Laureatami tegorocznej Nagrody Nobla z fizyki są dwaj uczeni: Francois Englert i Peter Higgs - autorzy koncepcji cząstki elementarnej uzupełniającej model standardowy. Publikacja Higgsa na ten temat ukazała się w 1964 r., a niemal w tym samym czasie ukazały się dwie inne, zawierające mniej więcej takie same pomysły. Jedną z nich napisali Francois Englert i Robert Brout, drugą - Gerald Guralnik, C.R. Hagen, Tom Kibble. Poza tym te wszystkie prace były rozwinięciem idei, którą dwa lata wcześniej zaproponował genialny amerykański fizyk Philip Warren Anderson.
Istnienie bozonu Higgsa powoduje, że inne cząstki - m.in. elektrony - mają masę. Gdyby elektrony nie miały masy, świat materialny w takim kształcie, jaki znamy, po prostu by nie istniał.
- Według tak zwanego standardowego modelu cząstek elementarnych cała przestrzeń jest wypełniona stałym polem. Gdyby nie było tego pola, każda z cząstek, którą znamy, elektrony przede wszystkim, poruszałaby się z prędkością światła. Istniałaby "zupa" złożona z wolno latających masywnych protonów i śmigających z prędkością światła innych cząstek, w tym elektronów. Nie powstałyby atomy, z których składa się materia - tłumaczył w TOK FM były dyrektor w Narodowym Centrum Badań Jądrowych prof. Krzysztof Meissner.
Nagrody Nobla w liczbach
W latach 1901-2012 Nagrody Nobla z fizyki przyznano 106 badaczom. Nagrodę Nobla można przyznać maksymalnie trzem osobom jednocześnie. Przy czym w dziedzinie fizyki aż 47 razy tę najbardziej prestiżową nagrodę w nauce przyznano jednemu tylko laureatowi. W pozostałych przypadkach było ich dwóch lub trzech. Średnia wieku wszystkich wyróżnionych nie przekracza 55 lat.
Najmłodszym laureatem w dziedzinie fizyki był sir William Lawrence Bragg, który urodził się w Australii, ale skończył studia i prowadził badania w Anglii. Otrzymał ją w 1915 r., gdy miał zaledwie 25 lat. Został nagrodzony wraz ze swym ojcem - sir Williamem Henrym Braggiem - za badania struktury krystalicznej za pomocą promieni rentgenowskich.
Jedynym uczonym, który dwukrotnie otrzymał Nagrodę Nobla z fizyki, był amerykański badacz John Bardeen. Pierwszą otrzymał w 1956 r. wspólnie z Williamem Shockleyem i Walterem Brattainem za badania półprzewodników i wynalezienie tranzystora. Kolejną przyznano mu w 1972 r. wraz z Leonem Cooperem i Robertem Schriefferem za sformułowanie teorii nadprzewodnictwa.
Są jedynie dwie laureatki Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki. Pierwszą była Maria Skłodowska-Curie, który została wyróżniona w 1903 r. wraz z mężem i Henrim Becquerelem za badania nad odkrytym przez Becquerela zjawiskiem promieniotwórczości. Drugą była amerykańska uczona pochodzenia niemieckiego Maria Goeppert-Mayer, którą wyróżniono za odkrycia dotyczące struktury powłokowej jądra atomowego. W 1967 r. przyjechała do Warszawy w związku z obchodami 100-lecia urodzin Marii Skłodowskiej-Curie.
Skłodowska-Curie jest jedyną kobietą, która otrzymała Nobla dwukrotnie. W 1911 r. wyróżniono ją w dziedzinie chemii za wydzielenie czystego radu i badanie właściwości chemicznych pierwiastków promieniotwórczych. Polska uczona jest również jedyną, której przyznano Nagrodę Nobla w dwóch różnych dziedzinach nauk przyrodniczych.
