10 najciekawszych nowych gatunków - chodzący kaktus, piekielny robak...

Międzynarodowy Instytut Badań nad Gatunkami z uniwersytetu w Arizonie i komitet naukowców z całego świata wybrali 10 najciekawszych nowych gatunków ostatniego roku. Z ponad 200 opisanych w 2011 roku gatunków komitet wybrał 10, które mają niespotykane cechy, lub w jakikolwiek inny sposób przykuwają uwagę.

Kichająca małpa

Rhinopithecus strykeri (na cześć Jona Strykera - założyciela i prezesa Fundacji Arkus, która sfinansowała ekspedycję naukową do Birmy)

Należy do rodziny makakowatych. Została odkryta dopiero w 2010 roku przez naukowców badających wysokie górskie tereny północnej Birmy. Wyróżnia się czarnym futrem i białą brodą. Białe futro pokrywa też uszy i genitalia. Ma bardzo długi ogon - sięga on 140 proc. długości tułowia.

To pierwsza małpa z zadartym nosem odkryta w Birmie. Gdy pada deszcz i woda dostaje się do nozdrzy, zwierzaki te głośno kichają, a następnie chowają głowę między kolana, by schronić się przed deszczem.

Mimo że dopiero niedawno zostały odkryte i opisane, małpy te są gatunkiem skrajnie zagrożonym. Ich przestrzeń życiowa - górskie tereny na pograniczu Birmy i Chin, wynosi zaledwie 270 km kwadratowych. Małpom zagrażają polowania i niszczenie lasów pod budowę dróg. Uczeni szacują, że całkowita populacja liczy zaledwie ok. 300 osobników.

Kwadratowa meduza

Tamoya ohboya (nazwę zasugerowała nauczycielka biologii Lisa Peck zakładając, że każdy widząc ją krzyknie z zachwytem "oh boy")

To niesamowicie piękna, ale też wyjątkowo jadowita meduza. Wygląda jak kwadratowy latawiec z długimi kolorowymi wstążkami. Dotychczas trzy osoby zostały przez nią poparzone - wszystkie miały rozległe obrażenia na skórze i skarżyły się na dotkliwy ból. Jedna osoba była hospitalizowana.

Mimo, że znana była od wielu lat, naukowcom aż 10 lat zajęło zbadanie okazów i stworzenie dokumentacji potrzebnej do zakwalifikowania jej jako osobnego gatunku.

Do sieci trafiło też nagranie wykonane w pobliżu karaibskiej wyspy Bonaire.

Diabelski robak

Halicephalobus mephisto (od Mefistofelesa - diabła ze sztuki "Faust")

Te nicienie mają zaledwie pół milimetra długości i są najgłębiej żyjącymi organizmami wielokomórkowymi na naszej planecie. Zostały odkryte w południowoafrykańskiej kopalni złota na głębokości 1,3 kilometra,. Przedstawicieli gatunku znaleziono też na głębokości aż 3,6 km pod powierzchnią ziemi.

Wody gruntowe, w których odkryto nicienie Halicephalobus mephistoWody gruntowe, w których znaleziono nicienie Halicephalobus mephisto

Nadano im "szatańskie" imię, bo umieją przeżyć pod ogromnym ciśnieniem i są odporne na wysoką temperaturę (do 48 stopni Celsjusza). Żywią się bakteriami.

Według odkrywców wody gruntowe, w jakiej te nicienie żyją, nie miały kontaktu z ziemską atmosferą przez 4-6 tysięcy lat. Uczeni uważają, że w podobnych warunkach gatunek ten mógłby żyć na Marsie.

Rozkwitająca nocą orchidea

Bulbophyllum nocturnum (od łacińskiego słowa "noc")

Ten delikatny kwiat o żółtych płatkach otwiera się o 10 każdego wieczora i zamyka wcześnie rano. Rośnie w lasach deszczowych w Papui Nowej Gwinei, a odkrył go holenderski specjalista od orchidei Ed de Vogel.

Storczyk Bulbophyllum nocturnum

To pierwszy z ponad 25 tys. gatunków storczyków, który zakwita tylko nocą. Prawdopodobnie zapylają go nocne organizmy. Jego zapach jest niewyczuwalny dla ludzi, ale atrakcyjny dla owadów. Kwiat mierzy 2 centymetry.

