Orła w koronie czeka "dobra zmiana"? Tak może wyglądać lifting godła Polski
Współczesne i dawne wersje godła Polski domena publiczna
Orła w koronie czeka "dobra zmiana"? Tak może wyglądać lifting godła
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego potwierdza - trwają prace nad "unowocześnieniem" ustawy o polskich symbolach narodowych. Chodzi przede wszystkim o dostosowanie przepisów z 1990 roku do współczesnych wymagań graficznych.
Dyskusja dotyczy odcieni barw na biało-czerwonej fladze, ale także godła Polski. Nieoficjalnie mówi się, że miałoby ono przejść drobne, choć istotne modyfikacje. Przy okazji odżywa też temat innych, dużo poważniejszych zmian, jak np. dodanie do korony krzyża. Szczegółów jednak na razie nikt nie ujawnia.
Jak może zmienić się nasze godło i ile wspólnego ma z tym polityka?
Godło Polski według projektu Zygmunta Kamińskiego domena publiczna
Orła w koronie czeka "dobra zmiana"? Tak może wyglądać lifting godła
Doskonale znany nam dziś wizerunek orła zaprojektował w 1927 roku Zygmunt Kamiński. - Świetny artysta i grafik, ale nie był profesjonalnym heraldykiem - mówi w rozmowie z Gazeta.pl prof. Marek Janicki z Uniwersytetu Warszawskiego.
- Ogólnie dokonał on udanej historycznej syntezy, jeśli chodzi o sylwetkę orła. Jednak w pewnych szczegółach projekt wzbudzał kontrowersje - dodaje. I to te detale mogą się wkrótce zmienić.
Obowiązujący wzór godła Polski - detal domena publiczna
Orła w koronie czeka "dobra zmiana"? Tak może wyglądać lifting godła
Jednym z elementów, który może doczekać się poprawki, są szpony orła. Obecnie koloru złotego (któremu odpowiada żółć) są tylko zakończenia, podczas gdy reszta pozostaje biała.
- To wynika trochę z antropomorfizacji (nadania ludzkich cech) zwierzęciu. Ma tak jakby pomalowane tylko "paznokcie". Tymczasem zgodnie z regułami heraldyki całe szpony, palce i skoki powinny być koloru złotego - tłumaczy prof. Janicki.
Obowiązujący wzór godła Polski - detal domena publiczna
Orła w koronie czeka "dobra zmiana"? Tak może wyglądać lifting godła
Kolejne zmiany mogą dotyczyć korony. Pierwsza z nich może polegać na uwidocznieniu jej prześwitów.
- Korona musi mieć wyraziste fleurony, czyli górne części. Tego w tej chwili nie ma - mówi prof. Janicki. Jak tłumaczy, na reprodukcjach gorszej jakości trudno przez to powiedzieć, czy to, co jest na głowie orła, rzeczywiście jest koroną, czy raczej trudną do zidentyfikowania "zbitą masą".
Obowiązujący wzór godła Polski domena publiczna
Orła w koronie czeka "dobra zmiana"? Tak może wyglądać lifting godła
Zgodnie z regułami heraldycznymi, do korony powinny zostać także dodane brakujące obłęki, które stanowiłby jej "zamknięcie".
- Korona otwarta, zwykle królewska, dawała do zrozumienia, że nad takim władcą jest jeszcze cesarz - wyjaśnia prof. Janicki. - Korona zamknięta jest natomiast odczytywana jako symbol suwerenności państwa - dodaje.
Herb ustanowiony w 1956 r. przez Rząd na uchodźstwie domena publiczna
Orła w koronie czeka "dobra zmiana"? Tak może wyglądać lifting godła
Najwięcej kontrowersji może jednak wzbudzić dodanie do korony jabłka z krzyżem jako zwieńczenia. Prof. Janicki przypomina, że już na łamach prasy emigracyjnej w XX wieku toczono zażarte spory między lewicą a prawicą o obecność krzyża.
- Teraz prawdopodobnie też czeka nas podobne piekło. Z tym, że zupełnie niepotrzebne - dodaje. Nie jest to bowiem symbol zupełnie nowy w polskiej koronie.
Prof. Janicki wskazuje, że jabłko z krzyżem dodano do niej pod koniec XV wieku za panowania króla Jana Olbrachta. Podkreśla przy tym, że miało to wówczas konotacje bardziej polityczne niż religijne. Dodawanie do korony symboli cesarskich miało odzwierciedlać filozofię, zgodnie z którą "król jest w swoim królestwie cesarzem".
Orły symbolizujące rodzaje Sił Zbrojnych domena publiczna
Orła w koronie czeka "dobra zmiana"? Tak może wyglądać lifting godła
Historyk zwraca przy tym uwagę, że korona zwieńczona krzyżem jest po dziś dzień obecna w wielu europejskich herbach narodowych, np. Królestwa Niderlandów, czyli po prostu Holandii. - Żaden Holender tego nie neguje, chyba że ma braki w wiedzy na ten temat - mówi prof. Janicki.
I podaje jeszcze jeden przykład, dużo bliższy. To orły symbolizujące poszczególne rodzaje polskich Sił Zbrojnych. Każdy z nich nosi złotą koronę zakończoną krzyżem. - I to nie budzi żadnych kontrowersji - stwierdza prof. Janicki.
Wspomniane propozycje zmian, gdyby zostały uwzględnione, jak widać mają swoje historyczne uzasadnienie. Ale czy to oznacza, że "lifting" godła będzie zupełnie wolny od polityki? Prof. Janicki nie ma wątpliwości, że nie. - Obecna władza może wykorzystać te zmiany do budowania mitu założycielskiego IV RP, że oto dopiero ona przywróciła prawowite symbole polskiej państwowości - mówi historyk.
