Sezon polski we Francji. Malarze Bretanii

W czwartek otwarcie wystawy ?Artyści polscy w Bretanii (1890-1939)? w Muzeum Departamentalnym w Quimper we Francji. Przygotowało ją Muzeum Narodowe w Warszawie

Quimper jest stolicą bretońskiego departamentu Finister, czyli "Końca Ziemi" - najdalej na północny zachód wysuniętego przylądka Francji. Bretania ma celtyckie korzenie i silne poczucie kulturowej odrębności. Uroda surowego pejzażu nadmorskich wybrzeży od dawna przyciąga artystów. Najbardziej znana grupa tworzących tutaj malarzy skupiała się w latach 1888-1900 wokół szkoły z Pont-Aven, powstałej wokół Paula Gauguina przed jego wyjazdem na Thaiti. Z polskich artystów najsławniejszym malarzem działającym w tym kręgu był Władysław Ślewiński, który przyjaźnił się z Gauguinem. Razem z nim wyjeżdżał do Bretanii, a w końcu - po rezygnacji ze stanowiska profesora Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie - osiadł w Doëlan w Bretanii. Ślewiński malował tu syntetyczne morskie pejzaże, portrety, jak np. reprodukowane "Dwie Bretonki z koszem jabłek" czy własny autoportret w bretońskim kapeluszu.

Lista polskich artystów szukających inspiracji w Bretanii była znacznie dłuższa. Zaczynając od polskich malarek Anny Bilińskiej, Olgi Boznańskiej i Meli Muter. Przez Józefa Pankiewicza i Eugeniusza Zaka. Do Ecole de Paris, którą na wystawie prezentują Mojżesz Kisling, Simon Mondzain, Henryk Hayden, Louis Marcoussis (Ludwik Markus), Roman Kramsztyk, Henryk Epstein, Joachim Weingart, Jan Rubczak i inni.

Czasem bretońskie wpływy w sztuce polskich artystów ujawniają się w sposób zaskakujący. Np. w kubizująco "naiwnym" malarstwie Tadeusza Makowskiego. Okazuje się, że jego ludziki noszą niekiedy czapeczki bretońskie, a muzykanci grają na ludowych bretońskich instrumentach. Nawet we wczesnych obrazach Stanisława Witkiewicza znajdziemy ślady bretońskie. W jego "Martwej naturze" z 1911 r. znajdujemy echa pobytu Witkacego u Ślewińskiego w Bretanii. Naczynia na obrazie są tradycyjnie bretońskie.

Polacy odkrywali Bretanię na wiele sposów. Wystawa w Quimper prezentuje ich twórczość w układzie chronologicznym od 1890 do 1939 r. W sumie 110 prac: obrazów, rysunków i grafik, w większości z polskich zbiorów, ale także z kolekcji francuskich i szwajcarskich. Komisarzami ekspozycji są Barbara Brus-Malinowska i Elżbieta Charazińska z Muzeum Narodowego w Warszawie. Wystawa odbywa się w ramach Sezonu Polskiego we Francji. W Bretanii będzie prezentowana do 7 listopada. A w lutym 2005 r. - w Muzeum Narodowym w Warszawie.