Stanisław Barańczak zmarł dziś w nocy w domu na przedmieściach Bostonu - w Newtonville - informuje "Gazeta Wyborcza" . Urodzony w 1946 r. Barańczak był jednym z członków-założycieli KOR - Komitetu Obrony Robotników, przez który przewinęły się najważniejsze postacie solidarnościowej opozycji. Ten absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w 1968 r. wydał debiutancki tom wierszy "Korekta twarzy".
Jeden z twórców Nowej Fali
Barańczak był jednym z najważniejszych twórców tzw. Nowej Fali - powojennego prądu w polskiej poezji, skupiającego poetów debiutujących w II połowie lat 60. Przeżyciem pokoleniowym tej generacji były Marzec 1968 i Grudzień 1970. Do znanych przedstawicieli tego nurtu należeli Julian Kornhauser, Adam Zagajewski, Ryszard Krynicki i właśnie Barańczak.
Nową Falę charakteryzowała krytyka wobec poetów z poprzednich "pokoleń" za to, iż nie potrafili opisywać współczesnej rzeczywistości w inny sposób niż negatywnie, przez pryzmat groteski. Charakterystycznym elementem poezji Nowej Fali było wykorzystywanie zwrotów charakterystycznych dla języka mediów, pism oficjalnych, urzędowych ankiet i języka ulicy.
Kariera i opozycja
Najważniejsze utwory Barańczaka to "Jednym tchem" i "Tryptyk z betonu, zmęczenia i śniegu". Inne ważne dzieła poety to "Dziennik poranny" i "Widokówka z tego świata". W 1999 roku otrzymał nagrodę NIKE za tom "Chirurgiczna precyzja". Był też znakomitym tłumaczem, przełożył na polski m.in. wiele dzieł Williama Szekspira.
Pracę twórczą Barańczak łączył z pracą zawodową - wykładał na uniwersytecie. Miał też bogatą kartę jako opozycjonista. W PZPR był tylko dwa lata - od 1967 do 1969 r. Był sygnatariuszem Listu 59 i członkiem-założycielem Komitetu Obrony Robotników, razem z innymi działaczami opozycji głodował w intencji uwolnienia aresztowanych w wypadkach Czerwca 1976 r.
Za działalność w KOR w 1977 r. Barańczak został usunięty z uczelni. SB, chcąc poetę zdyskredytować, oskarżyła go o wręczenie łapówki. Dostał rok więzienia w zawieszeniu.
Proces i emigracja do USA
Po sfingowanym procesie Stanisław Barańczak stracił pracę, ale już na początku lat 80. - mimo aktywnej działalności w "Solidarności" - wrócił na uczelnię. Jak się okazało, na krótko. W 1981 r. otrzymał propozycję pracy na Uniwersytecie Harvarda i wyjechał do USA. Po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego zdecydował się pozostać na stałe w Stanach Zjednoczonych. Już z emigracji uczestniczył w pracach redakcji paryskich "Zeszytów Literackich", był też (w latach 1986-90) redaktorem naczelnym "The Polish Review".
Zmarł 26 grudnia 2014. Cierpiał na chorobę Parkinsona.
"Ta śmierć to niesłychana niesprawiedliwość"
- Jestem w szoku. Przez ostatnie miesiące Barańczak towarzyszył mi prawie codziennie, przygotowuję poświęconą mu książkę - mówi prof. Piotr Śliwiński, polonista z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w rozmowie z poznańską redakcją "Gazety Wyborczej" .
- Gdy zaczynałem studia, Barańczak był osobą, z powodu której wybierano uczelnię w Poznaniu. Był postacią legendarną, jedną z najpracowitszych i najzdolniejszych osób ostatnich kilkudziesięciu lat. Ma ogromny, wielogatunkowy dorobek. Pisał poezję, eseje, twórczość poświęconą literaturze, tłumaczenia. Wszystko to jest bardzo charakterystyczne. Nawet zarzucano mu czasem, że jego tłumaczenia są nacechowane Barańczakiem. Na początku lat 2000, gdy jeszcze przyjeżdżał do Poznania, było widać pierwsze oznaki choroby. Gdy widziałem go później w Stanach, zmniejszył się do rozmiarów chłopca. Ale intelektualnie wciąż był Barańczakiem. W tym chorym ciele był gorący, sprawny umysł. Ta śmierć to niesłychana niesprawiedliwość - podkreśla prof. Śliwiński.
>> Przeczytaj wiersze Stanisława Barańczaka <<
Chcesz wiedzieć więcej i szybciej? Ściągnij naszą aplikację Gazeta.pl LIVE! Prawdziwe czy sztuczne - wszystkie piękne! [WIELKA GALERIA CHOINEK]>>
