Pa³ac Kultury i Nauki jest ju¿ zabytkiem

- I bardzo dobrze. Pa³ac wpisa³ siê w pejza¿ Warszawy, jest czê¶ci± historii tego miasta. Z biegiem lat nabra³ pewnej szlachetno¶ci. Powinien byæ zachowany dla potomnych - komentuje prof. Marek Kwiatkowski, dyrektor £azienek Królewskich.

Socrealizm artystyczny i cenny

Wczorajsza decyzja konserwatora oznacza, ¿e ca³y socrealistyczny wie¿owiec - jego architekturê, wystrój wnêtrz i sta³e wyposa¿enie - objêto ¶cis³± ochron± konserwatorsk±.

- Gmach w obecnej postaci jest w pe³ni reprezentatywnym oraz autentycznym dokumentem swojej epoki - uzasadnia decyzjê Micha³ Czeredys. - Architekturê jego wnêtrz nobilituj± rozwi±zania projektowe poszczególnych elementów wystroju, znakomite wykonawstwo oraz wysoka jako¶æ zastosowanych materia³ów. S± to w znacznej mierze dzie³a polskich artystów i rzemie¶lników.

Konserwator uzna³, ¿e obiekt "posiada warto¶æ historyczn±, artystyczn± i zwi±zan± z nimi warto¶æ naukow±, co oznacza, ¿e jego zachowanie le¿y w interesie spo³ecznym". Odt±d bez zgody s³u¿b konserwatorskich nie bêdzie wolno przeprowadzaæ w nim wiêkszych zmian.

Uznanie Pa³acu za zabytek ma gor±cych zwolenników i nieprzejednanych przeciwników. Jednych i drugich zaprosili¶my w po³owie stycznia na debatê w redakcji "Gazety". Prof. Waldemar Baraniewski z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego podkre¶la³, ¿e PKiN to najwybitniejsze dzie³o sztuki socrealizmu. Z kolei prof. Lech K³osiewicz z Wydzia³u Architektury Politechniki Warszawskiej wytyka³ gmachowi "radzieckie pochodzenie" i zniszczenie centrum Warszawy.

Z umieszczenia Pa³acu w rejestrze zabytków cieszy siê Lech Isakiewicz, prezes zarz±du PKiN.

- Wpis do rejestru przekre¶la plany drastycznej przebudowy Sali Kongresowej na teatr muzyczny i niszczenia innych warto¶ciowych pomieszczeñ. To koniec pomys³ów burzenia ¶cian i robienia tu open-space'ów - mówi.

Podczas letniego remontu Sala Kongresowa nie straci - jak planowano - cennego wystroju i 700 miejsc na widowni. W obiekcie zabytkowym mo¿na bowiem odst±piæ od surowych unijnych norm bezpieczeñstwa.

Jednak czy wpis do rejestru nie utrudni ¿ycia u¿ytkownikom Pa³acu?

- Nie bêdzie mia³ ¿adnego wp³ywu. Opracujemy stosowny regulamin, w którym okre¶limy, co wolno, a czego nie - zapowiada Lech Isakiewicz.

Wojewoda ust±pi³

Decyzja o uznaniu PKiN-u za zabytek mia³a zapa¶æ ju¿ 18 stycznia. Gotowy dokument czeka³ tylko na parafkê konserwatora. Ale do akcji wkroczy³ nowy wojewoda Wojciech D±browski (dzi¶ ju¿ by³y), lider warszawskiego PiS. W dniu objêcia urzêdu zablokowa³ wpis PKiN do rejestru zabytków, twierdz±c, ¿e gmach budzi kontrowersje. Nie by³o tajemnic±, ¿e na jego podstawie zawa¿y³y w±tpliwo¶ci warszawskich dzia³aczy partii braci Kaczyñskich, którzy w Pa³acu widz± gmach ideologicznie obcy.

W "Gazecie" napisali¶my, ¿e wojewoda do takiej ingerencji nie ma prawa. Po kilku dniach D±browski wycofa³ siê i o¶wiadczy³, ¿e decyzjê suwerennie podejmie konserwator.

Najnowszy zabytek jest jak ma³e miasto. Ma przesz³o 230 m wysoko¶ci, ponad 3,2 tys. pomieszczeñ i 123 tys. metrów kwadratowych powierzchni u¿ytkowej. Mie¶ci siê w nim ok. 70 instytucji: teatrów, kin, muzeów i biur zatrudniaj±cych blisko piêæ tysiêcy osób.

Pa³ac powsta³ w latach 1952-55 wed³ug projektu radzieckich architektów z Lwem Rudniewem na czele. Oficjalnie by³ darem ZSRR dla Polski, ale w¶ród 3,5 tys, buduj±cych go robotników byli zarówno Rosjanie, jak i Polacy. Wystrój i wyposa¿enie sal jest w du¿ej mierze dzie³em znakomitych polskich artystów i rzemie¶lników. Np. meble projektowa³ zespó³ pod kierunkiem prof. Jana Bogus³awskiego, a przepiêkne ceramiczne ¿yrandole - Helena i Lech Grze¶kiewiczowie. Dzi¶ PKiN jest najwiêkszym w Polsce muzeum sztuki u¿ytkowej z lat 50.

Przeczytaj zapis debaty o Pa³acu - zobacz wideo

Przewodnik po Pa³acu Kultury na 50-lecie

Warszawskie wie¿owce - serwis specjalny