Pasożytnicza osa

Kollasmosoma sentum

Ten niewielki owad krąży na wysokości naledwie centymetra nad powierzchnią ziemi. Gdy widzi cel (np. mrówkę) natychmiast atakuje I w ciągu 1/20 sekundy składa jaja w jego odwłoku. Jak to wygląda w praktyce możecie zobaczyć na tym nagraniu:

Gąbczasty grzyb

Spongiforma squarepantsii (nazwany od bohatera popularnej kreskówki SpongeBob Kanciastoportego)

Został odkryty w podczas ekspedycji naukowej w wilgotnych lasach Borneo na Malezji.

Wygląda bardziej jak gąbka, niż typowy grzyb. Produkuje gąbczaste pomarańczowe owocniki, wielkości kilku centymetrów, które przypominają mózg. Mogą one być ściskane i wraca do swojego normalnego kształtu. Pod mikroskopem ich powierzchnia wygląda jak usiane gąbkami dno oceanu.

Wydzielają lekko stęchły, owocowy zapach, według uczonych może to oznaczać, że w ich rozsiewaniu pośredniczą zwierzęta.

Żółty nepalski mak

Meconopsis autumnalis (od jesieni - zakwitają bowiem między końcem lipca a wrześniem)

Pierwsze zmianki o tych pięknych żółtych kwiatach pochodzą z połowy XIX wieku. Dopiero ostatnio zostały one opisane, ponieważ rosną w wysokich rejonach Himalajów - na wysokości 3300-4200 m. n.p.m.

Nepalski mak Meconopsis autumnalis

Maki te rosną na leśnych polanach, pastwiskach, na brzegach potoków i trawiastych zboczach gór. Łodygi mają długość od jednego do półtora metra, a kwiaty kilka centymetrów.

Chodząca parówka

Crurifarcimen vagans (łac. parówka o wędrujących nogach)

Ta największe znane dwuparce - mają aż 16 centymetrów długości, czyli są wielkości parówki. Mają 1,5 centymetra średnicy, a ich ciało pokryte jest ok. 56 pierścieniami (każdy ma dwie pary odnóży). Odkryto je w górach na wschodzie Tanzanii.

fot. G. Brovad

Chodzący kaktus

Diania cactiformis

Na pierwszy rzut oka ten gatunek wygląda bardziej jak chodzący kaktus, niż jak zwierzę. Należy do niezwykle rzadkiej, wymarłej już grupy Lobopodia, której przedstawiciele charakteryzowali się długim jak dżdżownice ciałem z licznymi odnóżami z pazurami na końcach.

Skamieniałości tego gatunku odkryto wśród skał kambryjskich w południozo-zachodnich Chinach, liczących przeszło 520 milionów lat. Według naukowców odnóża mogą wskazywać na to, że "kaktusy" są przodkami lub krewnymi współczesnych stawonogów, w tym insektów, krabów i pająków.

Skamielina Diania cactiformis

Jego ciało składało się z pomarszczonej głowy, dziewięciu segmentów zakończonych twardym dyskiem I oddzielonych kolczastymi pierścieniami. Z ciała wyrastało dziesięć nóg, pokrytych kolcami i zakończonych dwoma kolcami. Uczeni uważają, że kolce chroniły "kaktusa" przed drapieżnikami, mogły mu też ułatwiać polowania. Każde z odnóż miało 16 twardych części. Te bliżej głowy wystawały do przodu, co może oznaczać, że były używane do chwytania pokarmu.

Ptasznik kobaltowy

Pterinopelma sazimai

Wyróżnia go uroda. Uczeni opisują go jako "niesamowicie pięknego, z opalizującymi niebieskimi włoskami". To umaszczenie mają jednak tylko samice - samce i młode osobniki mają szaro-brązowy kolor.

Niebieska tarantula mieszka na płaskich szczytach gór w Brazylii

Piękne ptaszniki żyją w niedostepnych rejonach Brazylii, na płaskich szczytach gór w stanach Bahia i Minas Gerais.

To pierwszy gatunek z Brazylii, który dostał się na listę 10 najciekawszych gatunków.