Notre Dame to gotycka katedra, której kamień węgielny położono już w 1163 roku. Zbudowano ją wyspie Ile de La Cite na Sekwanie, w miejscu w którym wcześniej stały dwie inne świątynie. Budowa katedry trwała prawie 200 lat, przyjmuje się, że ukończono ją w 1345 roku.
Fot. Maciej Zienkiewicz / AG
Notre Dame jest kościołem pięcionawowym, wyróżniającym się krótką nawą krzyżową i stosunkowo długim prezbiterium.
Na szerokości całej fasady rozciągają się trzy portale, a ten środkowy jest z nich najszerszy. Wokół niego starannie wyrzeźbiono sceny z Sądu Ostatecznego.
Fot. Małgorzata Kujawka / AG
Co ciekawe, zamiast kolumienek charakterystycznych dla stylu romańskiego, tutaj postawiono figury zwieńczone baldachimami.
Fot. Małgorzata Kujawka / AG
Kolejnymi charakterystycznymi elementami są trzy witraże w kształcie rozety, które umieszczono m.in. nad środkowym portalem, dzięki czemu kolorowe światło rozświetlało wnętrze.
Po lewej stronie katedry znajdowała się rozeta północna poświęcona Matce Boskiej, otoczonej postaciami ze Starego Testamentu. Na południowej rozecie przedstawiono Jezusa Chrystusa w asyście panien mądrych oraz panien głupich, a także dwunastu apostołów i innych świętych.
fot. Mateusz Skwarczek / AG
Zaprojektowali ją Jean de Chelles i Pierre de Montreuil. Witraże były oryginalne, niemniej przez stulecia wiele z 84 okienek uległo zniszczeniu i należało je wymienić. Generalny remont południowej rozety przeprowadzono w XIX wieku, dzięki czemu udało się jej przywrócić pierwotny wygląd. Zarówno rozeta północna i południowa mają średnice wynoszące blisko 13 m.
Pożar w paryskiej katedrze Notre Dame wybuchł w poniedziałek przed godziną 19. Ogień zajął cały dach, drewniane wnętrze oraz jedną z wież. W trakcie pożaru runęła zabytkowa iglica, która była także jednym z symboli katedry. Dach ostatecznie się zawalił.
fot. Bill Erickson/ Flickr.com / CC BY-SA 2.0 (https://www.flickr.com/photos/mg315/5821619224/)
Jak podaje 'Guardian', częściowo spłonęły także zabytkowe freski oraz trzy witraże w kształcie rozet z XIII wieku, jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Notre Dame.
fot. Till Krech / Flickr.com / CC BY-SA 2.0 (https://www.flickr.com/photos/extranoise/277665386/)
Skarbiec świątyni, w którym przechowywano najcenniejsze zabytki i relikwie został ocalony - informuje media rektor katedry Notre Dame Patrick Chauvet. Znajdowała się tam między innymi jedna z najważniejszych chrześcijańskich relikwii - korona cierniowa Jezusa Chrystusa.
fot. Gavigan , CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons (https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1681293)
Z pożaru wyniesiono także Tunikę św. Ludwika. To szata króla Ludwika IX, który rządził Francją do 1270 roku.
Some Notre-Dame treasures saved by French firefightershttps://t.co/4h1e3ETBwl
- AFP news agency (@AFP) 16 kwietnia 2019
Two irreplaceable artifacts have been rescued -- the Crown of Thorns, a relic of the passion of Christ and the tunic allegedly worn by Saint Louis pic.twitter.com/3fPA3SySAR
W skarbu znajdowały się także zabytkowy krzyż, tunika świętego Ludwika oraz zabytkowe kielichy mszalne. Mało kto pamięta, że przechowywane są tam także wywiezione bezprawnie w 1669 roku przez króla Jana II Kazimierza polskie relikwie. Mowa tu o relikwiarzu drzewa Krzyża Świętego. Używano go w trakcie koronacji królów Polski od czasów Władysława Jagiełły zaczynając. Stanowił część skarbca koronnego, który Jan II Kazimierz zabrał ze sobą po swojej abdykacji.
