstytucyjne zabezpieczenie - sprzeciwiamy się" - czytamy w ich stanowisku. 

Sędziowie ostrzegli, że "większość jeszcze nie skończyła" i należy spodziewać się, że na celowniku jest już zakaz antykoncepcji i prawo par jednopłciowych do zawierania związków małżeńskich. Autor opinii większości twierdzi - w odniesieniu do zdania odrębnego - że temat antykoncepcji i równości małżeńskiej są zupełnie inne od tematu aborcji, bo tylko w tym ostatnim mowa o "potencjalnym życiu". 

Zapewnieniom Alito zaprzecza inny konserwatywny sędzia - Clarence Thomas, który wprost wezwał do ponownego rozpatrzenia orzeczeń znoszących: ograniczenia dostępu do środków antykoncepcyjnych, zakaz kontaktów seksualnych między osobami tej samej płci i zakaz zawierania małżeństw przez osoby tej samej płci. 

Prezes Sądu Najwyższego sędzia John Robert złożył z kolei osobną opinię - by Roe vs. Wade nie uchylać, ale zakazać aborcji po 15 tygodniu.

Czytaj więcej na temat Roe vs. Wade:

• Sędzia SN ws. zakazu aborcji: "Nauczcie się z tym żyć". Zapomniał, jak jego żona kwestionowała wybory?
• Co łączy zakaz aborcji z procesami czarownic? Popierał je prawnik, na którego powołuje się Sąd Najwyższy
• To on zdecyduje o prawie do aborcji w USA. Sędzia-polityk, oskarżany o molestowanie, mąż lobbystki
• Amerykanie wściekli na senatorkę. Zarzekała się, że sędzia nie poprze zakazu aborcji. A on poparł
• "Jane Doe" wywalczyła aborcję, a potem zapłacono jej, by zmieniła zdanie
• Tak przerywano ciąże przed Roe vs. Wade. Ciało Gerri było symbolem zakazu aborcji