"Times of Israel" ujawnił nieznany telegram polskich Żydów z 1939 r. z prośbą do brytyjskiego rządu

Portal "Times of Israel" opublikował nieznany wcześniej telegram, który w marcu 1939 roku został wysłany do premiera Wielkiej Brytanii Neville'a Chamberlaina. Polscy Żydzi prosili w nim o umożliwienie im emigracji do Palestyny.

W publikacji "Times of Israel" poinformowano, że pismo zostało wysłane 17 marca 1939 roku i jest to najprawdopodobniej pierwsze od 81 lat odkrycie tego dokumentu. Dziennikarze zaznaczają, że w aktach nie ma dowodu, który mógłby potwierdzić, że premier Chamberlain lub ktokolwiek z jego gabinetu zapoznał się z tym pismem.

Polscy Żydzi przed wybuchem wojny prosili o pomoc rząd Wielkiej Brytanii

Tekst telegramu brzmi następująco:

W najciemniejszych i najbardziej tragicznych godzinach historii i życia narodu żydowskiego, trzy i pół miliona Żydów w Polsce apeluje do rządu Jego Królewskiej Mości o to, by swoim autorytetem utworzył siedzibę dla narodu żydowskiego w Palestynie. Apelujemy, by wziąć pod uwagę zaufanie, jakie Żydzi pokładają w Anglii i nie stosować w Palestynie polityki, która zepchnie lud żydowski w otchłań rozpaczy.

Autorami pisma miały być dwie organizacje działające w Polsce: Agudas Israel (Związek Izraela) oraz Organizacja Syjonistyczna w Polsce. Dwa dni późnej podobny komunikat opublikowało warszawskie biuro Żydowskiej Agencji Telegraficznej. Eksperci zajmujący się historią polskich Żydów i zbrodni Holokaustu twierdzą, że nigdy wcześniej nie widzieli tego dokumentu. Pismo miało zostać znalezione w teczce zatytułowanej "Palestyna: oryginalna korespondencja".

Nie znaleziono też żadnych dokumentów rządu brytyjskiego, które byłyby dowodem na to, że pismo trafiło do premiera Chamberlaina lub któregoś urzędnika jego gabinetu. Dwa miesiące po wysłaniu listu rząd Wielkiej Brytanii opublikował tak zwaną trzecią białą księgę, która zezwalała na wjazd do Palestyny 75 tys. żydowskich imigrantów w ciągu najbliższych pięciu lat. Winston Churchill później mówił, że białe księgi były "śmiertelnym ciosem dla narodu żydowskiego", ponieważ ograniczyły możliwość wyjazdu Żydów z Europy.

Mandat brytyjski nad Palestyną sprawowany był od lipca 1920 roku, na mocy traktatu pokojowego z Turcją. Rok później w państwie wybuchły zamieszki ludności arabskiej, przez co Wielka Brytania zadecydowała o podzieleniu terytorium Palestyny. W samym 1939 roku 34 statki z nielegalnymi imigrantami starały się przepłynąć z Europy do Palestyny. W trakcie II wojny światowej namierzono kolejne 24 jednostki z uchodźcami, które odesłano do innych portów.