Jak poinformował rektor katedry, niestety nie udało się w porę zdjąć ze ścian katedry niektórych dzieł sztuki i obrazów. To o tyle istotne, że w jednej z kaplic świątyni znajdowała się kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej.
fot. Rachael Alter / Flickr.com / CC BY-SA 2.0 (https://www.flickr.com/photos/aperturegirl/4366069019/)
Minister kultury, Piotr Gliński, przypomina, że 1 grudnia ubiegłego roku był obecny w Notre Dame na ceremonii otwarcia polskiej kaplicy. Właśnie tam umieszczono obraz, który szczęśliwie udało się uratować przed ogniem.
Sześć miesięcy temu miałem bardzo smutną rozmowę z proboszczem Katedry Notre Dame. Brak środków na remonty. 1 grudnia otworzyliśmy w świątyni polską kaplicę z pięknym obrazem Matki Boskiej Jasnogórskiej. Planowalismy wsparcie finansowe kolejnej... #NotreDame @MKiDN_GOV_PL pic.twitter.com/74xzS0AdHE
- Piotr Gliński (@PiotrGlinski) 15 kwietnia 2019
Notre Dame wyróżnia się także tym, że ma dwie różne wieże - takie rozwiązania w średniowieczu przysługiwały jedynie arcybiskupstwom, a Paryż został podniesiony do tej rangi dopiero w 1622 roku.
Fot. Kamil Zihnioglu / AP Photo
Warto zwrócić uwagę na to, że dzwonnicze wieże były najwyższymi konstrukcjami w Paryżu. aż do czasu zbudowania Wieży Eiffla. W południowej znajdował się dzwon Emmanuel, który obwieścił Francuzom zakończenie II wojny światowej. Te szczęśliwie się nie zawaliły.
W Notre Dame znajdowały się także wyjątkowe organy - stworzone w XVIII wieku były jednym z największych instrumentów tego typu na świecie. Co więcej, dzięki ciągłym renowacjom instrument brzmiał wyśmienicie, a to o tyle imponujące, że część piszczałek liczyła sobie nawet kilkaset lat.
Nie tylko bogate zdobienia trzech portali zwracały na siebie uwagę. Katedra zasłynęła także dzięki licznym gargulcom, które strzegły fasady Notre Dame od wieków.
fot. Sam Kim / Flickr.com / CC BY-SA 2.0 (https://www.flickr.com/photos/samkim/456494936/)
Dzieci zapałały do nich szczególną sympatią po tym, jak wytwórnia Walta Disneya w latach 90. wypuściła film animowany inspirowany historią 'Dzwonnika z Notre Dame'. Należy przyznać, że to dobrze pokazuje fenomen tej świątyni - ile kościołów w historii doczekało się własnej bajki?
fot. Adam / Flickr.com / CC BY-SA 2.0 (https://www.flickr.com/photos/kristin-and-adam/369491925/)
Katedra Notre Dame jest dla Francuzów ważna m.in. dlatego, że była świadkiem wielu wydarzeń historycznych. Było to miejsce koronacji wielu królów i cesarzy, m.in. Napoleona Bonaparte w grudniu 1804 roku. Olbrzymia gotycka świątynia 'widziała' także Rewolucję Francuską, która wybuchła w 1789, a w czasie której Notre Dame nazywano 'Świątynią Rozumu'.
Notre Dame jest także ważna dla francuskiej kultury i sztuki. Inspirowała wielu pisarzy i malarzy, a także muzyków. Poza wspomnianym już Victorem Hugo pisali o niej m.in. Honoré de Balzac, Gérard de Nerval i Patrick Grainville, a na obrazach uwiecznili ją tacy artyści jak Jacques-Louis David, Eug?ne Delacroix, Henri Matisse oraz Marc Chagall. Z katedrą Notre Dame związana była także grupa kompozytorów nazywana szkołą Notre Dame lub szkołą paryską.