Joe Biden 16 marca został zapytany przez dziennikarkę telewizji Fox News, Jacqui Heinrich, czy jest gotów nazwać Władimira Putina zbrodniarzem wojennym. Amerykański prezydent wyraźnie się zawahał. Najpierw odpowiedział "nie", ale po chwili ponownie zwrócił się do dziennikarki i sprostował:
Uważam, że jest zbrodniarzem wojennym.
Jeszcze 28 lutego, cztery dni po agresji rosyjskiej na terytorium Ukrainy, prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego Karim Khan zapowiedział, że rozpoczyna postępowanie ws. wojny w Ukrainie. Dodał, że istnieją uzasadnione podstawy, aby sądzić, że zarówno zbrodnie wojenne, jak i zbrodnie przeciwko ludzkości były popełniane na Ukrainie od 2014 roku. Trybunał jest uprawniony do sądzenia osób fizycznych, a nie państw.
)
Zbrodnie wojenne to ciężkie naruszenia prawa i zwyczajów wojennych, zwłaszcza popełniane w ramach ogólnego planu politycznego i mające charakter powszechny. Strona ukraińska niejednokrotnie dostarczała dowodów na to, że do takich aktów agresji od 24 lutego dochodziło, m.in. bombardowane są domy, centra handlowe w Kijowie, dom seniora w Kreminnej czy szkoła artystyczna w Muriapolu, która służyła za schron dla ludności cywilnej. Rosja nadal zaprzecza, by atakowała cywilów.
W przypadku większości zarzutów trzeba udowodnić zamiar
Reporterzy agencji Reuters Jacqueline Thompsen i Mike Scarcella pokusili się o sprawdzenie, jak trudne byłoby osądzenie Władimira Putina i innych osób podejmujących decyzje po rosyjskiej stronie za zbrodnie wojenne. Z ich analizy wynika, że bardzo trudne. Eksperci, z którymi rozmawiali dziennikarze, zwracają uwagę, że ani Rosja, ani Ukraina, nie są członkami Międzynarodowego Trybunału Karnego.
Więcej informacji o sytuacji w Ukrainie znajdziesz na stronie głównej Gazeta.pl
MTK powstał na podstawie przyjętego 17 lipca 1998 roku Statutu Rzymskiego, a w listopadzie 2016 roku Rosja ogłosiła, że zrywa stosunki z MTK, wycofując swój podpis z traktatu założycielskiego - na podstawie dekretu Putina. Ale Ukraina wyraziła zgodę na zbadanie rzekomych okrucieństw na swoim terytorium, które miały miejsce od aneksji Krymu przez Rosję w 2014 roku.
Nawet jeśli Rosja nie będzie chciała współpracować z działającym od 2002 roku MTK, zdaniem profesorki prawa z American University, która rozmawiała z dziennikarzami Reutersa, sąd może działać. Rebecca Hamilton stwierdziła, że to nie powstrzyma międzynarodowego sądu przed ściganiem i wydawaniem nakazów aresztowania, jeśli prokuratorzy wykażą "uzasadnione podstawy, by sądzić, że popełniono zbrodnie wojenne".
)
Zdaniem ekspertów, aby uzyskać wyrok skazujący, prokurator musiałby udowodnić winę oskarżonego ponad wszelką wątpliwość, a w przypadku większości zarzutów wymaga to udowodnienia zamiaru. Jednym ze sposobów, aby to zrobić, byłoby wykazanie przez prokuratora, że w rejonie ataku nie ma celów wojskowych i że nie mógł to być wypadek.
Świadkowie mogą być zastraszani, Rosja może nie wydać oskarżonych
Eksperci twierdzą, że śledztwo w sprawie zbrodni wojennych może koncentrować się na żołnierzach, dowódcach i głowach państw. To oznacza, że Putin mógłby zostać pociągnięty do odpowiedzialności, jeżeli prokurator przedstawi dowody na to, że prezydent Rosji popełnił zbrodnię wojenną, bezpośrednio nakazując nielegalny atak lub wiedział, że popełniane są przestępstwa i nie udało mu się im zapobiec.
Eksperci prawni stwierdzili, że zamachy bombowe w Mariupolu na szpital położniczy i teatr oznaczony na dachu jako dający schronienie dzieciom, wydają się być objęte definicją zbrodni wojennych. Ale uzyskanie wyroku skazującego może być trudne. Oprócz udowodnienia zamiaru i bezpośredniego powiązania przywódców z konkretnymi atakami, prokuratorzy mogą mieć trudności z uzyskaniem dowodów, w tym zeznań świadków, którzy mogą być zastraszani lub w inny sposób niechętni do wypowiadania się. - Im ktoś wyżej w hierarchii, tym trudniej go osądzić - powiedział Reutersowi jeden z ekspertów.
)
Z pewnością niełatwe byłoby też samo postawienie oskarżonych przed sądem - trudno uwierzyć, by Moskwa zastosowała się do nakazów aresztować wydanych przez MTK. Wtedy pozostaje próba aresztowania w momencie, gdy wyjadą poza granice Rosji.
Sędziowie MTK do tej pory skazali pięć osób za zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko ludzkości i ludobójstwo, a cztery inne uniewinniły. Organizacja Narodów Zjednoczonych w 1993 roku utworzyła oddzielny Międzynarodowy Trybunał Karny ds. byłej Jugosławii (działał do 2017 roku i skazał 90 osób). Taka możliwość istnieje także w przypadku zbrodni wojennych dokonanych w Ukrainie.
Pomóż Ukrainie, przyłącz się do zbiórki. Pieniądze wpłacisz na stronie pcpm.org.pl/ukraina.
Najnowsze informacje z Ukrainy po ukraińsku w naszym serwisie ukrayina.pl
![Groźny upadek Joe Bidena. Potknął się o torbę na scenie [NAGRANIE]](https://bi.im-g.pl/im/4f/72/1c/z29827407II.jpg)
